Απαιτείται – αρχικά – σωστή διάγνωση του προβλήματος, και – στη συνέχεια – ορθολογική αντιμετώπισή του.
Απάντηση του Υπουργού Οικονομικών κ. Χρήστου Σταϊκούρα σε Επίκαιρη Επερώτηση των Βουλευτών της Κ.Ο. του Κινήματος Αλλαγής:
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Είναι γεγονός ότι από τα μέσα του προηγούμενου έτους, σε όλες τις διεθνείς αγορές, παρατηρούνται αυξήσεις τιμών βασικών προϊόντων, οι οποίες σε κάποιες περιπτώσεις, όπως η ενέργεια, οι μεταφορές και ορισμένα τρόφιμα, είναι πράγματι απότομες και σημαντικές.
Απαιτείται – αρχικά – σωστή διάγνωση του προβλήματος, και – στη συνέχεια – ορθολογική αντιμετώπισή του.
Όπως είχα την ευκαιρία να αναφέρω σε πρόσφατη τοποθέτηση στη Βουλή, στα αρχικά στάδια του φαινομένου υπήρχαν δύο γνώμες αναφορικά με τα αίτιά του.
Σύμφωνα με την πρώτη, η οποία σε μεγάλο βαθμό υποστηρίζεται από μεγάλες κεντρικές τράπεζες, όπως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, οι ανατιμήσεις είναι ως επί το πλείστον συγκυριακές και θα υποχωρήσουν εντός του 2022.
Σύμφωνα με αυτή την άποψη, η γρηγορότερη του αναμενομένου ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας από την κρίση του κορονοϊού οδηγεί σε αυξημένη ζήτηση προϊόντων.
Αντίθετα, η πλευρά της προσφοράς, αποκαθίσταται με πιο αργούς ρυθμούς.
Αυτή η ασυμμετρία ανάκαμψης μεταξύ παγκόσμιας ζήτησης και προσφοράς οδηγεί σε συγκυριακές αυξήσεις τιμών, οι οποίες μεγεθύνονται εξαιτίας του αποτελέσματος βάσης, δηλαδή της καταβαράθρωσης τιμών που δημιούργησε η καθίζηση της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας το 2ο τρίμηνο του 2020.
Παράγοντες όπως η κατανάλωση των αποταμιεύσεων, που αυξήθηκαν σημαντικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας, συντηρούν τις ανατιμήσεις, εξαιτίας περαιτέρω τόνωσης της ζήτησης σε υψηλότερα του φυσιολογικού επίπεδα, ειδικά σε ό,τι αφορά τα διαρκή καταναλωτικά αγαθά.
Και αυτοί οι παράγοντες, όμως, είναι προσωρινού χαρακτήρα.
Σύμφωνα με τη δεύτερη γνώμη, οι ανατιμήσεις δεν είναι συγκυριακές, αλλά το αποτέλεσμα πιο επίμονων πληθωριστικών πιέσεων.
Συγκεκριμένα, οι ανατιμήσεις είναι το αποτέλεσμα της εξαιρετικά επεκτατικής – σε παγκόσμιο επίπεδο – νομισματικής πολιτικής των τελευταίων ετών, αλλά και της αύξησης του δημοσίου χρέους σε όλες τις χώρες του κόσμου, εξαιτίας της κρίσης του κορονοϊού.
Επιπρόσθετα των παραπάνω, τους τελευταίους μήνες στον διεθνή διάλογο έχει διατυπωθεί και μια νέα, ενδιαφέρουσα υπόθεση, που συνδέει την παρατηρούμενη αύξηση πληθωρισμού με την απαραίτητη για τη μακροχρόνια οικονομική ανάπτυξη διαδικασία ανακατανομής οικονομικών πόρων, που προκαλείται από μόνιμες δομικές αλλαγές που έχει δημιουργήσει η πανδημία σε ό,τι αφορά τη σύνθεση της ζήτησης για αγαθά και υπηρεσίες.
Σύμφωνα με την υπόθεση αυτή, σε περιβάλλον υψηλών ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης, όπως αυτό που διανύουμε, μια τελικά προσωρινή, αλλά παρατεταμένη σε διάρκεια, αύξηση του πληθωρισμού είναι αναπόφευκτη, ως αποτέλεσμα της αλλαγής των σχετικών τιμών που προκαλεί η αναδιανομή των οικονομικών πόρων της οικονομίας προς κλάδους που καταγράφουν μόνιμα υψηλότερη ζήτηση, έναντι κλάδων που παρουσιάζουν μόνιμα χαμηλότερη ζήτηση, σε σχέση με την προ-πανδημίας περίοδο.
Τέλος, έχει καταστεί σαφές, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, ότι οι τιμές ενέργειας, και ειδικότερα αυτές του φυσικού αερίου, οι οποίες αποτελούν και βασικό προσδιοριστικό παράγοντα της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος, επηρεάζονται από διεθνείς γεωπολιτικές εξελίξεις, που όλοι αντιλαμβανόμαστε.
Είναι προφανές σε κάθε οικονομικό αναλυτή, ότι οι αυξομειώσεις της γεωπολιτικής έντασης που συνδέεται με συγκεκριμένες διενέξεις, αντανακλάται άμεσα στη διεθνή τιμή του φυσικού αερίου, και ειδικά στην αγορά της Ευρώπης.
Παράλληλα όμως, οι αυξήσεις στις τιμές ενέργειας εμπεριέχουν και ένα σχετικά μικρό, αλλά πιο δομικό, στοιχείο, το οποίο προέρχεται από την αύξηση της τιμής δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων.
Αυτή αποτελεί αναγκαίο συστατικό της μετάβασης σε ένα κλιματικά διατηρήσιμο ενεργειακό μείγμα, αφού αποθαρρύνει επενδύσεις σε βλαβερές για το κλίμα μορφές ενέργειας και ενθαρρύνει την υποκατάστασή τους από πράσινες μορφές ενέργειας.
Το αποτέλεσμα αυτής της υποκατάστασης είναι ότι η ομαλοποίηση των γεωπολιτικών εντάσεων θα οδηγήσει σε πολύ σημαντική αποκλιμάκωση των τιμών ενέργειας από τα σημερινά τους πολύ υψηλά επίπεδα, αλλά σε επίπεδα που – για ικανό χρονικό διάστημα – θα είναι υψηλότερα από αυτά που παρατηρούσαμε πριν από την πανδημία.
Όπως έπραξα και πρόσφατα στη Βουλή, έτσι και σήμερα, θα επιχειρήσω να αξιολογήσω τις παραπάνω υποθέσεις με βάση τα ποσοτικά στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας.
Θα ξεκινήσω αξιοποιώντας τους δείκτες που χρησιμοποιούν όλες οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες και οι διεθνείς οργανισμοί για να αποτιμήσουν τις πληθωριστικές προσδοκίες, συγκεκριμένα τις καμπύλες αποδόσεων κρατικών ομολόγων και τις έρευνες πληθωριστικών προσδοκιών που γίνονται μεταξύ καταναλωτών και εξειδικευμένων στελεχών.
Σε σχέση με πριν από έξι μήνες, τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι σχετικές μετρήσεις δείχνουν αύξηση των πληθωριστικών προσδοκιών – κυρίως στις ΗΠΑ.
Και στις δύο όμως περιπτώσεις, αυτές παραμένουν συμβατές με μεσοπρόθεσμο πληθωρισμό της τάξεως του 2%.
Κατά συνέπεια, και συγκρινόμενα με τους δείκτες πληθωρισμού που έχουν καταγραφεί σε ετήσια βάση τους τελευταίους μήνες, τα παραπάνω στοιχεία υποδηλώνουν ότι η αύξηση του πληθωρισμού παραμένει κατά το μεγαλύτερο μέρος της παροδική, αν και ίσως εμπεριέχει και ένα κομμάτι το οποίο έχει πιο δομικά χαρακτηριστικά.
Το ίδιο συμπέρασμα προκύπτει και από την ανατομία του παρατηρούμενου πληθωρισμού.
Για τον μήνα Ιανουάριο 2022, ενώ σε ετήσια βάση ο πληθωρισμός του εναρμονισμένου δείκτη τιμών καταναλωτή στο σύνολο της ευρωζώνης κατέγραψε τιμή 5,1%, ο πληθωρισμός εξαιρουμένων των τιμών ενέργειας διαμορφώθηκε στο 2,6%, δηλαδή σχεδόν στο μισό του βασικού δείκτη.
Αυτό είναι συμβατό με τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, σύμφωνα με τις οποίες το 50% του πληθωρισμού που καταγράφεται στην ευρωζώνη οφείλεται στις αυξήσεις τιμών ενέργειας.
Κατά συνέπεια, ομαλοποίηση στις διεθνείς τιμές ενέργειας τους προσεχείς μήνες θα οδηγήσει σε σημαντική αποκλιμάκωση του πληθωρισμού που παρατηρούμε σήμερα.
Το ίδιο αποτέλεσμα αποκλιμάκωσης αναμένεται και από τη σταδιακή ομαλοποίηση των παγκοσμίων συνθηκών προσφοράς και ζήτησης.
Και τέλος, αποκλιμάκωση του πληθωρισμού θα επέλθει και από τη σταδιακή προσαρμογή της νομισματικής πολιτικής από συνθήκες κρίσης σε συνθήκες ανάπτυξης, διαδικασία που ήδη έχει ξεκινήσει στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν ενδείξεις ότι η πανδημία έχει πράγματι πυροδοτήσει μια διαδικασία ανακατανομής παραγωγικών πόρων και εργατικού δυναμικού μεταξύ των οικονομικών κλάδων.
Όπως ήδη ανέφερα, η διαδικασία αυτή, μέχρι να ολοκληρωθεί, εμπεριέχει και ένα στοιχείο πιο δομικής αύξησης του πληθωρισμού, αφού, σε μια οικονομία αγοράς, το σύστημα τιμών αποτελεί τον βασικό μηχανισμό κατανομής οικονομικών πόρων. Παράλληλα, όπως ανέλυσα πριν, η αύξηση πληθωρισμού περιλαμβάνει και ένα – σχετικά μικρό – δομικό κομμάτι που προέρχεται από την επιταχυνόμενη αύξηση στην τιμή εκπομπών άνθρακα, η οποία αποτελεί προϋπόθεση για την πραγματοποίηση επενδύσεων σε πράσινες μορφές ενέργειας.
Συμπερασματικά, τα διαθέσιμα στοιχεία εξακολουθούν να συνηγορούν ότι αν και πράγματι έχει αυξηθεί το επίπεδο προβλεπόμενου πληθωρισμού για τους επόμενους μήνες, η αύξηση αποτιμάται – κατά το μεγαλύτερο μέρος της – ως παροδική.
Αυτή, όπως ήδη ανέφερα, είναι η εκτίμηση αγορών, μεγάλων κεντρικών τραπεζών και διεθνών οργανισμών.
Στην ίδια εκτίμηση καταλήγει και η Ελληνική Κυβέρνηση.
Εντούτοις, πρέπει να υπογραμμίσω ότι η εκτίμηση αυτή υπόκειται σε υψηλό βαθμό αβεβαιότητας.
Αυτή σχετίζεται, κυρίως, με δύο παράγοντες.
Πρώτον, απρόβλεπτες γεωπολιτικές εξελίξεις οι οποίες έχουν μεγάλη επίδραση στη διεθνή τιμή του φυσικού αερίου, ειδικά στην Ευρώπη.
Δεύτερον, πιθανές νέες αναταράξεις στις παγκόσμιες συνθήκες προσφοράς και στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα εάν υπάρξουν μελλοντικές μεταλλάξεις του κορονοϊού.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Αυτή είναι, με ειλικρίνεια και ρεαλισμό, η αποτίμηση της σημερινής κατάστασης, όπως προκύπτει και από τις συζητήσεις στο Eurogroup και το Ecofin.
Η επιτυχής διαχείριση των παραπάνω συνθηκών και ρίσκων απαιτεί γνώση, μεθοδική ανάλυση, γρήγορα αντανακλαστικά στην έλευση νέων δεδομένων, ανοικτό μυαλό, διορατικότητα, και, κυρίως, υπευθυνότητα.
Δεν προσφέρεται για ανεύθυνη αντιπολιτευτική πλειοδοσία και λαϊκισμούς.
Η Ελληνική Κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι βρίσκεται δίπλα στην κοινωνία σε κάθε έκτακτη και απρόβλεπτη περίσταση.
Αντιδρά άμεσα, παρεμβαίνοντας με σύνεση και αποφασιστικότητα.
Υλοποιούμε μέτρα και πολιτικές, προκειμένου οι όποιες ανατιμήσεις να έχουν το μικρότερο δυνατό αποτύπωμα στον οικογενειακό προϋπολογισμό.
Πράττουμε το βέλτιστο δυνατό.
Συγκεκριμένα, κινούμαστε πάνω σε 5 διακριτούς άξονες.
1ος Άξονας. Υλοποιούμε μόνιμα μέτρα αύξησης του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών, τα οποία διακρίνονται σε 3 κατηγορίες.
1ον. Υλοποιούμε μειώσεις φόρων και ασφαλιστικών εισφορών, όπως είναι:
- Η μείωση του εισαγωγικού φορολογικού συντελεστή στα φυσικά πρόσωπα από το 22% στο 9%.
- Η μείωση του φόρου εισοδήματος των επιχειρήσεων από το 29% στο 22%.
- Η μείωση του συντελεστή παρακράτησης φόρου για τα μερίσματα από το 10% στο 5%.
- Η μείωση της προκαταβολής φόρου για τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα από το 100% στο 55%, και για τα νομικά πρόσωπα από το 100% στο 80%.
- Η κατάργηση του φόρου γονικών παροχών – δωρεών για συγγενείς πρώτου βαθμού, για ακίνητες και κινητές αξίες, που αφορά αξίες έως 800.000 ευρώ.
- Η μείωση ασφαλιστικών εισφορών κατά 1+3 ποσοστιαίες μονάδες.
- Η απαλλαγή από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης των εισοδημάτων από τον ιδιωτικό τομέα για το 2021 και το 2022.
- Η μείωση του τέλους συνδρομητών κινητής τηλεφωνίας, και η κατάργησή του για νέους έως 29 ετών.
- Η επέκταση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στις μεταφορές, στον καφέ και στα μη αλκοολούχα ποτά, στους κινηματογράφους και στο τουριστικό πακέτο, στα γυμναστήρια και στις σχολές χορού, έως τον Ιούνιο του 2022.
- Η μείωση του ΦΠΑ στις ζωοτροφές στο 6%.
- Η μείωση του ΕΝΦΙΑ, που ανέρχεται πλέον στο 34% σε σχέση με το 2018, υπερκαλύπτοντας την προεκλογική μας δέσμευση.
Δηλαδή, τα φυσικά πρόσωπα θα πληρώνουν, από εφέτος, συνολικά 920 εκατ. ευρώ λιγότερα από το 2018!
2ον. Υλοποιούμε παρεμβάσεις αύξησης του κατώτατου μισθού.
Η πρώτη αύξηση κατά 2% ξεκίνησε να εφαρμόζεται, ήδη, από την 1η Ιανουαρίου, και θα ακολουθήσει δεύτερη, πιο γενναία αύξηση, τον Μάιο.
3ον. Αναλαμβάνουμε δράσεις αύξησης της απασχόλησης, όπως είναι:
- Τα προγράμματα του ΟΑΕΔ, συνολικού ύψους 590 εκατ. ευρώ, για τη δημιουργία 86.000 νέων θέσεων εργασίας εντός του έτους.
- Η επέκταση του προγράμματος επιδότησης 100.000 νέων θέσεων εργασίας, για άλλες 50.000 θέσεις με πλήρη κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών.
- Το «πρώτο ένσημο» για την ένταξη – για πρώτη φορά – στην αγορά εργασίας νέων ηλικίας 18 έως 29 ετών.
2ος Άξονας. Εφαρμόζουμε βραχυπρόθεσμα μέτρα αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης.
Μέτρα συνολικού ύψους 1,35 δισ. ευρώ το τελευταίο 4μηνο του 2021, στα οποία προστέθηκαν άλλα 400 εκατ. ευρώ τον Ιανουάριο, καλύπτοντας και τις επιχειρήσεις.
Μέτρα όπως είναι η διευρυμένη κρατική επιδότηση σε λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας και παροχής φυσικού αερίου για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και αγρότες, καθώς και μέτρα που λάβαμε το προηγούμενο διάστημα, με την ενίσχυση του επιδόματος θέρμανσης, με τον διπλασιασμό του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος για τον μήνα Δεκέμβριο, με την έκτακτη ενίσχυση σε χαμηλοσυνταξιούχους.
Επιπρόσθετα, επιστρέφεται ο ειδικός φόρος κατανάλωσης στο πετρέλαιο κίνησης σε νέους αγρότες και αγρότες-μέλη συνεργατικών σχημάτων, του έτους 2022.
3ος Άξονας. Επεκτείνουμε μέτρα στήριξης που ελήφθησαν για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας, και τα οποία ξεπερνούν τα 43,8 δισ. ευρώ για την περίοδο 2020-2022, εκ των οποίων 3,7 δισ. ευρώ το 2022.
Μέτρα που, αποδεδειγμένα, κράτησαν όρθιο τον παραγωγικό ιστό της χώρας, προστάτευσαν θέσεις εργασίας και εισοδήματα.
Σύμφωνα με μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ελλάδα έχει την 3η καλύτερη επίδοση στην αποκατάσταση των απωλειών εισοδημάτων.
Μάλιστα, σύμφωνα με την ίδια μελέτη, σχεδόν εξουδετερώσαμε την απώλεια εισοδήματος του φτωχότερου20% της εισοδηματικής κατανομής.
Στο πλαίσιο αυτό προχωρήσαμε:
- Στη μετάθεση πληρωμής της επιστρεπτέας προκαταβολής για τον Ιούνιο.
- Στην επέκταση του προγράμματος των παγίων δαπανών.
- Στην επέκταση του προγράμματος «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» και των προγραμμάτων «ΓΕΦΥΡΑ» για τη στήριξη δανειοληπτών.
Ενώ: - δώσαμε τη δυνατότητα προσωρινών αναστολών εργασίας σε πληττόμενους από την πανδημία κλάδους για τον μήνα Ιανουάριο, καταβάλλοντας αποζημίωση ειδικού σκοπού στους εργαζόμενους,
- διαμορφώσαμε ειδικό πρόγραμμα ενίσχυσης επιχειρήσεων κλάδων από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, και
- αναστείλαμε την καταβολή δόσης ρυθμισμένων οφειλών στη φορολογική διοίκηση.
4ος Άξονας. Ελέγχουμε τη λειτουργία της αγοράς.
Σε αυτό θα αναφερθεί αναλυτικά ο αρμόδιος Υπουργός.
5ος Άξονας. Υλοποιούμε διαρθρωτικές αλλαγές, ψηφιοποιούμε το Κράτος και αξιοποιούμε πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ.
Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη:
- Έχουν ήδη ενταχθεί 103 έργα, με προϋπολογισμό που υπερβαίνει τα 6 δισ. ευρώ.
- Έχουμε λάβει την υψηλότερη προχρηματοδότηση στην Ευρώπη.
- Έχουμε υποβάλει το πρώτο αίτημα πληρωμής.
- Έχουμε υπογράψει επιχειρησιακές συμφωνίες με πιστωτικά ιδρύματα και διεθνείς τραπεζικούς φορείς, για την αξιοποίηση του δανειακού χαρτοφυλακίου του Ταμείου.
Συνεπώς, Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι, σας παρουσίασα το συνεκτικό και δυναμικό πλέγμα μέτρων που έχει αναλάβει η Κυβέρνηση προκειμένου να στηρίξει, στον βαθμό που είναι εφικτό, νοικοκυριά και επιχειρήσεις για την αντιμετώπιση των δίδυμων εξωγενών δυσκολιών.
Η στήριξη αυτή είναι σημαντική και θα συνεχιστεί για όσο απαιτηθεί.
Αποδίδει όμως αυτή η πολιτική;
Ναι, αποδίδει, όπως αποτυπώνεται με απτά, μετρήσιμα, πολύπλευρα αποτελέσματα.
1ον. Το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αυξήθηκε το πρώτο 9μηνο του έτους, κατά 3,5 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2019.
Βέβαια σήμερα, ένα μέρος αυτού του ενισχυμένου εισοδήματος ροκανίζεται από την ακρίβεια, και αυτό επιδιώκουμε, με τις πολιτικές μας, να ελαχιστοποιήσουμε.
2ον. Η ανεργία μειώθηκε και η απασχόληση ενισχύθηκε.
Πλέον, ο αριθμός των ανέργων κυμαίνεται στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Ιούνιο του 2010.
Και ο αριθμός των απασχολούμενων είναι ο υψηλότερος από τον Ιούνιο του 2011.
Επιπλέον, από τον Μάρτιο του 2020 – όταν και ξέσπασε η υγειονομική κρίση μέχρι και σήμερα – ο αριθμός των απασχολουμένων αυξήθηκε κατά 191.000.
Οι πολιτικές μας δημιουργούν δουλειές για τους πολίτες!
3ον. Οι επιχειρήσεις άντεξαν.
Ο κύκλος εργασιών πολλών επιχειρήσεων ανήλθε στο επίπεδο του 2019.
Ενώ σε κάποιες κατηγορίες επιχειρήσεων, όπως είναι αυτές που έχουν υποχρέωση τήρησης διπλογραφικών βιβλίων και υποβάλλουν στοιχεία σε μηνιαία βάση, ο τζίρος τους είναι αυξημένος σε σχέση με το 2019.
Αποτρέψαμε τα λουκέτα που ορισμένοι είχαν προεξοφλήσει, και προστατεύσαμε τις θέσεις εργασίας.
4ον. Οι καταθέσεις πολιτών και επιχειρήσεων ενισχύονται.
Είναι αυξημένες κατά 43 δισ. ευρώ σε σχέση με τον Ιούνιο του 2019, με το 52% της αύξησης να προέρχεται από τα νοικοκυριά.
5ον. Η οικονομία ανακάμπτει ισχυρά.
Ο πλούτος αυξάνεται, πιθανότατα ισχυρότερα από τις συντηρητικές εκτιμήσεις μας.
Και η σύνθεσή του βελτιώνεται.
Διεθνείς επενδυτικοί όμιλοι «προσδένονται» στη χώρα μας.
Συνολικά, οι επενδύσεις παρουσιάζουν τη 2η μεγαλύτερη αύξηση στην ευρωζώνη.
Και οι εξαγωγές διαμορφώνονται σε ιστορικά υψηλό επίπεδο!
Επενδύσεις και εξωστρέφεια που δημιουργούν θέσεις απασχόλησης και εισοδήματα.
6ον. Ο δείκτης οικονομικού κλίματος βρέθηκε, αυτόν το μήνα, στο υψηλότερο σημείο των τελευταίων 21 ετών, υπερβαίνοντας τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Όλα τα προαναφερθέντα αποδεικνύουν ότι η Κυβέρνηση διαχειρίζεται τις μεγάλες εξωγενείς κρίσεις των τελευταίων ετών, με σύνεση, σωφροσύνη και αποτελεσματικότητα, λαμβάνοντας, πάντοτε, υπόψη τις αντοχές της οικονομίας και την κοινωνική συνοχή.
Και έχουμε πλέον αποδείξει ότι διαθέτουμε την ικανότητα όχι απλώς να ανταποκρινόμαστε στις πολλαπλές προκλήσεις, αλλά να ισχυροποιούμε, ολόπλευρα, και τη χώρα, όπως απεδείχθη πρόσφατα με την εύρεση πόρων για την ενίσχυση της αποτρεπτικής δύναμης της χώρας.
Η ελληνική οικονομία διαθέτει, πλέον, ισχυρή ανθεκτικότητα, γερά θεμέλια και ισχυρή δυναμική.
Οι προοπτικές της είναι θετικές και η πορεία της προδιαγράφεται ανοδική, παρά τα όποια προσκόμματα.
Γι’ αυτό, ακόμη και σε αυτό το ρευστό περιβάλλον υψηλών αβεβαιοτήτων, το 2022 θα είναι έτος υψηλής, βιώσιμης και κοινωνικά δίκαιης ανάπτυξης.