Οι εξαγωγές στα χρόνια της κρίσης

Αύξηση της συνολικής αξίας των ελληνικών εξαγωγών κατά 27,21%, με μέσο ρυθμό αύξησης 4,95% κατ’ έτος, καταγράφει ανάλυση του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων, σε συνεργασία με το Κέντρο Εξαγωγικών Ερευνών και Μελετών (ΚΕΕΜ), για την 7ετία 2008-2014. Την ίδια περίοδο καταγράφεται και αύξηση κατά 19,82% του συνολικού όγκου των εξαγωγών, με μέση ετήσια μεταβολή της τάξης του 3,36%.

Τα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι το ισχυρότερο πλήγμα από την κρίση δέχθηκε η Ελληνική Βιομηχανία, γεγονός που αποτυπώνεται και στους δείκτες ακαθάριστων επενδύσεων πάγιου κεφαλαίου. Το αποτέλεσμα της μείωσης κατά 11,19% στην αξία εξαγωγών των βιομηχανικών προϊόντων ήταν να περιοριστεί η συμμετοχή του βιομηχανικού κλάδου στο 13,83% του συνόλου των εξαγωγών, από το 19,82% το 2008.

Η εικόνα του βιομηχανικού κλάδου χρωματίζεται περαιτέρω αρνητικά αν συνυπολογιστούν και οι μειώσεις εξαγωγών στις κατηγορίες των Διάφορων Βιομηχανικών Προϊόντων (-14,41%) και του Μηχανολογικού Εξοπλισμού (-12,28%), που συνεισφέρουν πλέον το 6,43% και το 8,35% των συνολικών ελληνικών εξαγωγών, αντίστοιχα.

Αντίθετα, εκρηκτική είναι η αύξηση στον κλάδο των καυσίμων (+126,45% ή κατά 18,23% σε ετήσια βάση), με τα καύσιμα να αντιστοιχούν πλέον σε ποσοστό 38,52% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών (από 21,64% το 2008). Θετική είναι η πορεία των Χημικών (+10,09%), των Τροφίμων (+22,63%) και των Πρώτων Υλών (+23,22%).

Σύμφωνα με την πρόεδρο του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων, Χριστίνα Σακελλαρίδη «η θετική πορεία των εξαγωγών καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης, εν μέσω εξαιρετικά αντίξοων συνθηκών, στο εγχώριο και διεθνές μακροοικονομικό περιβάλλον, επιβεβαιώνει την πάγια θέση του ΠΣΕ υπέρ του μετασχηματισμού του αναπτυξιακού μοντέλου της χώρας με επίκεντρο την εξωστρεφή επιχειρηματικότητα.

Χωρίς αυτή την αύξηση των εξαγωγών κατά 27,21%, δε θα είχαν εισρεύσει στη χώρα περίπου 140 δις ευρώ, η ύφεση θα ήταν βαθύτερη κατά τουλάχιστον 5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ αυτά τα χρόνια, ενώ χιλιάδες θέσεις εργασίας θα είχαν χαθεί. Το σημαντικότερο είναι ότι θα είχε επιδεινωθεί η κατάσταση στον παραγωγικό ιστό της χώρας και θα είχαν απομειωθεί οι προοπτικές ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας συνολικά.

Η αύξηση των εξαγωγών κατά περισσότερο από 7,5% στο εξάμηνο Σεπτέμβριος 2014-Ιανουάριος 2015, δείχνει ότι -με τη μεγάλη υποτίμηση του ευρώ- τα ελληνικά προϊόντα έχουν αποκτήσει πρόσθετη δυναμική. Τώρα είναι η στιγμή της κεφαλαιοποίησης των θυσιών της περασμένης 7ετίας και η ανασυγκρότηση των παραγωγικών δυνάμεων της χώρας προς μία νέα εποχή».

Όπως αναφέρει η ανάλυση του ΠΣΕ, μία συνεκτική Εθνική Στρατηγική για την Εξωστρέφεια θα πρέπει να περιλαμβάνει κίνητρα για την αναστροφή φαινομένων αποεπένδυσης στους βασικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας, ειδικά στη βιομηχανία-μεταποίηση, καθώς και υποστηρικτικά μέτρα για την ενίσχυση των ρυθμών αύξησης των εξαγωγών στους κλάδους εκείνους που επέδειξαν αξιοσημείωτες αντοχές και θετικές επιδόσεις στα χρόνια της κρίσης, όπως για παράδειγμα τα τρόφιμα και τα αγροτικά προϊόντα (με αιχμή τα φρούτα και λαχανικά), αλλά και οι πρώτες ύλες.

Γενικά Στοιχεία

Τα στοιχεία της ανάλυσης δείχνουν ότι το 2014 η συνολική αξία των ελληνικών εξαγωγών ανήλθε στα 26,9 δις ευρώ, έναντι των 21,14 δις ευρώ το 2008, μεταβολή που συνιστά αύξηση σε ποσοστό 27,21%. Κατά την 7ετία αυτή, ο μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής διαμορφώθηκε στα επίπεδα του +4,95%. Η συνολική αξία των εξαγωγών κατά την περίοδο 2008-2014 καταγράφηκε στα 164,67 δις ευρώ.

Αντίστοιχα, τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδας για το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, δείχνουν για την ίδια περίοδο (2008-2014) αύξηση των εσόδων από τις εν λόγω εξαγωγές κατά 19,35% (με μέσο ρυθμό αύξησης 3,90%). Συνολικά στην Ελλάδα εισέρευσαν πληρωμές για εξαγόμενα αγαθά 140,64 δις ευρώ.

Παράλληλα, η ΕΛ-ΣΤΑΤ για την περίοδο 2008-2012 κατά την οποία υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, καταγράφει μέσες απώλειες της τάξης του 61,6% στις ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου (από τα 61,6 το 2008 στα 37,7 δισ. Ευρώ το 2012), σε όλους τους κύριους κλάδους οικονομικής δραστηριότητες (με εξαίρεση τον τομέα της ψυχαγωγίας, +38,4%).

Με άλλα λόγια, οι ελληνικές εξαγωγές ακολούθησαν μεν αυξητικούς ρυθμούς, αφετέρου δε, οι επιδόσεις αυτές επετεύχθησαν σε περιβάλλον και πλαίσιο αποεπένδυσης της οικονομίας. Τα ιστορικά υψηλά εντοπίζονται το 2012 σε όρους συνολικής αξίας εξαγωγών (27,35 δις ευρώ), ενώ ακολούθησαν οριακές μεταβολές γύρω από την περιοχή των 27 δις ευρώ κατά τη διετία 2013-2014. Αντίστοιχα σταθεροποιητικές τάσεις παρατηρούνται και στα έσοδα από τις εξαγωγές, άνω των 22 δις ευρώ, με την ιστορική επίδοση στην περίπτωση αυτή να καταγράφεται το 2014 (23,64 δις ευρώ).

Ανάλογη εικόνα καταγράφεται και σε επίπεδο όγκου συνολικών εξαγωγών, ο οποίος όμως υπολείπεται σημαντικά σε ρυθμούς αύξησης της συνολικής αξίας των εξαγωγών. Ο συνολικός όγκος των εξαγωγών αυξήθηκε κατά 19,82% το 2014, σε σχέση με το 2008, με μέσους ρυθμούς μεταβολής της τάξης του 3,36% (ποσοστά ανάλογα αυτών των εσόδων από τις εξαγωγές).