Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε σήμερα νέους κανόνες για να δοθεί στα κράτη μέλη μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά τον καθορισμό των συντελεστών ΦΠΑ και να δημιουργηθεί ένα καλύτερο φορολογικό περιβάλλον που θα στηρίξει την ανάπτυξη των ΜΜΕ.
Οι σημερινές προτάσεις αποτελούν τα τελικά στάδια της αναμόρφωσης των κανόνων ΦΠΑ από την Επιτροπή, με τη δημιουργία ενός ενιαίου χώρου ΦΠΑ στην ΕΕ για τη δραστική μείωση της απάτης ύψους 50 δισ. EUR στον τομέα του ΦΠΑ στην ΕΕ, με παράλληλη στήριξη των επιχειρήσεων και διασφάλιση των δημόσιων εσόδων.
Οι κοινοί κανόνες της ΕΕ για τον ΦΠΑ, που έχουν συμφωνηθεί από όλα τα κράτη μέλη το 1992, είναι παρωχημένοι και υπερβολικά περιοριστικοί. Παρέχουν τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να εφαρμόζουν μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ σε ελάχιστους μόνο τομείς και προϊόντα. Παράλληλα, οι χώρες της ΕΕ δέχονται πιέσεις για την ευνοϊκότερη μεταχείριση ορισμένων αγαθών σε σχέση με άλλα ως προς τον ΦΠΑ. Η Επιτροπή υλοποιεί σήμερα τη δέσμευσή της για την παροχή μεγαλύτερης αυτονομίας στα κράτη μέλη όσον αφορά τους συντελεστές. Τα κράτη μέλη θα βρίσκονται πλέον σε πιο ισότιμη βάση σε σχέση με ορισμένες υφιστάμενες εξαιρέσεις από τους κανόνες, γνωστές ως παρεκκλίσεις από τον ΦΠΑ.
Η Επιτροπή αντιμετωπίζει επίσης σήμερα το πρόβλημα των μικρότερων επιχειρήσεων που επωμίζονται δυσανάλογο κόστος συμμόρφωσης με τον ΦΠΑ. Οι επιχειρήσεις που πραγματοποιούν διασυνοριακές συναλλαγές επιβαρύνονται με 11 % υψηλότερο κόστος συμμόρφωσης σε σύγκριση με όσες δραστηριοποιούνται μόνο σε εθνικό επίπεδο, ενώ οι μικρότερες επιχειρήσεις πλήττονται σοβαρότερα. Αυτό συνιστά πραγματικό εμπόδιο για την ανάπτυξη, δεδομένου ότι οι μικρές επιχειρήσεις αντιπροσωπεύουν το 98 % των επιχειρήσεων στην ΕΕ. Προτείνουμε λοιπόν να δοθεί η δυνατότητα σε περισσότερες επιχειρήσεις να απολαμβάνουν τα οφέλη των απλούστερων κανόνων ΦΠΑ, τα οποία αποκομίζουν επί του παρόντος μόνο οι μικρότερες επιχειρήσεις. Συνολικά, το κόστος συμμόρφωσης που συνδέεται με τον ΦΠΑ θα μειωθεί έως και 18 % ετησίως.
Ο Valdis Dombrovskis, Aντιπρόεδρος της Επιτροπής και αρμόδιος για το Ευρώ και τον Κοινωνικό Διάλογο, δήλωσε: «Πριν από τρεις μήνες η Επιτροπή παρουσίασε τη μεγαλύτερη μεταρρύθμιση της τελευταίας εικοσιπενταετίας σχετικά με τους κανόνες της ΕΕ για τον ΦΠΑ, προς την κατεύθυνση ενός οριστικού καθεστώτος ΦΠΑ. Ήρθε η ώρα να προτείνουμε καλύτερους κανόνες τόσο για τους συντελεστές ΦΠΑ όσο και για τις μικρές επιχειρήσεις που θα αποφέρουν οφέλη σε εκατομμύρια μικρές επιχειρήσεις και καταναλωτές στην ΕΕ.»
Ο Pierre Moscovici, Eπίτροπος Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων, Φορολογίας και Τελωνείων, δήλωσε τα εξής: «Τα κράτη μέλη δέχονται όλο και μεγαλύτερη πίεση από τη βιομηχανία και τις ομάδες συμφερόντων να αλλάξουν τους συντελεστές ΦΠΑ προς όφελος του ενός ή του άλλου τομέα. Όμως, η έλλειψη περιθωρίου ελιγμών στους ισχύοντες κανόνες μας έχει ως αποτέλεσμα να βρίσκεται συχνά στο επίκεντρο η συζήτηση σχετικά με το ποια προϊόντα ή υπηρεσίες επωφελούνται από την εφαρμογή μειωμένου συντελεστή, και όχι το τεράστιο έλλειμμα στους προϋπολογισμούς μας λόγω της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ. Η σημερινή πρόταση θα δώσει τη μέγιστη ευελιξία στις κυβερνήσεις να καθορίζουν όπως επιθυμούν τους συντελεστές ΦΠΑ, έτσι ώστε εμείς από την πλευρά μας να επικεντρωθούμε στην αντιμετώπιση του μεγαλύτερου προβλήματος της απάτης.»
Μεγαλύτερη ευελιξία
Τα κράτη μέλη μπορούν επί του παρόντος να εφαρμόζουν μειωμένο συντελεστή έως 5 % σε δύο διαφορετικές κατηγορίες προϊόντων στη χώρα τους. Ορισμένα κράτη μέλη εφαρμόζουν επίσης ειδικές παρεκκλίσεις για περαιτέρω μειωμένους συντελεστές.
Πέραν του κανονικού συντελεστή ΦΠΑ 15 %, τα κράτη μέλη θα έχουν πλέον τη δυνατότητα να εφαρμόζουν:
- δύο διαφορετικούς συντελεστές μεταξύ 5 - 15 %
- έναν συντελεστή μεταξύ 0 - 15 %
- έναν συντελεστή 0 % για αγαθά που απαλλάσσονται από τον ΦΠΑ (ή «μηδενικός συντελεστής»).
Ο υφιστάμενος σύνθετος κατάλογος αγαθών και υπηρεσιών στα οποία μπορούν να εφαρμόζονται μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ θα καταργηθεί και θα αντικατασταθεί από νέο κατάλογο προϊόντων (όπως τα όπλα, τα αλκοολούχα ποτά, τα τυχερά παιχνίδια και ο καπνός) στα οποία πρέπει πάντα να εφαρμόζεται ο κανονικός συντελεστής 15 % ή υψηλότερος συντελεστής.
Για τη διασφάλιση των δημόσιων εσόδων, τα κράτη μέλη πρέπει επίσης να μεριμνούν ώστε ο σταθμισμένος μέσος συντελεστής του ΦΠΑ να ανέρχεται τουλάχιστον σε 12 %.
Στο πλαίσιο του νέου καθεστώτος μπορεί να εξακολουθήσουν να εφαρμόζονται συντελεστές που διαφέρουν από τον κανονικό συντελεστή σε όλα τα αγαθά για τα οποία ισχύουν σήμερα οι εν λόγω συντελεστές.
Μείωση του κόστους ΦΠΑ για τις ΜΜΕ
Βάσει των ισχυόντων κανόνων, τα κράτη μέλη μπορούν να απαλλάσσουν από τον ΦΠΑ τις πωλήσεις που πραγματοποιούν μικρές επιχειρήσεις, υπό τον όρο ότι δεν υπερβαίνουν έναν συγκεκριμένο ετήσιο κύκλο εργασιών, ο οποίος ποικίλλει από χώρα σε χώρα. Ωστόσο, οι απαλλαγές αυτές προσφέρονται μόνο στις εγχώριες επιχειρήσεις και οι αναπτυσσόμενες ΜΜΕ χάνουν την πρόσβασή τους στα μέτρα απλούστευσης μόλις σημειωθεί υπέρβαση του κατώτατου ορίου απαλλαγής. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού για τις μικρές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ. Πέραν των ισχυόντων κατώτατων ορίων απαλλαγής που παραμένουν σε ισχύ, οι σημερινοί κανόνες θεσπίζουν:
- κατώτατο όριο εσόδων 2 εκατ. EUR κάτω από το οποίο οι μικρές επιχειρήσεις θα επωφελούνται από μέτρα απλούστευσης (όπως απλουστευμένες υποχρεώσεις εγγραφής σε μητρώο ΦΠΑ, τιμολόγησης και τήρησης αρχείων), είτε απαλλάσσονται από τον ΦΠΑ είτε όχι·
- τη δυνατότητα για τα κράτη μέλη να εξαιρούν τις απαλλασσόμενες από τον ΦΠΑ μικρές επιχειρήσεις από πολλές υποχρεώσεις ΦΠΑ σχετικά με την ταυτοποίηση, την τιμολόγηση, την τήρηση λογιστικής και την υποβολή δήλωσης·
- όριο ετήσιου κύκλου εργασιών 100 000 EUR που επιτρέπει στις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε περισσότερα από ένα κράτη μέλη να επωφελούνται από την απαλλαγή ΦΠΑ.
Αυτές οι νομοθετικές προτάσεις θα υποβληθούν τώρα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή για διαβούλευση και στο Συμβούλιο για έγκριση.
Ιστορικό
Τα προτεινόμενα μέτρα αποτελούν συνέχεια στο έγγραφο «ακρογωνιαίοι λίθοι» για έναν νέο οριστικό ενιαίο χώρο ΦΠΑ στην ΕΕ, που προτάθηκε τον Οκτώβριο του 2017, και στο σχέδιο δράσης για τον ΦΠΑ προς έναν ενιαίο χώρο ΦΠΑ στην ΕΕ, που υποβλήθηκε τον Απρίλιο του 2016.
Το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ενιαία αγορά της Ευρώπης. Ο ΦΠΑ αποτελεί σημαντική και αυξανόμενη πηγή εσόδων στην ΕΕ, ύψους άνω του 1 τρισ. EUR το 2015, ποσό που αντιστοιχεί στο 7 % του ΑΕΠ της ΕΕ. Ένας από τους ιδίους πόρους της ΕΕ βασίζεται επίσης στον ΦΠΑ. Το ισχύον σύστημα ΦΠΑ χρονολογείται από το 1993 και θεσπίστηκε ως μεταβατικό σύστημα.