Ο κινδυνος που απορρέει σε τρόφιμα μη ζωικής προέλευσης

Γνωμοδότηση της ομάδας ΒΙΟΗΑΖ της EFSA για τον πιθανό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία από παθογόνους οργανισμούς που μολύνουν τα τρόφιμα.
 

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε από την ομάδα για τους βιολογικούς κινδύνους (BIOHAZ) της EFSA την γνωμοδότησή της σχετικά με την πιθανή επικινδυνότητα για τη δημόσια υγεία από παθογόνους οργανισμούς που μπορούν να μολύνουν τα τρόφιμα μη ζωικής προέλευσης (ΤρΜΖΠ). Η γνωμοδότηση εστιάστηκε: (i) στη σύγκριση της συχνότητας εμφάνισης των τροφιμογενών επιδημιών σε ανθρώπους που συνδέονται με τα τρόφιμα μη ζωικής προέλευσης (ΤρΜΖΠ) και τις περιπτώσεις που συνδέονται με τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης (ΤρΖΠ) και (ii) στον εντοπισμό και την κατάταξη συγκεκριμένου συνδυασμού τροφίμου/παθογόνου που συνδέονται με τροφιμογενείς επιδημίες σε ανθρώπους και  προέρχονται από  ΤρΜΖΠ στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).

Σύμφωνα με επιστημονικές αξιολογήσεις της ομάδας BIOHAZ, τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης συνεχίζουν να αποτελούν την πλειοψηφία των τεκμηριωμένων και αναφερθέντων επιδημιών (90%).  Ωστόσο, ο αριθμός των επιδημιών, κρουσμάτων και νοσηλειών που σχετίζονται με τα τρόφιμα μη-ζωικής προέλευσης έχουν αυξηθεί κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.

Τα τρόφιμα μη ζωικής προέλευσης καταναλώνονται σε διάφορες μορφές, και αποτελούν ένα σημαντικό μέρος σχεδόν όλων των γευμάτων. Αυτή η κατηγορία τροφίμων συνδέεται, εν δυνάμει, με επιδημίες όπως αυτή του 2011 που προκλήθηκε από το βεροτοξινογόνο βακτηρίδιο E. coli (VTE O104C) σε φύτρα. Διεξήχθη μια σύγκριση της συχνότητας εμφάνισης κρουσμάτων σε ανθρώπους τα οποία συνδέονται με την κατανάλωση ΤρΜΖΠ και των τροφίμων ζωικής προέλευσης (ΤρΖΠ) ώστε να εκτιμηθεί η αναλογικότητα των κρουσμάτων αυτών των δύο κατηγοριών τροφίμων από παθογόνους οργανισμούς.
Συμπερασματικά, τα διαθέσιμα δεδομένα συρροής κρουσμάτων τροφιμογενών λοιμώξεων  από την παρακολούθηση των ζωονόσων στην ΕΕ, αποτελεί τη μόνη επιλογή για συγκριτικές εκτιμήσεις στην ΕΕ. Χρησιμοποιώντας δεδομένα της περιόδου 2007 - 2011, τα ΤρΜΖΠ συνδέθηκαν με το 10% των επιδημιών, το 26% των περιπτώσεων τροφιμογενών λοιμώξεων, το 35% των εισαγωγών σε νοσοκομείο και το 46% των θανάτων. Εάν αποκλειστούν τα δεδομένα από την επιδημία του VTEC O104 το 2011, τα ΤρΜΖΠ συσχετίστηκαν με το 10% της συρροής κρουσμάτων, το 18% των περιπτώσεων τροφιμογενών λοιμώξεων, αλλά μόνο το 8% των νοσηλειών και το 5% των θανάτων. Από το 2008 έως το 2011 παρατηρήθηκε αύξηση του αριθμού της συρροής των κρουσμάτων, των επεισοδίων, των νοσηλειών και των θανάτων που αναφέρθηκαν και συνδέονται με τα ΤρΜΖΠ.
Για τον προσδιορισμό και την κατάταξη συγκεκριμένων συνδυασμών τροφίμου/παθογόνου  που οδηγούν συχνότερα σε κρούσματα σε ανθρώπους και προέρχονται από ΤρΜΖΠ στην ΕΕ, αναπτύχθηκε ένα μοντέλο χρησιμοποιώντας επτά κριτήρια:
• τη συσχέτιση μεταξύ του τροφίμου – παθογόνου με βάση τα στοιχεία συρροής τροφιμογενών κρουσμάτων από την παρακολούθηση ζωονόσων (2007-2011) στην ΕΕ,
• τη συχνότητα εμφάνισης της ασθένειας,
• την επιβάρυνση από την ασθένεια,
• τη σχέση δόσης-απόκρισης,
• την κατανάλωση,
• τον επιπολασμό της μόλυνσης και
• την ικανότητα ανάπτυξης παθογόνων κατά τη διάρκειας ζωής του προϊόντος.
Στην κορυφή της κατάταξης  συνδυασμού τροφίμου/παθογόνου, ήταν τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά που καταναλώνονται ωμά με την Salmonella spp. και ακολούθησαν (στο ίδιο επίπεδο) τα βολβώδη λαχανικά με την Salmonella spp., οι τομάτες με την Salmonella spp., τα πεπόνια με την Salmonella spp. και το παθογόνο Escherichia coli σε φρέσκους βολβούς, όσπρια και σπόρους.
Επόμενα βήματα:
Το 2013, η EFSA θα αναλύσει τους παράγοντες επικινδυνότητας από συνδυασμούς παθογόνων/ τροφίμων οι οποίοι εντοπίστηκαν από την επιστημονική γνωμοδότηση. Ανάλογα με την περίπτωση, θα διερευνηθούν δράσεις μείωσης των παθογόνων και καθορισμός μικροβιολογικών κριτηρίων για ειδικούς συνδυασμούς παθογόνων/ τροφίμων.

Για περισσότερες πληροφορίες δείτε την επιστημονική γνωμοδότηση της ομάδας της EFSA για τους βιολογικούς κινδύνους εδώ:

 (http://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/3025.htm)