Μέντα, χαμομήλι και ιβίσκος: Τα φάρμακα της φύσης

Στην ελληνική επικράτεια συναντιούνται σχεδόν παντού τρία ιδιαίτερα ευεργετικά φυτά: η μέντα, το χαμομήλι και ο ιβίσκος. Άραγε, γνωρίζουμε το πόσο ευεργετικά είναι για την υγεία μας;

Μέντα

Είναι ένα ποώδες πολυετές φυτό που φτάνει σε ύψος ως 70 πόντους. Αποτελεί ιδιαίτερα δημοφιλές φυτό, τόσο για τις αρωματικές του, όσο και για τις γευστικές του ιδιότητες. Τα χρήσιμα μέρη της μέντας είναι τα άνθη και τα φύλλα. Χρησιμοποιείται στο μαγείρεμα, στη φαρμακευτική καθώς και σε πολλά βιομηχανοποιημένα τρόφιμα. Συστατικά της μέντας περιέχονται σε οδοντόπαστες, μαστίχες, σαπούνια, κρέμες, γλυκά και φάρμακα για τον βήχα.

Η χρήση της ξεκίνησε κυρίως από την Ασία και από τις χώρες της λεκάνης της Μεσογείου. Σε πολλούς πολιτισμούς, θεωρείτο σύμβολο φιλίας και φιλοξενίας. Στην Μ. Ανατολή, ακόμη και σήμερα, το ρόφημα μέντας σερβίρεται στους καλεσμένους κατά την άφιξή τους, ενώ στην Αρχαία Ελλάδα τα φύλλα της σκορπίζονταν στο τραπέζι ως ένδειξη θερμού καλωσορίσματος.

Η διατροφική αξία της μέντας είναι ιδιαίτερα σημαντική. Περιέχει βιταμίνες Α και C και βιταμίνη Β2, σε μικρότερες ποσότητες. Η βιταμίνη C είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό, που μειώνει τον κίνδυνο για διάφορους τύπους καρκίνου. Αν η μέντα καταναλώνεται σε μικρότερες ποσότητες, τα θρεπτικά συστατικά της είναι εξίσου σημαντικά για τον οργανισμό. Πέρα όμως από βιταμίνες, η μέντα περιέχει μαγγάνιο, σίδηρο, κάλιο και ασβέστιο.

Η μέντα έχει μακρά ιστορία σε σχέση με τις φαρμακευτικές της ιδιότητες, εδώ και χιλιάδες χρόνια. Αποτελεί άριστο φάρμακο κατά της δυσπεψίας και για αυτόν τον λόγο συστήνεται ένα ρόφημα μέντας μετά από ένα πλούσιο γεύμα. Έχει χωνευτικές ιδιότητες, καθώς ελαττώνει τους μυϊκούς σπασμούς και διευκολύνει την πεπτική διαδικασία. Προλαμβάνει το σχηματισμό στομαχικού έλκους και διεγείρει τις χολικές εκκρίσεις.

Το βασικό συστατικό της μέντας, η μενθόλη, βοηθά σημαντικά στα αναπνευστικά προβλήματα. Μειώνει τα συμπτώματα του ευερέθιστου εντέρου, χαλαρώνοντας τους μύες γύρω και μέσα στο έντερο, καθώς επίσης και τα συμπτώματα του κρυολογήματος και της γρίπης.
Εξωτερικά, η μενθόλη της μέντας βρίσκει εφαρμογή σε προϊόντα που προσδίδουν δροσερή αναπνοή όπως μαστίχες, καραμέλες και διαλύματα. Χρησιμοποιείται σε σαπούνια και γαλακτώματα και δίνει αίσθηση δροσιάς στο σώμα. Είναι αντιβακτηριδιακή και προστατεύει από τους έρπητες του στόματος και των γεννητικών οργάνων. Αλλά και ιατρικά, η μέντα φαίνεται να έχει προστατευτικές ιδιότητες σε ασθενείς με καρκίνο, που υποβάλλονται σε ακτινοβολία.
Ακόμη και το άρωμα της μέντας φαίνεται να βοηθά στην μνήμη, για αυτόν τον λόγο μπορεί να φανεί χρήσιμο πριν από κάποιες εξετάσεις.

Χαμομήλι

Είναι ένα ιδιαίτερα αρωματικό φυτό και συναντιέται σχεδόν παντού στην Ελλάδα. Η συγκομιδή του γίνεται κυρίως τους μήνες Απρίλιο, Μάιο και Ιούνιο. Ταπεινό στην εμφάνιση, αλλά πολύ σημαντικό σε φαρμακευτικές ιδιότητες.

Ήδη από την αρχαιότητα, χρησιμοποιείτο για θεραπευτικούς σκοπούς. Καταναλωνόταν για ενοχλήσεις του στομάχου, του εντέρου ή της χολής. Το συνιστούσαν σε γυναίκες, για τη μείωση των πόνων κατά την έμμηνη ρύση. Επιπλέον, χρησιμοποιείτο τοπικά ως επίθεμα σε πληγές, για να επουλωθούν πιο γρήγορα.

Πλέον, οι ουσίες και η δράση του χαμομηλιού έχουν ερευνηθεί σημαντικά σε ερευνητικό επίπεδο, πιστοποιώντας τις περισσότερες από τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Οι ιδιότητες του χαμομηλιού οφείλονται σε δραστικές ουσίες όπως η κουμαρίνη, τα αιθέρια έλαια, τα φλαβονοειδή, το αζουλένιο, κάδμιο και μεταλλικά στοιχεία.

Σήμερα, η πιο διαδεδομένη ιδιότητα του χαμομηλιού έχει σχέση με την ικανότητα του να ηρεμεί τα νεύρα και να χαλαρώνει, διώχνοντας την αϋπνία και ενισχύοντας τον ύπνο. Επιπλέον, είναι γνωστό για τις αντισηπτικές, καταπραϋντικές και αντιαλλεργικές του ιδιότητες. Χρησιμοποιείται ευρέως για τα έλκη του πεπτικού, το φούσκωμα και την καούρα.

Ανακουφίζει από τα αναπνευστικά προβλήματα, τα κρυολογήματα, το βήχα, τον πυρετό, τα προβλήματα της χοληδόχου κύστεως, τα εντερικά αέρια, τη γαστρίτιδα, τις αιμορροΐδες, τη δυσπεψία, την αϋπνία, τις στομαχικές φλεγμονές και τους δερματικούς ερεθισμούς. Με εξωτερική εφαρμογή συντελεί στην επούλωση των εγκαυμάτων και των εκζεμάτων, ενώ είναι χρήσιμο στην ουλίτιδα και στις οφθαλμικές πλύσεις. Οι κομπρέσες με αφέψημα χαμομηλιού είναι καταπραϋντικές για κάθε είδους δερματικό πρόβλημα.
Το χαμομήλι βρίσκει πολλές εφαρμογές στον χώρο της αισθητικής, κυρίως λόγω των ευεργετικών και καταπραϋντικών ιδιοτήτων του στο δέρμα. Αποτελεί βασικό συστατικό σε προϊόντα καθαρισμού, ντεμακιγιάζ αλλά και ενυδάτωσης του δέρματος. Τα φλαβονοειδή που περιέχει έχουν θετικά αποτελέσματα επί της περιφερικής κυκλοφορίας παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον στις αντιδράσεις φλεγμονής, λόγω της αντιοξειδωτικής τους δράσης.

Ιβίσκος
Αν και διακοσμητικό φυτό, φαίνεται να έχει αρκετές φαρμακευτικές ιδιότητες. Πολλά μέρη του φυτού όπως τα φύλλα, οι ρίζες και οι κάλυκες είναι χρήσιμα. Τα μικρά φύλλα τρώγονται ωμά σε σαλάτες ή μαγειρεμένα με άλλα λαχανικά.
Οι κάλυκες του ιβίσκου περιέχουν τα περισσότερα θρεπτικά συστατικά, όπως αντιοξειδωτικά (κυρίως φλαβονοειδή), καθώς επίσης και βιταμίνες και ανόργανα άλατα, όπως ριβοφλαβίνη, ασκορβικό οξύ, νιασίνη, καροτένιο και σίδηρο.
Ο ιβίσκος παλαιότερα χρησιμοποιείτο σε αρκετά γιατροσόφια. Ακόμη και σήμερα, καταναλώνεται για την αύξηση της διούρησης, κυρίως λόγω του γλυκολικού οξέος που περιέχει. Επειδή περιέχει κιτρικό οξύ, χρησιμοποιείται για ανακούφιση από τη ζέστη, αυξάνοντας τη ροή του αίματος στην επιφάνεια του δέρματος και διαστέλλοντας του πόρους. Τα φύλλα και τα άνθη του ιβίσκου χρησιμοποιούνται σε ρόφημα, που ανακουφίζει από πεπτικά και νεφρικά προβλήματα. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν πως το ρόφημα από ιβίσκο μπορεί να μειώσει και την αρτηριακή πίεση.

mednutrition.gr