Συκώτι: Διατροφική αξία

Το συκώτι είναι ένα ζωτικό όργανο σε ανθρώπους και ζώα με πολλές σημαντικές λειτουργίες. Αποτελεί επίσης ένα πολύ δημοφιλές φαγητό και από τα πιο πλούσια σε θρεπτικά συστατικά το οποίο μπορούμε να βρούμε πολύ εύκολα στην αγορά.

Οι άνθρωποι συχνά στρέφονται στα φρούτα και τα λαχανικά προκειμένου να λάβουν βιταμίνες και ανόργανα άλατα, όμως το συκώτι μπορεί να τα προσφέρει όλα αυτά σε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες. Μια μικρή μόνο ποσότητα συκωτιού παρέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ο οργανισμός μας και στις απαιτούμενες ποσότητες. Είναι επίσης πλούσιο σε πρωτεΐνη και χαμηλό σε θερμίδες!

Διατροφική αξία

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το συκώτι είναι ένα “superfood” λόγω της ποικιλίας των βιταμινών και των μετάλλων που προσφέρει.

Οι ακόλουθες διατροφικές πληροφορίες αντιστοιχούν σε 100 γρ. συκωτιού:

• 164 θερμίδες
• 4,4 γρ. λιπίδια
• 3,8 γρ. υδατάνθρακες
• 26 γρ. πρωτεΐνες
• 17,9 mg σίδηρος
• 14 mg μαγνήσιο
• 10 mg ασβέστιο
• 18,7 mg βιταμίνη Β12
• 23,6 mg βιταμίνη C
• 17,9 mg βιταμίνη Α

Οφέλη στην υγεία

Επειδή το συκώτι είναι γεμάτο με θρεπτικά συστατικά και έχει σχετικά χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά σχετίζεται με ορισμένα οφέλη για την υγεία. Παρακάτω θα δούμε μερικά από αυτά:

1. Μειωμένος κίνδυνος αναιμίας

Η σημαντική ποσότητα βιταμίνης Β12 και σιδήρου στο συκώτι μπορεί να είναι χρήσιμη για όσους διατρέχουν κίνδυνο αναιμίας. Εάν έχετε αναιμία, το αίμα σας έχει χαμηλότερο επίπεδο ερυθρών αιμοσφαιρίων. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια μεταφέρουν οξυγόνο από τους πνεύμονες στο υπόλοιπο σώμα. Επιστρέφουν επίσης διοξείδιο του άνθρακα από το σώμα στους πνεύμονες. Τα άτομα με αναιμία αναφέρουν συχνά ότι αισθάνονται κουρασμένα ή αδύναμα και μπορεί να παρουσιάσουν πόνο στο στήθος, δύσπνοια, δυσκοιλιότητα, απώλεια όρεξης και απώλεια βάρους. Απαιτείται βιταμίνη Β12 για το σχηματισμό ερυθρών αιμοσφαιρίων. Ο σίδηρος χρησιμοποιείται στο σώμα για την παραγωγή αιμοσφαιρίνης και πρωτεϊνών βασικής μυοσφαιρίνης που βρίσκονται στα ερυθρά αιμοσφαίρια και είναι απαραίτητες για τη μεταφορά οξυγόνου.

2. Μειωμένος κίνδυνος ανεπάρκειας βιταμίνης Α

Η ανεπάρκεια βιταμίνης Α είναι συχνή στις αναπτυσσόμενες χώρες, ιδίως σε παιδιά, έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες. Εκείνοι με ανεπάρκεια βιταμίνης Α διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για αναιμία, χρόνια διάρροια και ξηροφθαλμία (νυχτερινή τύφλωση). Μια μερίδα συκώτιπεριέχει πάνω από 700% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης βιταμίνης Α για ενήλικες.

3. Μειωμένος κίνδυνος ορισμένων καρκίνων

Η βιταμίνη Α είναι επίσης σημαντική για τη ρύθμιση της ανάπτυξης των κυττάρων στο σώμα. Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι η αυξημένη κατανάλωση βιταμίνης Α σε ορισμένους πληθυσμούς μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου του καρκίνου του πνεύμονα και του καρκίνου του προστάτη.

4. Καλύτερη υγεία των ματιών

Οι σημαντικές θρεπτικές ουσίες στο συκώτι όπως η βιταμίνη Α, ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος και ο χαλκός, σχετίζονται με μειωμένο κίνδυνο εκφυλισμού της ωχράς κηλίδας (AMD), μια κατάσταση που προκαλεί σημαντική απώλεια όρασης, ειδικά σε ηλικιωμένους ενήλικες. Αρκετές μεγάλες τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές διαπίστωσαν ότι η λήψη ενός συμπληρώματος που περιείχε αυτά τα θρεπτικά συστατικά μαζί με τη βιταμίνη Ε και τη βιταμίνη C συσχετίστηκε με 25% μειωμένο κίνδυνο AMD.Όσοι κινδυνεύουν από την πάθηση αυτή θα πρέπει να μιλήσουν στον γιατρό τουςγια το εάν τα θρεπτικά συστατικά από τα τρόφιμα ή η λήψη ενός συμπληρώματος είναι καλύτερο για αυτούς.

5. Μειωμένος κίνδυνος άλλων ασθενειών

Ο χαλκός στο συκώτι μπορεί να σας βοηθήσει να αποφύγετε ορισμένες καταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων των καρδιαγγειακών παθήσεων και της νόσου του Αλτσχάιμερ. Ο χαλκός παίζει διάφορους σημαντικούς ρόλους στο σώμα, συμπεριλαμβανομένης της διατήρησης υγιών αιμοφόρων αγγείων, του νευρικού συστήματος και του ανοσοποιητικού συστήματος. Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι τα άτομα με υψηλότερα επίπεδα χαλκού στο σώμα έχουν μικρότερο κίνδυνο Αλτσχάιμερ. Υπάρχουν επίσης περιορισμένες ενδείξεις ότι η λήψη περισσότερου χαλκού στη διατροφή ή από συμπληρώματα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων. Χρειάζεται όμως περισσότερη έρευνα για την επιβεβαίωση αυτών των συσχετίσεων.

Δυσμενείς επιδράσεις

Τουλάχιστον μία ερευνητική μελέτη έχει συσχετίσει την κατανάλωση συκωτιού με μια πάθηση που ονομάζεται τοξοκαρίαση σε ασθενείς με ηωσινοφιλία (διαταραχή λευκών αιμοσφαιρίων). Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το ακατέργαστο συκώτι αγελάδας ήταν μια σημαντική αιτία μόλυνσης σε αυτούς τους ανθρώπους. Εκείνοι που διατρέχουν κίνδυνο για αυτό θα πρέπει να βεβαιωθούν ότι το κρέας μαγειρεύεται σωστά πριν από το φαγητό και σε περίπτωση λήψης συμπληρωμάτων ή πολυβιταμινών θα πρέπει να συμβουλευτούν τον γιατρό τους καθώς υπάρχουν ορισμένες ανεπιθύμητες ενέργειες που σχετίζονται με την υπερβολική κατανάλωση ορισμένων βιταμινών και μετάλλων.

Για παράδειγμα, η βιταμίνη Α είναι γνωστό ότι αλληλεπιδρά με φάρμακα όπως το Orlistat (βρίσκεται στα φάρμακα απώλειας βάρους alli και Xenical) και τα συνθετικά ρετινοειδή που μπορεί να βρεθούν σε φάρμακα για ψωρίαση.

Η υπερβολική λήψη σιδήρου μπορεί επίσης να είναι προβληματική. Ωστόσο, δεν είναι πιθανό να λάβετε πολύ μεγάλη ποσότητα μόνο από την κατανάλωση συκωτιού. Αλλά εάν παίρνετε παράλληλα ένα συμπλήρωμα ή πολυβιταμίνη που περιέχει σίδηρο, θα πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί ανάλογα με το πόση ποσότητα περιέχει το συμπλήρωμα. Υψηλές δόσεις σιδήρου μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στο στομάχι, δυσκοιλιότητα, ναυτία, κοιλιακό άλγος, έμετο, λιποθυμία και άλλα προβλήματα.

Η υπερβολική κατανάλωση χαλκού μπορεί επίσης να προκαλέσει προβλήματα εάν συμβαίνει σε τακτική βάση.

Τέλος, υπάρχουν κάποιες περιορισμένες αναφορές αλλεργίας στο συκώτι, οι οποίες όμως δεν είναι συχνές. Παρόλα αυτά, εάν παρατηρήσετε συμπτώματα αλλεργίας μετά την κατανάλωση συκωτιού, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας για εξατομικευμένες συμβουλές.

Υπάρχουν ορισμένες ομάδες ανθρώπων που θα πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση συκωτιού. Ας δούμε ποιες είναι οι ομάδες αυτές:

• Έγκυες γυναίκες

Οι ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια της κατανάλωσης συκωτιού κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στην περιεκτικότητα σε βιταμίνη Α. Η υψηλή πρόσληψη προσχηματισμένης βιταμίνης Α, ο τύπος που βρίσκεται στο συκώτι, έχει συνδεθεί με γενετικές ανωμαλίες. Ωστόσο, ο ακριβής κίνδυνος είναι ασαφής και απαιτείται περισσότερη έρευνα. Ωστόσο, χρειάζονται μόνο 30 γραμμάρια συκωτιού για να φτάσει το ανεκτό ανώτερο επίπεδο πρόσληψης βιταμίνης Α κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αυτή είναι μια πολύ μικρή ποσότητα, επομένως οι ποσότητες πρέπει να παρακολουθούνται. Αν και μπορεί να είναι ασφαλές να τρώτε λίγη ποσότητα κατά καιρούς κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, είναι απαραίτητο να είστε προσεκτικοί.

• Άτομα με ουρική αρθρίτιδα

Η ουρική αρθρίτιδα είναι ένας τύπος αρθρίτιδας που προκαλείται από υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πόνο, δυσκαμψία και πρήξιμο στις αρθρώσεις. Το συκώτι έχει υψηλή περιεκτικότητα σε πουρίνες, που σχηματίζουν ουρικό οξύ στο σώμα. Είναι επομένως σημαντικό να περιορίσετε την πρόσληψη εάν πάσχετε από ουρική αρθρίτιδα. Ωστόσο, εάν δεν πάσχετε, η κατανάλωση συκωτιού δεν θα προκαλέσει απαραίτητα πρόβλημα.

Τρόποι να συμπεριλάβετε το συκώτι στη διατροφή σας

Το συκώτι έχει μια μοναδική γεύση, την οποία μερικοί αγαπούν και άλλοι μισούν. Ακολουθούν ορισμένες προτάσεις για το πώς να το εντάξετε στη διατροφή σας:

• Τηγανισμένο με κρεμμύδια.
• Φτιάχνοντας θρεπτικά μπιφτέκια για μπέργκερ.
• Με την προσθήκη άφθονων καρυκευμάτων.
• Βυθίζοντας το συκώτι σε γάλα ή χυμό λεμονιού πριν το μαγείρεμα.

Συμπερασματικά, το συκώτι είναι μια πολύ υποτιμημένη τροφή που όμως αξίζει να προσθέσουμε στη διατροφή μας. Είναι χαμηλή σε θερμίδες και πλούσια σε πρωτεΐνες υψηλής ποιότητας, ενώ περιέχει απίστευτη ποσότητα ζωτικών θρεπτικών συστατικών, προσφέροντας πολλά οφέλη στον οργανισμό μας για τη βελτίωση της υγείας μας.

Της Κάλλιας Θ. Γιαννιτσοπούλου

MSc, MBA, SRD

Κλινική Διαιτολόγος Διατροφολόγος

πηγη: www.somaygies.gr.