Της Άννας Γρηγορίου, γιατρού, ειδικευόμενης στην
Πνευμονολογική Κλινική του Βενιζέλειου Γενικού Νοσοκομείου Ηρακλείου.
Ψεκάσατε, επιστρέψατε από το χωράφι κι αισθάνεστε δυσφορία στην αναπνοή; Σφίξιμο στο στήθος, δύσπνοια ή βήχετε συχνά το πρωί χωρίς απαραίτητα να καπνίζετε; Τηρείτε όλα τα μέτρα προστασίας κατά τους ψεκασμούς;
Το άσθμα αποτελεί μια από τις συχνότερες χρόνιες παθήσεις του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος.
Πρόκειται για μια χρόνια νόσο, που προκαλεί φλεγμονές στους αεραγωγούς, οι οποίοι παρουσιάζουν αυξημένη αντίδραση σε διάφορα ερεθίσματα. Εκδηλώνεται με εκτεταμένη, αλλά αναστρέψιμη στένωση των αεραγωγών των πνευμόνων, οι οποίοι αποφράσσονται κι έτσι η ροή του αέρα περιορίζεται.
Η εμφάνισή του έχει αυξηθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες, κυρίως στα παιδιά.
Τα κύρια συμπτώματα του άσθματος είναι:
- σφίξιμο στο στήθος,
- δύσπνοια
- βήχας και
- συριγμός (σφύριγμα στην αναπνοή)
- συχνότερα τη νύχτα ή νωρίς το πρωί, που συχνά
- εκδηλώνονται ανάλογα με την εποχή.
Μπορεί να συνυπάρχουν, όμως, έκζεμα, αλλεργική ρινίτιδα κ.ά.
Το άσθμα χαρακτηρίζεται από υφέσεις και εξάρσεις. Έτσι, ο ασθματικός ασθενής μπορεί να μην παρουσιάζει καθόλου συμπτώματα ή τα συμπτώματά του, να είναι άλλοτε άλλης βαρύτητας.
Συνηθισμένοι παράγοντες κινδύνου για την εκδήλωση ή την επιδείνωση της συμπτωματολογίας είναι η έκθεση σε:
- αλλεργιογόνα (μικροοργανισμοί που προκαλούν αλλεργίες, όπως τα ακάρεα, σκόνη, ζώα με τρίχωμα, γύρη, μούχλα)
- ερεθιστικοί παράγοντες στο χώρο εργασίας (π.χ. χημικά αερολύματα), όπως συμβαίνει στον αγροτικό πληθυσμό
- καπνό του τσιγάρου
- μεταβολές στη θερμοκρασία ή την υγρασία του περιβάλλοντος
- λοιμώξεις του αναπνευστικού (ιογενείς)
- άσκηση
- φάρμακα (π.χ. ασπιρίνη, β-αναστολείς)
- έντονες συναισθηματικές καταστάσεις.
Το άσθμα φαίνεται πως είναι πολυπαραγοντική πάθηση.
Γενετικοί παράγοντες, όπως το φύλο και η ηλικία φαίνεται ότι παίζουν ρόλο, ενώ στους επιβαρυντικούς παράγοντες περιλαμβάνονται η ατμοσφαιρική ρύπανση και το κάπνισμα.
Η υποψία της νόσου μπαίνει από το ιστορικό και την εξέταση από το γιατρό. Επιβεβαιώνεται όμως με τη σπιρομέτρηση, μια γρήγορη, ανώδυνη και εύκολη εξέταση, διάρκειας λίγων λεπτών.
Η εξέταση διενεργείται σε ειδικά πνευμονολογικά ιατρεία και αποτελεί λειτουργικό έλεγχο της αναπνοής. Είναι η εξέταση που θα θέσει τη διάγνωση του άσθματος και συγχρόνως θα χρησιμεύσει και στην περαιτέρω παρακολούθηση της νόσου.
Στόχος της θεραπείας του άσθματος είναι η επίτευξη και η διατήρηση του ελέγχου των συμπτωμάτων, για κατά το δυνατόν μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα. Προτιμώνται τα εισπνεόμενα φάρμακα.
Η επιλογή της εξατομικευμένης θεραπείας, όπως και η διάρκεια χορήγησής της, εξαρτάται από το βαθμό ελέγχου της νόσου και την βαρύτητά της.
Έτσι, ευτυχώς, σε συνεργασία με το θεράποντα γιατρό τους, οι ασθενείς με ελεγχόμενο άσθμα, μπορούν να έχουν μια απόλυτα φυσιολογική ζωή, με φυσική δραστηριότητα και χωρίς συμπτωματολογία.