"Κάποιοι λένε ότι αν γινόμασταν όλοι χορτοφάγοι, θα υπήρχε περισσότερη τροφή για όλους και λιγότερη εκμετάλλευση της γη"
Υπάρχει μεγάλη συζήτηση σχετικά με το τι θα συνέβαινε αν ο κόσμος γινόταν εντελώς vegan. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι είναι ο μόνος τρόπος για να θρέψουμε με βιώσιμο τρόπο τον κόσμο και να αντιμετωπίσουμε τις σημερινές προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής.
Με τις τρέχουσες προβλέψεις των Ηνωμένων Εθνών για τον πληθυσμό στο τέλος του αιώνα να κυμαίνονται από λίγο κάτω από 9 δισεκατομμύρια έως σχεδόν 15 δισεκατομμύρια ανθρώπους, κάποιοι λένε ότι αν γινόμασταν όλοι χορτοφάγοι, θα υπήρχε περισσότερη τροφή για όλους και λιγότερη εκμετάλλευση της γης. Είναι όμως αυτό αλήθεια και θα ήταν εφικτό;
Θα ήταν καλό για το περιβάλλον; Πολλές μελέτες έχουν απαντήσει σε αυτά τα ερωτήματα, και αντίθετα με την κοινή πεποίθηση, φαίνεται ότι τα περιβαλλοντικά οφέλη μιας χορτοφαγικής διατροφής δεν είναι τόσο σαφή όσο λένε.
Μια χορτοφαγική διατροφή μπορεί να θρέψει λιγότερους ανθρώπους
Μια μελέτη από ερευνητές της Σχολής Επιστήμης και Πολιτικής Διατροφής Friedman υπολόγισε την ανθρώπινη φέρουσα ικανότητα της γεωργικής γης των ΗΠΑ και συνέκρινε τη χρήση της γης κάτω από δέκα διαφορετικά διατροφικά σενάρια, που ποικίλλουν ως προς την περιεκτικότητα σε κρέας και ζωικά προϊόντα, χρησιμοποιώντας ένα βιοφυσικό μοντέλο προσομοίωσης.
Μεταξύ των σεναρίων που αναλύθηκαν, εκείνα που απέκλειαν τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης ήταν λιγότερο αποτελεσματικά όσον αφορά τη διαχείριση και τη χρήση της γης.
Σύμφωνα με τη μελέτη, η χρήση γης που σχετίζεται με τη δίαιτα vegan τροφοδότησε λιγότερους ανθρώπους από τη χρήση γης που βασίζεται στην παμφάγο διατροφή. Σε ένα παράδοξο σενάριο 100% χορτοφαγίας, απαιτείται περισσότερη καλλιεργήσιμη γη, επειδή τα συστατικά της χορτοφαγικής διατροφής παράγονται με πολύ χαμηλή αποδοτικότητα.
Η φέρουσα ικανότητα της vegan δίαιτας ήταν, επομένως, χαμηλότερη από τα δύο σενάρια της υγιεινής παμφάγιας δίαιτας, απαιτώντας περισσότερους πόρους για την κάλυψη των πρωτεϊνικών αναγκών του ανθρώπινου πληθυσμού, με μεγαλύτερη εκμετάλλευση και εξάντληση της οργανικής ουσίας του εδάφους.
Η πλήρης και ξαφνική εξάλειψη των ζωικών προϊόντων μπορεί να μην είναι η πιο βιώσιμη μακροπρόθεσμη επιλογή για την ανθρωπότητα. Χωρίς τα ζώα, θα υπήρχε επίσης έλλειψη κοπριάς ως φυσικό λίπασμα για το έδαφος, με αποτέλεσμα μεγαλύτερη εξάρτηση από χημικά και συνθετικά λιπάσματα.
Οι δυνατότητες της γεωργικής παραγωγής εξαρτώνται σε κρίσιμο βαθμό από τη διαθεσιμότητα αζώτου, το οποίο μπορεί να παρέχεται ως ορυκτό ή οργανικό λίπασμα. Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nature Food, οι συγγραφείς ανέπτυξαν ένα μοντέλο που προσομοίωσε διάφορα σενάρια παραγωγής, πέντε συνολικά, για να κατανοήσουν καλύτερα τη θεωρητική «παγκόσμια ικανότητα σίτισης» της υπάρχουσας γεωργικής γης, των καλλιεργήσιμων εκτάσεων και των βοσκοτόπων, χρησιμοποιώντας ως μέτρο την πρωτεΐνη.
Οι παραλλαγές που διερευνήθηκαν στα σενάρια που μοντελοποιήθηκαν περιλάμβαναν διαφορετικές παραδοχές σχετικά με την αποδοτικότητα της χρήσης του αζώτου, την κατανομή της γης μεταξύ καλλιεργήσιμων εκτάσεων και βοσκοτόπων, την ποσότητα των παραγόμενων ζώων/των ζωικών προϊόντων που καταναλώνονται και τον βαθμό στον οποίο τα ζώα τρέφονται με καλλιέργειες κατάλληλες για ανθρώπινη κατανάλωση ή βόσκουν σε βοσκοτόπους/τρέφονται με υπολείμματα.
Σύμφωνα με αυτά τα σενάρια, το μοντέλο πρότεινε ότι η σημερινή γεωργική γη θα μπορούσε να παρέχει πρωτεΐνες για περίπου 8-20 δισεκατομμύρια ανθρώπους με βιομηχανική λίπανση και περίπου 3-14 δισεκατομμύρια ανθρώπους με οργανική λίπανση. Σε όλα τα σενάρια, η γεωργική παραγωγή που βασίζεται στην απουσία ανταγωνισμού μεταξύ των ζωοτροφών και της ανθρώπινης τροφής μπορεί δυνητικά να θρέψει τους περισσότερους ανθρώπους.
Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει σε ένα σενάριο για χορτοφάγους, επειδή ένα μέρος της τροφής προέρχεται από την εκτροφή ζώων σε χορτολιβαδικές εκτάσεις που είναι ακατάλληλες για καλλιέργειες και υπολείμματα τροφίμων.
Τρία διαφορετικά σενάρια
Στα σενάρια βιομηχανικής λίπανσης, η διατροφή που μεγιστοποιεί τη δυνατότητα σίτισης για 20 δισεκατομμύρια ανθρώπους περιέχει κατά μέσο όρο 15% ζωική πρωτεΐνη ως ποσοστό της συνολικής πρόσληψης πρωτεΐνης, σε σύγκριση με 35% σήμερα ως παγκόσμιο μέσο όρο και 55% στις εύπορες χώρες.
Στο βιολογικό σενάριο, η παγκόσμια ικανότητα σίτισης μεγιστοποιείται με περίπου 20% ζωική πρωτεΐνη στη διατροφή 13,90 δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Υποθέτοντας χαμηλότερη αποδοτικότητα χρήσης αζώτου στη φυτική παραγωγή και χαμηλότερες αποδόσεις από ό,τι στο βιολογικό σενάριο, το ελάχιστο μερίδιο των ζωικών πρωτεϊνών στη διατροφή είναι 35% και ο μέγιστος πληθυσμός που θα μπορούσε να σιτιστεί είναι 7,4 δισεκατομμύρια.
Υποθέτοντας μια χορτοφαγική διατροφή, χωρίς κατανάλωση ζωικών πρωτεϊνών, η δυνατότητα σίτισης πέφτει στα 17,4 δισεκατομμύρια άτομα στα σενάρια για τα βιομηχανικά λιπάσματα, που είναι 11% κάτω από το εκτιμώμενο μέγιστο των 20 δισεκατομμυρίων, και στα 6,6 δισεκατομμύρια στο βιολογικό σενάριο, το χαμηλότερο ποσοστό που προκύπτει.
Έτσι, το σενάριο των χορτοφάγων δεν μπορεί να ταΐσει τόσους πολλούς ανθρώπους και δεν είναι το πιο αποδοτικό. Για όλα τα σενάρια, η ικανότητα της γεωργίας να θρέψει τον ανθρώπινο πληθυσμό θα εξαρτάται από την αποτελεσματικότητα της χρήσης του αζώτου, καθιστώντας το θέμα αυτό βασική προτεραιότητα.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι τα ζώα είναι απαραίτητα για την ανακύκλωση των θρεπτικών στοιχείων και την αύξηση της αποδοτικότητας της χρήσης του αζώτου στο έδαφος. Η κτηνοτροφία διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη διατήρηση του εδάφους γόνιμου και υγιούς. Επιτρέπει τη διατήρηση μιας φυσικής ισορροπίας στην οποία τα ζώα είναι απόλυτα ενταγμένα, εξασφαλίζοντας την προστασία και τη φροντίδα του εδάφους, της βιοποικιλότητας, του τοπίου και της υδρογεωλογικής ασφάλειας.
Επιπλέον, η αναγεννητική γεωργία είναι μια ολιστική προσέγγιση που συνδέεται στενά με την κτηνοτροφία, καθώς η κτηνοτροφία επιτρέπει τη μείωση της χρήσης λιπασμάτων, χάρη στην κοπριά των ζώων που λιπαίνει το έδαφος, αποκαθιστώντας τη φυσική ικανότητα του εδάφους να απορροφά τις εκπομπές CO2 και καταπολεμώντας την ερημοποίηση.
Για το λόγο αυτό, ένα σενάριο χορτοφαγίας χωρίς ζώα δεν είναι η καλύτερη επιλογή για τον πλανήτη, καθώς η ενσωμάτωση των συστημάτων καλλιέργειας και κτηνοτροφίας φαίνεται να αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο για την αντιμετώπιση των προκλήσεων βιωσιμότητας.