Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκινά διαβούλευση για την Ένωση Κεφαλαιαγορών

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε ένα σχέδιο-ορόσημο για να «ξεκλειδωθούν» δυνατότητες χρηματοδότησης των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και να τονωθεί η ανάπτυξη στα 28 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) με τη δημιουργία μιας πραγματικά ενιαίας αγοράς κεφαλαίων. 

Η Ένωση Κεφαλαιαγορών αποσκοπεί στην κατάργηση των φραγμών που εμποδίζουν τις διασυνοριακές επενδύσεις στην ΕΕ και δεν επιτρέπουν την πρόσβαση των επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση. Το σημερινό περιβάλλον είναι δυσμενές για τις επιχειρήσεις που εξακολουθούν να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις τράπεζες και σχετικά λιγότερο από τις κεφαλαιαγορές. Σε άλλα μέρη του κόσμου συμβαίνει το αντίθετο. Παράδειγμα των δυνατοτήτων που θα μπορούσε να προσφέρει μια πλήρως λειτουργική ενιαία αγορά κεφαλαίων είναι ότι, εάν οι αγορές επιχειρηματικών κεφαλαίων της ΕΕ ήταν σε τέτοιο βαθμό ανεπτυγμένες όσο στις ΗΠΑ, το διάστημα 2008-2013 περισσότερα από 90 δισεκατομμύρια ευρώ θα ήταν διαθέσιμα  για τις επιχειρήσεις.

Μέσα από την Ένωση Κεφαλαιαγορών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιθυμεί επίσης να απομακρύνει τα εμπόδια που δεν επιτρέπουν σε όσους χρειάζονται χρηματοδότηση να έχουν πρόσβαση σε επενδυτές και να καταστήσει το σύστημα διοχέτευσης των πόρων αυτών —την αλυσίδα επενδύσεων— όσο το δυνατόν πιο αποδοτικό.

Σήμερα Τετάρτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε τρίμηνη διαβούλευση, εκδίδοντας σχετική Πράσινη Βίβλο, βάσει της οποίας θα καταρτίσει ένα Σχέδιο Δράσης για να «ξεκλειδώσει» εξωτραπεζικές δυνατότητες χρηματοδότησης, ώστε οι νεοσύστατες επιχειρήσεις να μπορούν να προοδεύσουν και οι μεγαλύτερες εταιρείες να αναπτυχθούν περαιτέρω. Η Ένωση Κεφαλαιαγορών είναι ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο που απαιτεί συνεχείς προσπάθειες επί πολλά έτη. Είναι όμως δυνατό να επιτευχθεί ήδη πρόοδος σε ορισμένους τομείς κατά τους προσεχείς μήνες.

Ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Γίρκι Κάταϊνεν, αρμόδιος για την Απασχόληση, την Ανάπτυξη, τις Επενδύσεις και την Ανταγωνιστικότητα, έκανε την εξής δήλωση: «Η Ένωση Κεφαλαιαγορών είναι η πρώτη διαρθρωτική πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο του Επενδυτικού της Σχεδίου. Σκοπός είναι να διασφαλιστεί ότι το Επενδυτικό αυτό Σχέδιο δεν θα δώσει ώθηση εφάπαξ, αλλά θα επιδρά θετικά διαρκώς στις οικονομικές συνθήκες της Ευρώπης.»

«Η κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσουμε είναι ξεκάθαρη: να οικοδομήσουμε μια ενιαία αγορά κεφαλαίων από τη βάση προς την κορυφή, εντοπίζοντας τα εμπόδια και απομακρύνοντάς τα ένα προς ένα. Η Ένωση Κεφαλαιαγορών σκοπό έχει να "ξεκλειδώσει" τη ρευστότητα, η οποία, αν και είναι άφθονη, αυτή τη στιγμή έχει παγώσει, και να τη θέσει στην υπηρεσία των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, ιδίως των μικρών και μεσαίων», ανέφερε ο επίτροπος Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών και Ένωσης Κεφαλαιαγορών, Τζόναθαν Χιλ. «Η ελεύθερη ροή κεφαλαίων ήταν μια από τις θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ. Πάνω από πενήντα χρόνια μετά τη Συνθήκη της Ρώμης, ας αδράξουμε την ευκαιρία να κάνουμε πραγματικότητα το όραμα αυτό».

Στόχος της Πράσινης Βίβλου για την Ένωση Κεφαλαιαγορών είναι να δώσει το έναυσμα για μια συζήτηση σε όλη την ΕΕ σχετικά με τα πιθανά μέτρα για τη δημιουργία μιας πραγματικά ενιαίας αγοράς κεφαλαίων.  Σήμερα ξεκινούν επίσης δύο συμπληρωματικές διαβουλεύσεις για την τιτλοποίηση «υψηλής ποιότητας» και την οδηγία περί ενημερωτικών δελτίων (βλ. λεπτομερή στοιχεία παρακάτω).

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιθυμεί να συγκεντρώσει τις απόψεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, των άλλων θεσμικών οργάνων της ΕΕ, των εθνικών κοινοβουλίων, των επιχειρήσεων, του χρηματοπιστωτικού τομέα, καθώς και όλων των ενδιαφερομένων. Όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη καλούνται να υποβάλουν τη γνώμη τους μέχρι τις 13 Μαΐου 2015 (βλ. σύνδεσμο που οδηγεί στη σελίδα της διαβούλευσης).

Μετά την ολοκλήρωση της δημόσιας διαβούλευσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα εκδώσει Σχέδιο Δράσης φέτος το καλοκαίρι, το οποίο θα περιλαμβάνει έναν χάρτη πορείας καθώς και το χρονοδιάγραμμα για την οικοδόμηση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών έως το 2019.

Με βάση τα αποτελέσματα αυτής της διαβούλευσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα καθορίσει τις ενέργειες που απαιτούνται για την επίτευξη των ακόλουθων στόχων:

-    βελτίωση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση για όλες τις επιχειρήσεις καθώς και για έργα υποδομής σε όλη την Ευρώπη
-    παροχή βοήθειας στις ΜΜΕ, ώστε να μπορούν να αντλούν χρηματοδότηση εξίσου εύκολα όπως και οι μεγάλες επιχειρήσεις
-    δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς κεφαλαίων με άρση των εμποδίων για τις διασυνοριακές επενδύσεις
-    διαφοροποίηση της χρηματοδότησης της οικονομίας και μείωση του κόστους της άντλησης κεφαλαίων.

Η Πράσινη Βίβλος ορίζει τις ακόλουθες βασικές αρχές που πρέπει να έχει μια Ένωση Κεφαλαιαγορών:

-    πρέπει να μεγιστοποιεί τα οφέλη των κεφαλαιαγορών για την οικονομία, την ανάπτυξη και την απασχόληση
-    πρέπει να δημιουργεί μια ενιαία αγορά κεφαλαίων και για τα 28 κράτη μέλη, καταργώντας τα εμπόδια στις διασυνοριακές επενδύσεις στην ΕΕ και αναπτύσσοντας ισχυρότερες συνδέσεις με τις παγκόσμιες κεφαλαιαγορές
-    πρέπει να στηρίζεται σε στέρεες βάσεις χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, με ένα ενιαίο εγχειρίδιο κανόνων για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, οι οποίοι θα εφαρμόζονται αποτελεσματικά και με συνέπεια
-    πρέπει να εξασφαλίζει αποτελεσματικό βαθμό προστασίας των επενδυτών, και

-    πρέπει να συμβάλλει στην προσέλκυση επενδύσεων από όλον τον κόσμο και να ενισχύει την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ. 

Στην ανακοίνωση που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Νοέμβριο του 2014 με τίτλο «Ένα Επενδυτικό Σχέδιο για την Ευρώπη», έχει ήδη αναφέρει ορισμένα μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν στο εγγύς μέλλον. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται η εφαρμογή του κανονισμού για τα ευρωπαϊκά μακροπρόθεσμα επενδυτικά κεφάλαια (ELTIF), η τιτλοποίηση «υψηλής ποιότητας», οι τυποποιημένες πιστωτικές πληροφορίες για τις ΜΜΕ, οι ιδιωτικές τοποθετήσεις και η αναθεώρηση της οδηγίας περί ενημερωτικών δελτίων. Πρόκειται για τομείς όπου η ανάγκη να σημειωθεί πρόοδος είναι ευρέως αναγνωρισμένη και υπάρχει δυνατότητα για άμεσα οφέλη.

Επανεξέταση της οδηγίας περί ενημερωτικών δελτίων

Τα ενημερωτικά δελτία αποτελούν νομικά έγγραφα που χρησιμοποιούνται από εταιρείες για την προσέλκυση επενδύσεων.  Περιέχουν στοιχεία που βοηθούν τους επενδυτές να λαμβάνουν τεκμηριωμένες επενδυτικές αποφάσεις. Είναι όμως δαπανηρά και επιβαρύνουν τις επιχειρήσεις από την άποψη του διοικητικού φόρτου, καθώς συχνά απαιτούνται εκατοντάδες σελίδες λεπτομερών στοιχείων. Αλλά και για τους επενδυτές μπορεί να είναι περίπλοκο να ανατρέχουν σε υπερβολικά λεπτομερείς πληροφορίες.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκινά διαβούλευση για την οδηγία περί ενημερωτικών δελτίων, με σκοπό να μπορούν οι επιχειρήσεις (συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ) να αντλούν κεφάλαια ευκολότερα σε ολόκληρη την ΕΕ, διασφαλίζοντας παράλληλα αποτελεσματική προστασία για τους επενδυτές. Βασικό στοιχείο θα είναι η μείωση των διοικητικών εμποδίων που ταλανίζουν τις επιχειρήσεις. Η διαβούλευση, μεταξύ άλλων, θα εξετάζει τρόπους για την απλούστευση των πληροφοριών που περιλαμβάνονται στα ενημερωτικά δελτία, το πότε ένα ενημερωτικό δελτίο είναι απαραίτητο και πότε όχι, και το πώς μπορεί να εξορθολογιστεί η διαδικασία έγκρισης.

Τιτλοποίηση

Τιτλοποίηση είναι η διαδικασία κατά την οποία ένα χρηματοοικονομικό εργαλείο δημιουργείται με τη συγκέντρωση περιουσιακών στοιχείων. Έτσι περισσότεροι επενδυτές είναι σε θέση να αγοράζουν μερίδια των εν λόγω περιουσιακών στοιχείων, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η ρευστότητα και να απελευθερώνονται κεφάλαια προς όφελος της οικονομικής ανάπτυξης.  Μια πανευρωπαϊκή πρωτοβουλία σχετικά με την τιτλοποίηση «υψηλής ποιότητας» θα πρέπει να διασφαλίζει υψηλά πρότυπα όσον αφορά τη διαδικασία, την ασφάλεια δικαίου και τη δυνατότητα σύγκρισης των μέσων τιτλοποίησης χάρη στον υψηλότερο βαθμό τυποποίησης των προϊόντων. Αυτό θα αυξήσει κυρίως τη διαφάνεια, τη συνοχή και τη διαθεσιμότητα των βασικών πληροφοριών για τους επενδυτές, μεταξύ άλλων και στον τομέα των δανείων προς τις ΜΜΕ, ενώ παράλληλα θα συμβάλει στην αύξηση της ρευστότητας. Θα διευκολύνει επίσης την έκδοση τιτλοποιημένων προϊόντων και θα επιτρέπει στους θεσμικούς επενδυτές να επιδεικνύουν τη δέουσα επιμέλεια για προϊόντα που ικανοποιούν τις ανάγκες τους όσον αφορά τη διαφοροποίηση των στοιχείων ενεργητικού, την απόδοση και τη διάρκεια.

Μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα

Η Πράσινη Βίβλος επιδιώκει επίσης να συγκεντρώσει απόψεις για την εξάλειψη άλλων εμποδίων στην αποτελεσματική λειτουργία των αγορών μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, καθώς και για τρόπους μείωσης του κόστους της δημιουργίας και της εμπορικής προώθησης επενδυτικών κεφαλαίων σε ολόκληρη την ΕΕ· τρόπους περαιτέρω ανάπτυξης των επιχειρηματικών κεφαλαίων και των ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων· κατά πόσο θα μπορούσε να συμβάλει ουσιαστικά στην Ένωση Κεφαλαιαγορών η λήψη στοχευμένων μέτρων στη νομοθεσία περί επιχειρήσεων, αφερεγγυότητας και κινητών αξιών καθώς και στη φορολογία· και, τέλος, για τη μεταχείριση των καλυμμένων ομολόγων, με ειδική διαβούλευση το 2015 σχετικά με ένα πιθανό πλαίσιο σε επίπεδο ΕΕ.