Ανάδειξη νέων ποικιλιών ρυζιού

Την «ψήφο εμπιστοσύνης» του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κέρδισε το Αγρόκτημα Καλοχωρίου, που αξιοποιείται για ερευνητικούς σκοπούς και είναι το μοναδικό στη χώρα που προσφέρεται για πειραματισμούς, αλλά και για βελτίωση κι ανάδειξη νέων ποικιλιών ρυζιού, καθώς η προκήρυξη δημοπρασιών για παραχώρησή του σε επαγγελματίες αγρότες, ως αναξιοποίητη δημόσια έκταση, αποσύρθηκε.

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά στο Αθηναϊκό Πρακτορείο ο Κώστας Αναγνώστου, διευθυντής του γραφείου του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, «αποσύρθηκε η προκήρυξη τεσσάρων δημοπρασιών για τις 4 Σεπτεμβρίου που είχε δημοσιοποιηθεί, για παραχώρησή του Αγροκτήματος Καλοχωρίου ως αναξιοποίητες δημόσιες εκτάσεις σε επαγγελματίες αγρότες». Εξήγησε, δε, ότι «τέτοια συμβαίνουν, όταν οι υπεύθυνοι δεν φροντίζουν να ενημερώσουν τις αρμόδιες αρχές για το έργο που επιτελείται σε εκτάσεις που ανήκουν στο δημόσιο».

Γι” αυτό και, όπως είπε ο κ. Αναγνώστου, «εντός του Σεπτεμβρίου θα συγκληθεί επιτροπή προκειμένου να χαρτογραφηθεί το σύνολο των εκτάσεων που χρησιμοποιεί ο ΕΛΓΟ-Δήμητρα και να ξεκαθαρίσει έτσι ποιες είναι οι αναξιοποίητες και ποιες όχι». Τόνισε, δε, ότι σε αυτές που επιτελείται σημαντικό έργο θα δοθούν άδειες χρήσης της γης.

Τι είναι, όμως, αυτό που καθιστά το αγρόκτημα Καλοχωρίου σημαντικό για την αναβάθμιση της καλλιέργειας του ρυζιού στη χώρα μας; Αφενός μεν τα ευρωπαϊκά προγράμματα που υλοποιούνται στο εν λόγω αγρόκτημα, αφετέρου δε η γενετική βελτίωση και σποροπαραγωγή των ελληνικών ποικιλιών ρυζιού, εξηγεί ο φυτοπαθολόγος του Ινστιτούτου Σιτηρών του ΕΛΓΟ-Δήμητρα, Δρ. Δημήτρης Κατσαντώνης.

Σε ό,τι αφορά στα ευρωπαϊκά προγράμματα, το RICEGAURD, που εκτελείται (1η Σεπτεμβρίου 2013 και διάρκειας 39 μηνών, προϋπολογισμού €241000), έχει ως κύριο στόχο την ανάπτυξη ενός μετεωρολογικού σταθμού, εξειδικευμένου για την καλλιέργεια ρυζιού, καθώς και τη δημιουργία ενός μοντέλου πρόβλεψης για την ασθένειας της Πυρικουλάριας, που είναι και η πιο καταστρεπτική σε παγκόσμιο επίπεδο.

Το δεύτερο ευρωπαϊκό πρόγραμμα ERMES (1η Μαρτίου του 2014, διάρκειας 36 μηνών και ύψους €168000), στοχεύει στη δημιουργία μοντέλου πρόβλεψης αποδόσεων και βιοτικών και αβιοτικών καταπονήσεων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο στην καλλιέργεια του ρυζιού.

Όπως εξήγησε ο κ. Κατσαντώνης, το πρόγραμμα ERMES, στην περίπτωση του ρυζιού, έρχεται να προσθέσει στο μοντέλο MARS δεδομένα πεδίου, έτσι ώστε οι προβλέψεις να πραγματοποιούνται με μεγαλύτερη ακρίβεια. Τα δεδομένα πρόκειται να εξασφαλισθούν είτε από τους πειραματικούς αγρούς (π.χ. αγρόκτημα Καλοχωρίου), είτε από τις ορυζοπαραγωγικές περιοχές που έχουν δηλωθεί ότι θα παρακολουθούνται σε εκτεταμένη κλίμακα από τους δορυφόρους, μέσω της ανάλυσης των υπερφασμάτων των δορυφορικών φωτογραφιών. Το μέρος αυτό της ερευνητικής δραστηριότητας θα αποτελέσει οδηγό και την κύρια βάση παραγωγής δεδομένων για την καλλιέργεια του ρυζιού και, όπως σημείωσε ο κ. Κατσαντώνης, «μόνο στην Ελλάδα πραγματοποιούνται πειράματα σε ελεγχόμενες συνθήκες καλλιέργειας».

Τα οφέλη για τον Έλληνα αγρότη, αλλά και την ΕΕ, από την ολοκλήρωση αυτής της ερευνητικής δραστηριότητας θα είναι «έγκαιρη πρόβλεψη της ετήσιας παραγωγής ρυζιού σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προσέγγιση των τιμών πώλησης του ρυζιού και διαμόρφωση οικονομικών δεδομένων για τους μεταποιητές ρυζιού, τη βιομηχανία αλλά και το εξαγωγικό εμπόριο».

Γενετική βελτίωση των ελληνικών ποικιλιών ρυζιού

Στη γεωργία, μία από της σημαντικότερες καινοτομίες με άμεσο αντίκτυπο στην αγροτική παραγωγή είναι η βελτίωση και η δημιουργία νέων ποικιλιών, καθώς και η σποροπαραγωγική διαδικασία, μέσω των οποίων εξασφαλίζεται η διάδοση και καλλιέργεια σπόρων βελτιωμένων ποικιλιών και υβριδίων.

Στην περίπτωση του ρυζιού, η πιο εμπορική ελληνική ποικιλία είναι η «Ολυμπιάδα», που σύμφωνα με τον κ. Κατσαντώνη, είναι δημιούργημα του Ινστιτούτου Σιτηρών και κατέχει περίπου το 20-30% της εγχώριας αγοράς, καθώς εξασφαλίζει σταθερά υψηλή απόδοση και αξιοσημείωτη αντοχή στην ασθένεια της Πυρικουλάριας. Η εν λόγω ποικιλία έχει παραχωρηθεί με συμβόλαια σε εταιρείες σποροπαραγωγής και η σποροπαραγωγή της «Ολυμπιάδας» μπορεί να πραγματοποιηθεί αποκλειστικά και μόνο στο αγρόκτημα Καλοχωρίου.

Σημειώνεται ακόμη ότι στο Ινστιτούτο Σιτηρών εκτελείται μακροχρόνιο βελτιωτικό πρόγραμμα για το ρύζι, που περιλαμβάνει την αξιολόγηση και τον πολλαπλασιασμό 10 νέων ποικιλιών ρυζιού – τέσσερα τύπου japonica και έξι τύπου indica- που βρίσκονται στα τελικά στάδια (δημιουργία καλλιτερευτή), ενώ θα χρειαστούν δύο χρόνια πριν από την εγγραφή τους στον Εθνικό Κατάλογο Ποικιλιών.

Επισημαίνεται ότι για το έτος 2015, τα 130 στρέμματα στο Αγρόκτημα Καλοχωρίου θα καλλιεργηθούν με καλαμπόκι για λόγους αμειψισποράς, γεγονός που είναι βασική προϋπόθεση για τη διαδικασία της σποροπαραγωγής. Επιπλέον, η καλλιέργεια καλαμποκιού θα ενταχθεί στο πρόγραμμα ERMES το 2015, ώστε να αναπτυχθεί η υπηρεσία αναγνώρισης διαφορετικών καλλιεργειών που καλλιεργούνται στις ίδιες περιοχές με το ρύζι.