Οι επεμβάσεις κατά την χειμερινή περίοδο έχουν ως στόχο την μείωση των πληθυσμών των εντόμων και των αρχικών μολυσμάτων των μυκητολογικών και βακτηριολογικών ασθενειών.
Την περίοδο αυτή τα δένδρα βρίσκονται στο στάδιο του λήθαργου (κλειστοί οφθαλμοί). Οι επεμβάσεις κατά την χειμερινή περίοδο έχουν ως στόχο την μείωση των πληθυσμών των εντόμων και των αρχικών μολυσμάτων των μυκητολογικών και βακτηριολογικών ασθενειών, σε συνδυασμό με το χειμερινό κλάδεμα των δένδρων που είναι πολύ σημαντικό και απαραίτητο για την σωστή ανάπτυξή τους και την παραγωγή καρπών άριστης ποιότητας.
Γενικές καλλιεργητικές αρχές για το χειμερινό κλάδεμα:
α) Το κλάδεμα να γίνεται όταν ο καιρός είναι ξηρός. Αυξημένη υγρασία ευνοεί την ανάπτυξη μυκητολογικών προσβολών. Επίσης το κλάδεμα πρέπει να αποφεύγεται στις περιόδους που επικρατούν παγετοί.
β) Τα εργαλεία κλαδέματος θα πρέπει να απολυμαίνονται.
γ) Επάλειψη των μεγάλων τομών κλαδέματος με κατάλληλο υλικό (πάστα).
δ) Αφαίρεση των αποξηραμένων κλαδίσκων, των μουμιοποιημένων καρπών και των κλάδων που φέρουν έλκη, απομάκρυνση και καταστροφή αυτών. Καθαρισμός και απολύμανση των ελκών στους βραχίονες των δέντρων.
Ροδακινιά – Νεκταρινιά – Βερικοκιά- Κερασιά- Δαμασκηνιά
ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΠΥΡΗΝΟΚΑΡΠΩΝ
Εξώασκος, (Taphrina deformans)
Ο εξώασκος, γνωστός και ως «καρούλιασμα των φύλλων» προσβάλλει κυρίως τα φύλλα και δευτερευόντως τους νεαρούς βλαστούς και καρπούς. Τα προσβεβλημένα φύλλα λόγω υπερπλασίας και υπερτροφίας, παρουσιάζουν τοπική ή ολική πάχυνση του ελάσματος, κατσάρωμα και τελικώς έντονη παραμόρφωση. Αρχικά παίρνουν κόκκινο χρώμα και αργότερα κιτρινότεφρο με βελούδινη όψη. Τελικά τα φύλλα γίνονται καστανά, μαραίνονται, ξηραίνονται και πέφτουν προκαλώντας πλήρη φυλλόπτωση του δέντρου. Στους καρπούς εμφανίζονται τοπικές κιτρινοπράσινες διογκώσεις και πρόωρη πτώση. Οι νεαροί βλαστοί παρουσιάζουν έντονες διογκώσεις, χλώρωση και ρόδακες. Ο μύκητας δεν ευνοείται σε θερμοκρασίες χαμηλότερες από 7ο C, ενώ μολύνσεις παρατηρούνται σε θερμοκρασίες μεταξύ 10ο και 20ο C και υψηλών ποσοστών σχετικής υγρασίας.
Το παθογόνο διαχειμάζει με τα βλαστοσπόρια στους οφθαλμούς ή σε πτυχώσεις του φλοιού των κλάδων και του κορμού. Νωρίς την άνοιξη με υγρό και βροχερό καιρό τα βλαστοσπόρια μεταφέρονται και μολύνουν τις τρυφερές επιφάνειες.
Η καταπολέμηση του εξώασκου βασίζεται στην καταστροφή των σπορίων του μύκητα κατά την περίοδο της διαχείμασής του , πριν τη μόλυνση της νέας βλάστησης των δένδρων.
Η ασθένεια του εξώασκου αντιμετωπίζεται προληπτικά με ένα ψεκασμό κατά την διάρκεια του λήθαργου των δέντρων (φθινόπωρο μέχρι φούσκωμα οφθαλμών). Ο ψεκασμός πρέπει να είναι επιμελημένος, σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 10ο C και να γίνει τουλάχιστον δέκα (10) ημέρες μετά το κλάδεμα των δένδρων και μέχρι το φούσκωμα των ματιών.
Σε περίπτωση εξασθένησης του δέντρου λόγω σοβαρής προσβολής συνιστάται η ενίσχυσή του με αζωτούχο λίπασμα, με περιοδικές αρδεύσεις και η αραίωση των καρπών.
Μετά την είσοδο του παθογόνου στους ιστούς είναι αδύνατη η καταπολέμηση της ασθένειας.
Κορύνεο, (Stigmina carpophilla)
Η ασθένεια προσβάλλει τα φύλλα τους καρπούς τους βλαστούς και λιγότερο τους οφθαλμούς και τα άνθη. Ο μύκητας εγκαθίστανται στους επιφανειακούς ιστούς των οργάνων και προκαλεί νεκρωτικές κηλιδώσεις, μικρά έλκη στους βλαστούς και νεκρώσεις οφθαλμών. Τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα εμφανίζονται στο έλασμα των τρυφερών φύλλων και στην επιφάνεια των νεαρών καρπών. Στην πάνω πλευρά των φύλλων εμφανίζονται συνήθως κυκλικές, ερυθροκάστανες, κηλίδες που βαθμιαία γίνονται καστανές και ξηραίνονται. Οι αποξηραμένοι ιστοί πέφτουν, οπότε σχηματίζονται πολλές οπές στα φύλλα συνήθως με ερυθροεϊδές δακτυλίδι γνωστές ως «τρύπες από σκάγια». Αποτέλεσμα της έντονης προσβολής είναι η φυλλόπτωση. Στους μολυσμένους βλαστούς σχηματίζονται μικρές κοκκινωπές ελλειψοειδείς κηλίδες που στην συνέχεια εξελίσσονται σε μικρά έλκη. Τα έλκη συχνά εκκρίνουν κόμη και εάν περιβάλλουν τους κλαδίσκους το πάνω μέρος τους ξηραίνεται. Τέλος οι οφθαλμοί μαυρίζουν και νεκρώνονται.
Για την καταπολέμηση της ασθένειας συνιστάται το ακόλουθο πρόγραμμα ψεκασμών: • Το φθινόπωρο και κατά την πτώση των φύλλων,
• κατά την χειμερινή περίοδο της και λίγο πριν την έναρξη διόγκωσης των οφθαλμών, • την άνοιξη κατά την πτώση των πετάλων,
• 20 ημέρες από τον τελευταίο ψεκασμό.
Επιπλέον συνιστάται η αφαίρεση και το κάψιμο των ΄προσβεβλημένων κλαδίσκων.
Για τη μονίλια των πυρηνοκάρπων θα πρέπει να γίνει ένας ψεκασμός λίγο πριν τη διόγκωση των οφθαλμών για να προστατευτούν τα ευαίσθητα τμήματα του άνθους( σέπαλα, πέταλα, ανθήρες)ιδιαίτερα όταν επικρατεί βροχερός καιρός.
Μηλιά – Αχλαδιά ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΜΗΛΙΑΣ – ΑΧΛΑΔΙΑΣ
Oι σημαντικότερες ασθένειες των μηλοειδών είναι το Φουζικλάδιο (Venturia inaequalis) και το βακτηριακό κάψιμο (Εrwinia amylovora). To φουζικλάδιο αντιμετωπίζεται κατά τη διάρκεια της βλαστικής περιόδου με ψεκασμούς εξειδικευμένων φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Κατά την διάρκεια του χειμώνα θα πρέπει να γίνεται κλάδεμα και καταστροφή με φωτιά όλων των προσβεβλημένων κλάδων. Επίσης τα πεσμένα φύλλα θα πρέπει να μαζεύονται ή να παραχώνονται (όπου είναι εφικτό) ή να ψεκάζονται (μετά την πτώση με ουρία που βοηθά στην αποσύνθεσή τους. Το βακτηριακό κάψιμο δεν αντιμετωπίζεται θεραπευτικά με φυτοπροστατευτικά προϊόντα. Επομένως θα πρέπει προληπτικά να λαμβάνονται κάποια καλλιεργητικά μέτρα.
1. Ξερίζωμα και κάψιμο όλων των έντονα προσβεβλημένων δένδρων(προσβολή του κορμού ή των βραχιόνων σε απόσταση μικρότερη από 50 εκ. από τον κορμό), ακόμη και των γειτονικών που είναι ύποπτα για προσβολή.
2. Αυστηρό κλάδεμα των προσβεβλημένων δένδρων όλη τη βλαστική περίοδο με αφαίρεση και υγιούς τμήματος.
3. Κατά το κλάδεμα ή τον καθαρισμό τα εργαλεία θα πρέπει να απολυμαίνονται συνεχώς.
4. Αποφυγή λήψης εμβολίου από μολυσμένους οπωρώνες.
5. Ψεκασμός πριν τη διακοπή του ληθάργου με πυκνό χαλκούχο διάλυμα (βορδιγάλειος πολτός 3,5%).
6. Κοπή και κάψιμο των ξενιστών του βακτηρίου που βρίσκονται γύρω από τους οπωρώνες και σε απόσταση κάποιων μέτρων.
7. Αποφυγή υπερβολικής αζωτούχου λίπανσης στην αναγκαία για την εποχή, γιατί η ασθένεια είναι περισσότερο σοβαρή στα εύρωστα δένδρα. Η ψύλλα (Cacopsylla sp.) είναι από τους σημαντικότερους εχθρούς της αχλαδιά.
Για την σωστή αντιμετώπιση του εντόμου θα πρέπει να γίνει αποτελεσματική καταπολέμηση των πληθυσμών της διαχειμάζουσας γενιάς με εφαρμογή χειμερινών λαδιών ή πυρεθρίνες ή σε μείγμα των δύο τα οποία δρούν αποτρεπτικά καθυστερώντας στην ωοτοκία του εντόμου, κάνοντας τους επόμενους ψεκασμούς πιο αποτελεσματικούς .
Επίσης οι χειμερινοί ψεκασμοί είναι απαραίτητοι και εναντίον του κόκκινου τετράνυχου (Panonychus ulmi). Θα πρέπει να γίνει καλή διαβροχή των δένδρων, επειδή τα αβγά του κόκκινου τετράνυχου εναποτίθενται σε προφυλαγμένες θέσεις στα κλαδιά των δένδρων.
Οι ψεκασμοί με χειμερινά λάδια πρέπει να γίνονται κατά την διάρκεια του λήθαργου μέχρι και το φούσκωμα των οθφαλμών.
Η εφαρμογή γεωργικών φαρμάκων πρέπει να γίνεται από κατόχους πιστοποιητικού γνώσεων Ο.Χ.Γ.Φ.
Να εφαρμόζονται οι οδηγίες χρήσης με έμφαση στη δοσολογία, συνδυαστικότητα και την τήρηση μέτρων προστασίας του ψεκαστή.
Οι καλλιεργητές μπορούν να συμβουλεύονται για τα εγκεκριμένα φυτοπροστατευτικά προϊόντα ανά καλλιέργεια και παθογόνο την ηλεκτρονική διεύθυνση του Υπ.Α.Α.Τ.