Η καλλιέργεια της τομάτας στο θερμοκήπιο

Γράφει ο, Γεωπόνος ΑΠΘ , int. MSc 

Υπεύθυνος Αγροτικής Παιδείας 

Γενικά στοιχεία
Η καταγωγή της τομάτας είναι το Μεξικό, ήρθε στην Ευρώπη τον 16ο αιώνα και στην Ελλάδα στις αρχές του 19ου.

Είναι στη δεύτερη θέση καλλιεργούμενης έκτασης λαχανικό ακριβώς κάτω από την παντοδύναμη πατάτα.

Μπορεί να καταναλωθεί με χιλιάδες τρόπους, κυκλοφορεί σε πάρα πολλές ποικιλίες, μπορεί να καλλιεργηθεί βιολογικά με μεγάλη επιτυχία και σαν καλλιέργεια σιχαίνεται τον παγετό και την ξηρασία.


Υβρίδια ντομάτας
Η γενετική βελτίωση της τομάτας έχει ορισμένα αρνητικά σημεία αλλά έχει φέρει την επανάσταση στην καλλιέργεια της με τους παρακάτω τρόπους :

• Αύξηση του μεγέθους και του αριθμού των καρπών.
• Βελτίωση του χρώματος και της ομοιομορφίας των καρπών.
• Βελτιστοποίηση ανάπτυξης του φυτού για καλλιεργητικές περιποιήσεις. 
• Βελτίωση αντοχής μετασυλλεκτικά και αυξήσεων ζωής στο ράφι.
• Αύξηση πρωιμότητα και δυνατότητας καρπόδεσης σε αντίξοες συνθήκες. 
• Άύξηση αντοχής σε εχθρούς και ασθένειες.

(•) Το βασικό μειονέκτημα των καρπών που προέρχονται από υβρίδια είναι η έλλειψη γεύσης αρώματος και γενικότερων οργανοληπτικών χαρακτηριστικών.


Έδαφος

Για μία ικανοποιητική παραγωγή το έδαφος πρέπει να είναι γόνιμο, ελαφριάς σύστασης, ελαφρώς όξινο με πολύ καλή αποστράγγιση.

Σημείωση

Η προσθήκη καλά χωνεμένης κοπριάς συνίσταται κάθε δεύτερο χρόνο για αύξηση της οργανικής ουσίας και γονιμότητας του εδάφους

Πριν από κάθε φύτευση εφαρμόζεται απολύμανση του εδάφους με φυσικούς

( ήλιο - ατμό ) ή χημικούς τρόπους.
Σε περίπτωση που δεν γίνει απολύμανση ποτίζουμε ελαφρά πριν τη φύτευση με σκοπό να βλαστήσουν οι σπόροι των ζιζανίων και με ένα επιφανειακό φρεζάρισμα να καταστραφούν τα νεαρά ζιζάνια.

Η κάλυψη του εδάφους κρίνεται απαραίτητη (ζιζάνια και έντομα)

Πριν από κάθε φύτευση κάνουμε καλή κατεργασία του εδάφους που περιλαμβάνει καθαρισμό των υπολειμμάτων, εντομοκτονία, φρεζάρισμα, ψιλοχωματισμό και φυσικά απολύμανση του εδάφους πριν τη βασική λίπανση.

Προσοχή!

Τα ζιζάνια που βρίσκονται εκτός του θερμοκηπίου αλλά κοντά σε αυτό θα πρέπει να καταστρέφονται σχολαστικά.


Φύτευση
Η φύτευση σε θερμοκήπια με ελεγχόμενο κλίμα μπορεί να γίνει όλο το χρόνο αλλά συνήθως γίνεται σε δύο βασικές περιόδους.
Μία στις αρχές του φθινοπώρου και μία στις αρχές του χειμώνα.

Η θερμοκρασία ατμόσφαιρας την ημέρα θα πρέπει να είναι περίπου 20 βαθμούς κελσίου και υγρασία 60με 70% κατά τη φύτευση.

Το έδαφος θα πρέπει να είναι στο ρώγο του και η απαιτούμενη ποσότητα λιπάσματος να έχει ενσωματωθεί σε όλη την επιφάνεια του θερμοκηπίου και όχι μόνο επάνω στις γραμμές φύτευσης για να αποφύγουμε τη δημιουργία ζωνών γονιμότητας.

Κατά την επιλογή του φυτωριακού υλικού φροντίζουμε να χρησιμοποιήσουμε υγιή και πιστοποιημένα φυτάρια με ανθεκτικότητα σε παθογόνα και νηματώδεις.

Τα φυτά μας πριν από τη φύτευση θα πρέπει να έχουν σχηματίσει τουλάχιστον έξι πραγματικά φύλλα και να και να έχουν υποστεί σκληραγώγηση ,έτσι ώστε να είναι ψημένα, και να αντέξουν το μετάφυτευτικο σοκ.

Οι αποστάσεις φύτευσης είναι περίπου ένα μέτρο μεταξύ των γραμμών και μισό μέτρο επάνω στη γραμμή.
Το βάθος φύτευσης δεν πρέπει να ξεπερνάει τον λαιμό , ή σε περίπτωση εμβολιασμένου φυτού, το σημείο εμβολιασμού.

Σημείωση

Πριν τη φύτευση φροντίζουμε να έχουμε εγκαταστήσει τα συστήματα άρδευσης υδρολίπανσης και υποστήλωσης τις καλλιέργειας.


Ανθράκολίπανση
Αφού έχουμε φροντίσει για τη θερμοκρασία και την υγρασία μας μένει ένας τρίτος παράγοντας της ατμόσφαιρας ο οποίος επηρεάζει σημαντικά την ανάπτυξη της καλλιέργειας μας και αυτός είναι η συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα.

Αυξάνοντας την τυπική συγκέντρωση στο τριπλάσιο περίπου της κανονικής (300 με 1.200 ppm) κερδίζουμε πρωίμιση της παραγωγής , αύξηση μεγέθους των καρπών και αύξηση της καρπόδεσης.

Προσοχή!

Πριν την επένδυση απόκτησης ανθρακιλιπαντικού εξοπλισμού συμβουλευόμαστε τον συνεργαζόμενο γεωπόνο διότι η εφαρμογή του δεν είναι οριζόντια για όλες τις ποικιλίες και κρύβει κινδύνους.


Άρδευση
Η συχνή παροχή νερού σε μικρές δόσεις προσφέρει καλή απορρόφηση, ομοιόμορφη ανάπτυξη, αποφυγή ασθενειών και τυχόν ανωμαλίες. (σχίσιμο των καρπών)

Προσοχή!

Πριν την άρδευση φροντίζουμε να κάνουμε χημική ανάλυση του νερού για να σιγουρευτούμε για την καταλληλότητα του. ( σε περίπτωση υψηλής αλατότητας αναστέλλεται η καρπόδεση )


Θρέψη
Ένα σωστό πρόγραμμα θρέψης για την τομάτα θερμοκηπίου εξαρτάται από τη χημική ανάλυση του εδάφους, τις ανάγκες της ποικιλίας, τον καλλιεργητικό κύκλο, την περιοχή, και τις ιδιαίτερες καλλιεργητικές πρακτικές του παραγωγού.

Βασικός μας στόχος είναι πριν τη φύτευση των νεαρών φυταρίων να υπάρχει επάρκεια αζώτου φωσφόρου και καλίου για να ξεκινήσει η ανάπτυξη ικανοποιητικά και κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας επεμβαίνουμε με υδρολιπάνσεις για την άμεση απορρόφηση των θρεπτικών στοιχείων από τα φυτά.

Συμβουλές

• Η χρήση παγίδων κρίνεται απαραίτητη από τα πρώτα στάδια φύτευσης.
• Η κάλυψη των ανοιγμάτων του θερμοκηπίου με προστατευτικά δίχτυα για έντομα βοηθάει στη διαχείριση του πληθυσμό τους.
• Η δημιουργία προθαλάμου (τοποθέτηση παγίδας και εντός θαλάμου )
• βοηθάει εξαιρετικά στην αποφυγή προσβολών.
• Για την αντιμετώπιση της Tuta absoluta απαιτείται συντονισμένη προσπάθεια όλων των ανωτέρω μαζί με ενδεδειγμένη χρήση εντομοκτόνων από την αρχή της περιόδου
• Για την αντιμετώπιση των νηματώδων απαιτείται συντονισμένη προσπάθεια όλων των ανωτέρω μαζί με ενδεδειγμένη χρήση νηματοδοκτώνων πριν τη φύτευση.

- Η συνέχεια στο δεύτερο μέρος του άρθρου.

Για ερωτήσεις και απορίες σχετικά με την καλλιέργεια της θερμοκηπιακής τομάτας στείλτε μήνυμα στο προφίλ Savvas Drinis στο facebook ή στη σελίδα μας Αγροτική παιδεία.