Ποιες είναι οι συνέπειες – Ποιες είναι οι προτάσεις του Πράσινου Κινήματος
Σήμερα, ως “κλιματική αλλαγή” περιγράφουμε τη σταδιακή θέρμανση της ατμόσφαιρας του πλανήτη μας που καταγράφεται τα τελευταία 150 χρόνια (για τα οποία υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία), και η οποία τις τελευταίες δεκαετίες μοιάζει να επιταχύνεται σταδιακά. Αξίζει να αναφέρουμε ότι το 1958 το διοξείδιο του άνθρακα που βρισκόταν στην ατμόσφαιρα έφτανε τα 280 ppm (μέρη ανά εκατομμύριο). Φέτος για πρώτη φορά ξεπέρασε τα 410 ppm. Όπως δείχνουν τα πλούσια γεωλογικά δεδομένα που υπάρxουν διαθέσιμα, η ατμόσφαιρα της Γης δεν έχει ξαναδεί τέτοια συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα εδώ και εκατομμύρια χρόνια.
Τις συνέπειες τις βλέπουμε ήδη: Η θερμοκρασία του πλανήτη αυξάνεται, οι ημέρες καύσωνα αυξάνονται, τα ακραία καιρικά φαινόμενα γίνονται πιο συχνά, οι βροχοπτώσεις σε κάποιες περιοχές μειώνονται, το νερό στους ωκεανούς διαστέλλεται και οι πάγοι στους πόλους λιώνουν ταχύτερα, πράγμα που προκαλεί την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.
ΤΙ ΘΑ ΣΥΜΒΕΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Συνολικά, σύμφωνα με μια εκτίμηση (Sauter, 2013) από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας κινδυνεύει να χαθεί το 3,5% της έκτασης της χώρας. Εκτιμάται ότι το φαινόμενο μπορεί να έχει κόστος ίσο με περίπου το 2% του ΑΕΠ της χώρας. Σε σχετική της έκθεση που δημοσιεύτηκε το 2011, η Τράπεζα της Ελλάδος επισημαίνει πως το οικονομικό κόστος της κλιματικής αλλαγής για τη χώρα μας είναι εξαιρετικά υψηλό: στο δυσμενέστερο σενάριο, το συνολικό κόστος για την ελληνική οικονοµία ως το 2100 ανέρχεται στα 701 δις ευρώ, ποσό υπερδιπλάσιο του εθνικού μας χρέους το 2009.
Συνοπτικά, λοιπόν, οι αλλαγές στο κλίμα της Ελλάδας εκτιμάται ότι θα είναι οι εξής:
1) Η θερμοκρασία αναμένεται να αυξηθεί κατά μέσο όρο κατά 2,5 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με το διάστημα 1961-1990. Κατά τόπους η αύξηση θα φτάσει τους 3,8 βαθμούς τους θερινούς μήνες. Η αύξηση θα είναι μεγαλύτερη στη Βόρεια Ελλάδα και μικρότερη στη νότια Πελοπόννησο, στα νησιά του νότιου Αιγαίου και την Κρήτη. Αυτή η αύξηση αναμένεται να έχει δραματικές συνέπειες κυρίως στις πόλεις, αλλά και στις δασικές εκτάσεις.
2) Οι ημέρες με καύσωνα (θερμοκρασία άνω των 35 βαθμών Κελσίου) αναμένεται να αυξηθούν κατά 15-20 ετησίως μέχρι το 2050. Μέχρι το τέλος του αιώνα στις περισσότερες περιοχές της χώρας οι “τροπικές ημέρες” (ημέρες με θερμοκρασία άνω των 35 βαθμών Κελσίου την ημέρα και άνω των 20 βαθμών τη νύχτα) αναμένεται να είναι περισσότερες από 50 το χρόνο.
3) Αντίθετα, οι ημέρες με νυκτερινό παγετό θα μειωθούν σημαντικά, ιδίως στη Βόρεια Ελλάδα (έως και κατά 40 ημέρες ετησίως).
4) Ταυτόχρονα εκτιμάται ότι η βροχόπτωση θα μειωθεί κατά 12% κατά μέσο όρο(κατά 20-30% τους θερινούς μήνες, κυρίως στα νότια, και κατά 10% τους χειμερινούς).
5) Η στάθμη της θάλασσας, δε, εκτιμάται ότι θα ανέβει κατά 20 ώς 59 εκατοστά, σύμφωνα με τα εναλλακτικά σενάρια.
6) Τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα είναι πολύ πιο συχνά.
7) Οι περισσότερες περιφέρειες της Ελλάδας θα αντιμετωπίσουν αρνητικές επιπτώσεις, αλλά όχι με την ίδια ένταση. Τα μεγαλύτερα προβλήματα θα αντιμετωπίσουν η Κεντρική Μακεδονία, η Θεσσαλία, η Δυτική Πελοπόννησος και η Αττική.
ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
1) Η γεωργική παραγωγή θα πληγεί σημαντικά
ΗΕλλάδα γίνεται ξηρότερη, εξαιτίας της μείωσης των βροχοπτώσεων κατά 20-30% το καλοκαίρι και κατά 10% το χειμώνα, αλλά και εξαιτίας των μεγαλύτερων περιόδων χωρίς καθόλου βροχή, της αύξησης του ελλείματος υγρασίας μέχρι και 12%, και τελικά της ενισχυμένης τάσης μετατροπής των εδαφών σε ξηρικά, στο 60% των καλλιεργήσιμων εκτάσεων. Οι δέκα μεγαλύτεροι αγροτικοί νομοί της χώρας θα δεχθούν επίσης μεγάλη πίεση από την κλιματική αλλαγή, με αποτέλεσμα να αυξηθούν οι μέρες καύσωνα, οι συνεχόμενες ημέρες χωρίς βροχή, να μειωθούν οι χειμερινές βροχοπτώσεις και συνεπώς να αυξηθεί κατά πολύ ο κίνδυνος πυρκαγιάς. Για παράδειγμα, στην Εύβοια αναμένονται περισσότερες από 25 επιπλέον ξηρές ημέρες σε σχέση με σήμερα, οι Σέρρες και η Λάρισα θα ζήσουν 20 περισσότερες μέρες καύσωνα, ενώ στο Ηράκλειο και την Πέλλα οι βροχοπτώσεις το χειμώνα θα μειωθούν κατά 15%. Παρουσιάζεται επίσης αυξημένος κίνδυνο για ερημοποίηση νέων εκτάσεων και μείωση στη διαθεσιμότητα νερού.
Η κλιματική αλλαγή αναμένεται να θέσει σε μεγάλη δοκιμασία και τους Εθνικούς Δρυμούς, καθώς προβλέπεται αύξηση των ημερών με υψηλό ρίσκο εμφάνισης πυρκαγιάς σε όλους τους Δρυμούς της χώρας.
2) Ο τουρισμός θα επηρεαστεί έντονα.
Τα καλοκαίρια θα υπάρχουν περισσότεροι καύσωνες, οι ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις -όπως και όλα τα υπόλοιπα κτίρια- θα καταναλώνουν περισσότερη ενέργεια για ψύξη, και πολλές περιοχές (κυρίως νησιά) θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα υδροδότησης. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του IPCC (2007) μέχρι το τέλος του αιώνα αναμένεται μιααύξηση της στάθμης της θάλασσας που θα κυμανθεί από 20 μέχρι 59 εκατοστά. Ωστόσο υπάρχουν και ερευνητές που θεωρούν πως αυτές οι εκτιμήσεις είναι πολύ μετριοπαθείς. Αν δεν ληφθούν μέτρα, ο Λαιμός στη Βουλιαγμένη ενδέχεται να γίνει νησί. Δημοφιλείς παραλίες της Ελλάδας κινδυνεύουν να εξαφανιστούν. Η νότια παραλία του Ορνού της Μυκόνου, για παράδειγμα, θα “φαγωθεί” από τη θάλασσα πλήρως, ενώ τα νερά θα φτάσουν σε απόσταση 150 μέτρων από τη σημερινή ακτή, κατακλύζοντας δρόμους και κτίρια. Τα κτίρια της “Μικρής Βενετίας” στο ίδιο νησί θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα ασφάλειας στην περίπτωση ανόδου κατά 0,5 μέτρα -και φυσικά θα κατακλυστούν στην περίπτωση ανόδου κατά 2 μέτρα. Τα δέλτα των μεγάλων ποταμών -όπως του Αξιού- θα μετατραπούν σε θαλάσσιους κόλπους. Λιμάνια και μαρίνες θα αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα αν δεν υπάρξουν εκτεταμένες εργασίες αναβάθμισης και θωράκισης τις αμέσως επόμενες δεκαετίες.
3. Προβλήματα Υγείας
Περίπου 5,5 εκατ. Ελληνες που κατοικούν στις 25 μεγαλύτερες πόλεις της χώρας, θα αντιμετωπίσουν επιβαρυμένες θερμικές συνθήκες λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας. Μόνο στο δήμο Αθηναίων, το 75% των κτιρίων είναι ευάλωτα σε θερμικές πιέσεις, καθώς πρόκειται κυρίως για κτίρια που έχουν κατασκευαστεί πριν από το 1980. Το κόστος κατανάλωσης ενέργειας για ψύξη στο κέντρο της Αθήνας τους καλοκαιρινούς μήνες είναι ήδη διπλάσιο από το αντίστοιχο κόστος στο Μαρούσι. Αυτό το κόστος αναμένεται να αυξηθεί ραγδαία.
Έρευνες έχουν δείξει πως για κάθε αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1 βαθμό Κελσίου από τους 34 και πάνω, αυξάνεται η ημερήσια θνησιμότητα κατά περίπου 3%. Θυμίζουμε ότι μετά το 2046 στην Ελλάδα θα έχουμε 15-20 περισσότερες τέτοιες ημέρες από ό,τι έχουμε σήμερα. Σε καύσωνες με ημερήσιας θερμοκρασίες άνω των 42 βαθμών η αύξηση ημερήσιας θνησιμότητας για τα αναπνευστικά και τα καρδιολογικά νοσήματα είναι 10% και 18% αντίστοιχα
10 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΙΝΗΜΑ
Το ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΙΝΗΜΑ ενώνει τη φωνή του και τις δυνάμεις του με όλους όσους πιστεύουν ότι η χώρα μας πρέπει να λάβει μια σειρά από άμεσα μέτρα και μάλιστα σε σύντομο χρονικό διάστημα και προτείνει τα εξής:
1. Άμεση έρευνα για την προσαρμογή του συνόλου των δραστηριοτήτων και των φυσικών βιοτόπων της χώρας στην κλιματική αλλαγή, όπου θα περιγράφεται η παρούσα κατάσταση, οι προβλέψεις για το μέλλον και οι ενδεδειγμένες παρεμβάσεις.
2. Μετάβαση σε οικονομία χαμηλού άνθρακα μέχρι το 2050 με σταδιακή απεξάρτηση από την χρήση ορυκτών καυσίμων. Άμεσος φιλόδοξος σχεδιασμός για να ανοίξει η αγορά ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων.
3. Εθνικό Σχέδιο για την αντικατάσταση όλων των συμβατικών λαμπτήρων σε led, στον οδοφωτισμό και σε όλα τα δημόσια και δημοτικά κτήρια.
4. Σχεδιασμός για την σταδιακή βελτίωση του κτιριακού προβλήματος στις θερμικά επιβαρυμένες περιοχές των πόλεων, που συνήθως είναι και οι φτωχότερες.
5. Αλλαγή του θεσμικού πλαισίου για τις ιδιωτικές επενδύσεις. Φορολογικά κίνητρα στις επιχειρήσεις που έχουν παραμετροποιήσει το σχέδιο λειτουργίας τους με βάση την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματική αλλαγής.
6. Νομοθετική ρύθμιση για την αναγκαστική εισαγωγή των «πράσινων προμηθειών» στο δημόσιο σε ποσοστό τουλάχιστον 15% για αρχή.
7. Άμεση ολοκλήρωση των σχεδίων διαχείρισης λεκανών απορροής των υδάτινων πόρων και αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου ώστε να είναι βασική παράμετρος οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Προτεραιότητα σε Θεσσαλία, Δυτική Ελλάδα και Πελοπόννησο , που έχουν μεγαλύτερο πρόβλημα.
8. Επαναδραστηριοποίηση της Εθνικής Επιτροπής για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης.
9.Ολοκληρωμένο πρόγραμμα προσαρμογής της χώρας στην κλιματική αλλαγή, με ορίζοντα εξαετίας 2019 – 2025 και δέσμευση πόρων από ευρωπαϊκά προγράμματα και το ΕΣΠΑ
10. Αλλαγή της παλαιολιθικής φιλοσοφίας διοίκησης και διαμοίρασης πόρων του Πράσινου Ταμείου.