Η εξέλιξη των τιμών βασικών καταναλωτικών αγαθών για την εγχώρια αγορά

Σε επίκαιρη ερώτηση βουλευτή για το θέμα της ακρίβειας που επικρατεί σε ορισμένα βασικά καταναλωτικά αγαθά, αλλά και την σχέση των τιμών αυτών με τις αντίστοιχες τιμές σε άλλες χώρες της Ευρώπης, απάντησε ο Γενικός Γραμματέας Εμπορίου και προστασίας του καταναλωτή, κος Α. Παπαδεράκης.

Το έγγραφο που απέστειλε στη Βουλή ο Γενικός Γραμματέας αναφέρει: 

Η Υπηρεσία μας διαθέτει στοιχεία διαμόρφωσης και εξέλιξης των τιμών βασικών καταναλωτικών αγαθών για την εγχώρια αγορά.

Οι αγορές στα είδη διατροφής είναι πλήρως απελευθερωμένες εδώ και αρκετά χρόνια (με εξαίρεση συγκεκριμένα είδη σε συγκεκριμένους χώρους π.χ. κυλικεία σχολείων, αεροδρομίων, μουσείων κλπ) δηλαδή, δεν υπόκεινται σε κανενός είδους καθορισμού ανώτατης τιμής λιανικής πώλησης ή περιθωρίου κέρδους. Πρακτικά τούτο σημαίνει ότι οι κάθε είδους τιμές διαμορφώνονται ελεύθερα σύμφωνα με τους κανόνες προσφοράς - ζήτησης και τα επίπεδα ανταγωνισμού που επικρατούν σε κάθε επιμέρους αγορά.

Αναφορικό με τη διαμόρφωση και εξέλιξη των τιμών βασικών ειδών διατροφής στη χώρα μας το τελευταίο χρόνο, και με τα στοιχεία που τηρούνται στο Παρατηρητήριο Τιμών, επισημαίνουμε τις μεταβολές που παρουσιάστηκαν, στις κατηγορίες αγαθών που μας αναφέρατε:

Τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Τιμών προέρχονται 

i) για τα τυποποιημένα προϊόντα από το σύνολο των υποκαταστημάτων (πανελλαδικά) έξι μεγάλων αλυσίδων υπεραγορών (supermarket) και 

ii) για τα νωπά προϊόντα από δημοτικές και λαϊκές αγορές (και με μικρότερη συχνότητα, ενδεικτικά, από μικρό αριθμό υποκαταστημάτων αλυσίδων supermarket, μεγάλης προσέλευσης καταναλωτών) της ευρύτερης περιοχής της πρωτευούσης. 

1. Τα ανωτέρω στοιχεία του Παρατηρητηρίου Τιμών, επιβεβαιώνονται και από τα στοιχεία που τηρεί η Ελληνική Στατιστική Αρχή, όπως παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα:

Αξίζει να σημειωθεί ότι στις κατηγορίες «ΡΥΖΙ» και «ΑΛΕΥΡΙ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ» παρατηρείται μείωση ενώ οριακή είναι η αύξηση στο «ΨΩΜΙ» και στα «ΖΥΜΑΡΙΚΑ». Μεγαλύτερες είναι οι αυξήσεις στα έτοιμα προϊόντα (πίτες, πίτσες, δημητριακά για πρωινό κα). Αντίστοιχα στην ομάδα «ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΑΥΓΑ» επισημαίνουμε τις μειώσεις που παρατηρήθηκαν στις κατηγορίες «ΓΑΛΑ ΔΙΑΤΗΡΗΜΕΝΟ», «ΓΙΑΟΥΡΤΙ» και «ΤΥΡΙΑ». Ειδικό η τελευταία υπό-ομάδα είναι αυτή με τη μεγαλύτερη βαρύτητα σε σχέση με τις υπόλοιπες.

Αναφορικά με τις τιμές ελαιολάδου, επαναλαμβάνουμε όσα έχουμε ήδη επισημάνει με αφορμή παλαιότερες ερωτήσεις, σχετικά με την αύξηση της εξαγωγικής ζήτησης ελαιολάδου και την αύξηση της τιμής παραγωγού κατά 44% την τελευταία πενταετία σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (Δείκτης τιμών εκροών στη γεωργία - κτηνοτροφία).

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΕΛΚΑ (Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών) που βασίζεται στα πρωτογενή δεδομένα που παρέχει το Παρατηρητήριο Τιμών την τελευταία πενταετία 2010-2015 οι μεταβολές των τιμών καταναλωτή στο λιανεμπόριο τροφίμων χωρίς το ΦΠΑ σε ορισμένες κατηγορίες παραμένουν σταθερές και σε ορισμένες παρουσιάζουν πτωτική τάση.

Οι αυξήσεις του ΦΠΑ κατά την προαναφερόμενη περίοδο απορροφήθηκαν στο μεγαλύτερο ποσοστό από την Αγορά και μόνο σε αυτά τα προϊόντα που το ποσοστό του ΦΠΑ αυξήθηκε από το 13% σε 23% επηρέασε κατά μέσο όρο την αύξηση των τιμών κατανάλωσης κατά 3,5% περίπου. 



2. Επιπλέον, σύμφωνα με νεότερη έρευνα του ίδιου ινστιτούτου, σύμφωνα με την οποία εξετάστηκαν οι τιμές ενός τυπικού καλαθιού αγορών (διατροφικών και μη) σε super-markets στην Ελλάδα, την Ισπανία, τη Γαλλία και την Αγγλία, προκύπτει ότι οι τιμές στην Ελλάδα είναι φθηνότερες κατά 9% σε σχέση με την Ισπανία, 35% σε σχέση με τη Γαλλία και 33% σε σχέση με την Αγγλία.

3. Στην εν λόγω ερώτηση εννοείται σαφώς ότι η εικόνα που καταγράφεται στην έρευνα της EUROSTAT, είναι αποτέλεσμα των πολιτικών που εφαρμόστηκαν στη χώρα μας κατά τον τελευταίο χρόνο. Αξίζει λοιπόν να ερευνήσουμε ποια είναι τα αποτελέσματα της ίδιας έρευνας κατά τα προηγούμενα έτη για τις συγκεκριμένες ομάδες αγαθών.

Κατ' αρχάς, σημειώνουμε ότι η εν λόγω έρευνα δεν εξετάζει την εξέλιξη των τιμών διαχρονικά (κάθετα) με βάση κάποιο έτος στο παρελθόν, αλλά αποτυπώνει μία υπάρχουσα κατάσταση σε σχέση με ένα μέσο όρο τιμών την ίδια χρονική περίοδο σε διαφορετικές χώρες της Ε.Ε. (οριζόντια). Ως βάση (100) είναι ο μέσος όρος των τιμών στην Ε.Ε. των 28 χωρών. 

Στα παρακάτω διαγράμματα εμφανίζεται η εξέλιξη του σχετικού δείκτη τιμών κατά τα έτη 2009 έως 2015 στην κατηγορία «ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΜΗ ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΑ ΠΟΤΑ», στην ομάδα «ΔΙΑΤΡΟΦΗ» και στις υπό-ομάδες «ΨΩΜΙ ΚΑΙ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ» και «ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΑΥΓΑ», για την Ελλάδα και τις χώρες του Ευρώ (μέσος όρος των 19).






Από τα ανωτέρω εκτεθέντα προκύπτουν ότι:

- Γενικά στις χώρες του Ευρώ, οι τιμές στην κατηγορία Διατροφή είναι υψηλότερες σε σχέση με αυτές που επικρατούν στις χώρες της Ε.Ε. των 28. Και επειδή οι 19 χώρες της ευρωζώνης είναι μέρος και συνδιαμορφώνουν (με μεγαλύτερο ειδικό βάρος) το μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε. των 28, συνάγεται το συμπέρασμα ότι οι τιμές στις χώρες εκτός της ευρωζώνης είναι σημαντικά χαμηλότερες σε αυτήν την κατηγορία.

- Οι τιμές που επικρατούν στη χώρα μας στην κατηγορία Διατροφή και Μη Αλκοολούχα Ποτά και στην ομάδα Διατροφή είναι υψηλότερες, μεν, από το μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε., είναι όμως χαμηλότερες από το μέσο όρο των χωρών της Ευρωζώνης. 

- Στις υπό-ομάδες Γαλακτοκομικά και Αυγά και Ψωμί και Δημητριακά, οι τιμές στη χώρα μας είναι υψηλότερες του ευρωπαϊκού μέσου όρου και του μέσου όρου των χωρών της ευρωζώνης και τούτο συμβαίνει διαχρονικά, ανεξάρτητα από το επίπεδο του ΦΠΑ (το 2009 ήταν στα επίπεδα του 9%, το 2010 προέκυψαν δύο αυξήσεις 10% και 11%, το 2011 13% κ.ο.κ.) 

Επομένως, συνάγεται το συμπέρασμα ότι η φορολογία (έμμεση και άμεση) επηρεάζει βέβαια το επίπεδο των τιμών, ταυτόχρονα όμως και σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες κάποιοι από τους οποίους είναι δομικοί (όπως τα επίπεδα ανταγωνισμού, η γεωγραφική ποικιλομορφία, το μέγεθος της αγοράς και οι αντίστοιχες οικονομίες κλίμακας, το εμπορικό ισοζύγιο στα τρόφιμα και στις πρώτες ύλες που τα συνθέτουν, τα κόστη παραγωγής και μεταφοράς, τα χρηματοοικονομικά κόστη και οι όροι πίστωσης των προμηθευτών, οι καταναλωτικές συνήθειες κ.α.) και δε δύνανται να τροποποιηθούν ριζικά - δραματικά σε σύντομο χρονικό διάστημα στα πλαίσια της ελεύθερης αγοράς.

Πηγή: Taxheaven.gr