Ευ.Τσακαλώτος: Έσοδα από έμμεσους φόρους σε προϊόντα καπνού

Α. Στο πλαίσιο υλοποίησης της συμφωνίας για τη χρηματοδότηση της χώρας μας από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, ψηφίστηκε από τη Βουλή των Ελλήνων στις 22.5.2016 ο ν. 4389/2016 (ΦΕΚ Α 94/27-5-2016) «Επείγουσες διατάξεις για την εφαρμογή της συμφωνίας δημοσιονομικών στόχων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και άλλες διατάξεις».

Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του Άρθρου 60 του Υποκεφαλαίου Ε' του Κεφαλαίου Β' του Μέρους Πρώτου γίνεται Τροποποίηση του άρθρου 97 του ν.2960/2001 «Εθνικός Τελωνειακός Κώδικας». Οι νέες διατάξεις προβλέπουν, μεταξύ άλλων και αυξήσεις στον ΕΦΚ που επιβάλλεται σε ορισμένες κατηγορίες προϊόντων καπνού με έναρξη ισχύος την 1-1-2017.

Είναι σαφές ότι η εξέλιξη αυτή ήταν για την κυβέρνηση πολιτική αναγκαιότητα, που προκύπτει από τη συμφωνία με τους θεσμούς και βασικό στάδιο για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων, προκειμένου να προχωρήσει η αξιολόγηση και το πρόγραμμα χρηματοδότησης της χώρας από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας. Τέλος, δε σχεδιάζεται στο άμεσο μέλλον να επιβληθεί καμία περαιτέρω αύξηση στα προϊόντα καπνού.

Β. Τα συνολικά ετήσια έσοδα από έμμεσους φόρους σε προϊόντα καπνού (κωδικοί αριθμοί εσόδων 1118, 1158, 1441, 1471 και 1511) διαμορφώθηκαν το 2015 σε 3,035 δις € έναντι 3,052 δις € το 2014, παρουσιάζοντας οριακή μείωση κατά 0,5%. Τα ανωτέρω αποτυπώνονται στον παρακάτω πίνακα:

Πίνακας 1. Ετήσια έσοδα από έμμεσους φόρους σε προϊόντα καπνού

Σημειώσεις: Οι κωδικοί αριθμοί εσόδων (ΚΑΕ) 1118 και 1158 αντιστοιχούν σε έσοδα από Φ.Π.Α στα εγχώρια και στα εισαγόμενα προϊόντα καπνού, αντιστοίχως, ο ΚΑΕ 1441 αντιστοιχεί στα έσοδα από ΕΦΚ στα εισαγόμενα από τρίτες χώρες προϊόντα καπνού, ο ΚΑΕ 1471 αντιστοιχεί στα έσοδα από ΕΦΚ σε εγχώρια και προϊόντα καπνού Ευρωπαϊκής Ένωσης και ο ΚΑΕ 1511 στα έσοδα υπέρ ΟΓΑ από την ειδική εισφορά στα εγχώρια τσιγάρα (άρθ.103, ν. 2960/2001).
 
Τα αντίστοιχα έσοδα για το εννιάμηνο των ετών 2014, 2015 και 2016 διαμορφώθηκαν σε 2,229 δις €, 2,256 δις €, και 2,405 δις €, αντιστοίχως. Δηλαδή, τα έσοδα εννιαμήνου από έμμεσους φόρους σε προϊόντα καπνού ακολουθούν συνεχή αυξητική πορεία, η οποία ανάμεσα στα έτη 2014 και 2015 είναι της τάξεως του 1,2% και ανάμεσα στα έτη 2015 και 2016 είναι της τάξεως του 6,6%.

Τα ανωτέρω αποτυπώνονται στον παρακάτω πίνακα:

Πίνακας 2. Έσοδα εννιαμήνου από έμμεσους φόρους σε προϊόντα καπνού

Σημειώσεις: Βλ. σημειώσεις του πίνακα 1.

Γ. Η καταπολέμηση του λαθρεμπορίου αποτελεί στρατηγικό στόχο της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων (Γ.Γ.Δ.Ε.), για την εκπλήρωση του οποίου τίθενται επιμέρους στόχοι και δράσεις στα Επιχειρησιακά της Σχέδια σε ετήσια βάση, όπως:

Η εντατικοποίηση των τελωνειακών ελέγχων δίωξης (στόχος 35.000 για το 2016) και των εκ των υστέρων τελωνειακών ελέγχων (11.000 για το 2016).

Η διενέργεια ελέγχων δίωξης από τις Κινητές Ομάδες Ελέγχου (στόχος 5.000 για το 2016). Μέχρι σήμερα έχουν συσταθεί 4 και αναμένεται η σύσταση και η λειτουργία επιπλέον 6, οι οποίες πρόκειται να ενισχύσουν ιδιαίτερα το ελεγκτικό έργο της Τελωνειακής Υπηρεσίας.

Η συνδρομή των αντιλαθρεμπορικών σκαφών της Τελωνειακής Υπηρεσίας με τη διενέργεια ελέγχων στο θαλάσσιο χώρο (στόχος 180 για το 2016).

Η αύξηση του πλήθους των καταλογιστικών πράξεων από τις δράσεις καταπολέμησης του λαθρεμπορίου (στόχος 6.500 για το 2016) και αντίστοιχα η αύξηση των ποσών (πρόστιμα, πολλαπλά τέλη, δασμοί και φόροι) που καταλογίζονται για τις εν λόγω πράξεις (στόχος 192 εκ. για το 2016).

Η συνεχής διεξαγωγή εργασιών για τη διασφάλιση της είσπραξης Ε.Φ.Κ. στον τομέα αλκοόλης και ποτών αλκοόλης (στόχος 21.000 για το 2016) και στον τομέα καυσίμων (στόχος 32.000 για το 2016).

Η λειτουργία μεικτών συνεργείων ελέγχου για την ενίσχυση του μηχανισμού ελέγχου των προϊόντων υποκείμενων σε Ε.Φ.Κ. (καύσιμα, καπνικά, αλκοολούχα προϊόντα).

Η σταδιακή προμήθεια των Τελωνειακών Υπηρεσιών με μέσα δίωξης (X-RAY εμπορευματοκιβώτια και δέματα, σκύλοι ανιχνευτές κ.α.) για τον εντοπισμό λαθρεμπορικών πράξεων.

Η εγκατάσταση ολοκληρωμένου συστήματος εισροών/εκροών σε πλωτά μέσα μεταφοράς πετρελαιοειδών κα στις φορολογικές αποθήκες καυσίμων στα αεροδρόμια.

Η ανάπτυξη ενός συστήματος ανάλυσης και αξιοποίησης των δεδομένων παρακολούθησης των συστημάτων εισροών/εκροών στα καύσιμα.

Η εκπόνηση ολοκληρωμένης στρατηγικής για την ολιστική αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου πετρελαιοειδών και καπνικών προϊόντων και ενδυνάμωση της συνεργασίας με τις συναρμόδιες Αρχές.

Δ. Στα πλαίσια της εθνικής στρατηγικής για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου προϊόντων καπνού, έχουν υλοποιηθεί οι ακόλουθες δράσεις:

Με τις διατάξεις των άρθρων 4 και 5 του νόμου 4410/2016 (ΦΕΚ 141/Α703.08.2016), ενσωματώνονται στην εθνική νομοθεσία τα άρθρα 15,16 και 18 της Οδηγίας 2014/40/ΕΕ, που αφορούν στην ιχνηλασιμότητα, το χαρακτηριστικό ασφαλείας και τις διασυνοριακές πωλήσεις.

Επίσης, με τις διατάξεις των άρθρων 1 και 2 του ανωτέρω νόμου, θεσπίζονται μέτρα για την ενίσχυση της καταπολέμησης παράνομης εμπορίας καπνού και βιομηχανοποιημένων καπνών. Ειδικότερα με το άρθρο 1, καθιερώνεται στο εθνικό μας δίκαιο σύστημα αδειοδότησης: α) για την ενδοκοινοτική διακίνηση, εισαγωγή και εξαγωγή του καπνού, β) την εισαγωγή βιομηχανοποιημένων καπνών και γ) την κατασκευή, ενδοκοινοτική διακίνηση, εισαγωγή και εξαγωγή εξοπλισμού παραγωγής βιομηχανοποιημένων καπνών. Επιπλέον με το άρθρο 2, καθιερώνεται στο πληροφορικό σύστημα τελωνειακών ηλεκτρονικών υπηρεσιών (Icisnet), Ενιαίο Κεντρικό Μητρώο Εφοδιαστικής Αλυσίδας Καπνού, (ΕΚΜΕΑ), στο οποίο θα καταχωρούνται, τηρούνται και παρακολουθούνται ηλεκτρονικά όλες οι άδειες, οι οποίες θα χορηγούνται στα πλαίσια της εφοδιαστικής αλυσίδας καπνού και βιομηχανοποιημένων καπνών στη χώρα μας από το στάδιο της παραγωγής έως το τελικό σημείο λιανικής πώλησης, καθώς και του εξοπλισμού παραγωγής αυτών. Οι λεπτομέρειες εφαρμογής των άρθρων 1 και 2 θα καθοριστούν με Υπουργικές Αποφάσεις.

Ε. Η Ελληνική Τελωνειακή Υπηρεσία έχοντας πλήρη επίγνωση του ρόλου και της αποστολής της, στο πλαίσιο πάταξης του λαθρεμπορίου καπνικών προϊόντων, πέραν των διεθνών υποχρεώσεων που έχει επωμιστεί σε θεσμικό και επιχειρησιακό επίπεδο, έχει επίσης προβεί και στις ακόλουθες ενέργειες σε εθνικό επίπεδο:

Έχει συστήσει τέσσερις (4) κινητές ομάδες ελέγχου (Κ.Ο.Ε.) με έδρα τα Τελωνεία Στ' Πειραιά, Α' Θεσσαλονίκης, Σερρών και Ηγουμενίτσας, των οποίων ο έλεγχος εστιάζεται στα προϊόντα που επιβαρύνονται με Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (Ε.Φ.Κ.).

Έχει προχωρήσει υπό την αιγίδα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων στη σύσταση Πολυτομεακής Ομάδας Δράσης για το λαθρεμπόριο καπνικών προϊόντων, η οποία αποτελείται από αξιωματούχους της Τελωνειακής Υπηρεσίας, του Λιμενικού Σώματος και της Ελληνικής Αστυνομίας.

Έχει συστήσει και λειτουργούν στα Τελωνεία της χώρας, στο πλαίσιο της καταπολέμησης του λαθρεμπορίου καπνικών προϊόντων βάσει του Π.Δ. 117/2006, τμήματα πληροφοριών, παραποιημένων και δίωξης, τα οποία διεξάγουν καθημερινά ελέγχους, ορισμένα δε και σε 24ώρη βάση. Τα εν λόγω τμήματα ανταλλάσσουν, μέσω της Διεύθυνσης Στρατηγικής Τελωνειακών Ελέγχων και Παραβάσεων, πληροφορίες και συνεργάζονται στενά με τις λοιπές διωκτικές αρχές της χώρας, ήτοι Ελεγκτικές Υπηρεσίες Τελωνείων (Ε.Λ.Υ.Τ.), Υπηρεσία Ερευνών και Διασφάλισης Δημοσίων Εσόδων (Υ.Ε.Δ.Δ.Ε.), Λιμενικό Σώμα και Αστυνομία, με γνώμονα αφενός μεν την προάσπιση των δημοσιονομικών συμφερόντων της χώρας, αφετέρου δε την προστασία της δημόσιας υγείας και του υγιούς ανταγωνισμού.

Στο πλαίσιο των ετήσιων στόχων που τίθενται στις Τελωνειακές Αρχές της χώρας, αλλά και της συνεχούς προσπάθειας για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου καπνικών προϊόντων, η Τελωνειακή Υπηρεσία καταρτίζει ετήσιο πρόγραμμα στοχευμένων τελωνειακών ελέγχων, το οποίο αποστέλλεται και υλοποιείται από όλα τα Τελωνεία.

Συνεργάζεται με τις ελληνικές καπνοβιομηχανίες, καθώς με τα εγχώρια παραρτήματα των τεσσάρων διεθνών καπνοβιομηχανιών (Phillip Morris International, Japan Tobacco International, British American Tobacco & Imperial Tobacco Limited), όσον αφορά στην ανταλλαγή πληροφοριών σχετιζόμενων με το λαθρεμπόριο καπνικών προϊόντων, καθώς και τον έλεγχο της γνησιότητας ή παραποίησης των κατασχεθέντων καπνικών προϊόντων τους.

Στηρίζει τις πάσης φύσεως ενέργειες των καπνοβιομηχανιών, όπως οι διάφορες πρόσφατες καμπάνιες της καπνοβιομηχανίας Παπαστράτος Α.Β.Ε.Σ. (θυγατρική εταιρεία της Philip Morris International), αναφορικά με την ευαισθητοποίηση των καταναλωτών για τις επιβλαβείς, για την υγεία τους συνέπειες, που συνεπάγεται η κατανάλωση παραποιημένων καπνικών προϊόντων.

Προέβη στην απόκτηση και εκπαίδευση εννέα (9) σκύλων ανιχνευτών καπνικών προϊόντων, οι οποίοι είναι κατανεμημένοι σε Υπηρεσίες που έχει διαπιστωθεί έντονο το φαινόμενο διακίνησης λαθραίων καπνικών προϊόντων και συγκεκριμένα στα Τελωνεία Ευζώνων, Ηγουμενίτσας, Ηρακλείου, Κήπων, Κρυσταλλοπηγής, Πατρών, Περιφέρειας Αττικής και Σ.Δ.Ο.Ε. Αττικής.

Αποδέχτηκε (ΔΚΠΑ 0018566 ΕΞ 2015/03.12.2015 απόφαση αποδοχής) δωρεά της καπνοβιομηχανίας «Παπαστράτος Α.Β.Ε.Σ.» προς την Γενική Διεύθυνση Τελωνείων και Ε.Φ.Κ., που αφορά στην απόκτηση ενός X-Ray αυτοκινούμενου συστήματος ελέγχου εμπορευματοκιβωτίων και έμφορτων φορτηγών, η παράδοση του οποίου θα υλοποιηθεί τον Οκτώβριου του τρέχοντος έτους.

Ως φυσική απόρροια και απόδειξη της αποτελεσματικότητας όλων των ανωτέρω ενεργειών αποτελεί η κατά 25% περίπου αύξηση των υποθέσεων κατάσχεσης καπνικών προϊόντων μεταξύ του διαστήματος Ιανουαρίου- Σεπτεμβρίου 2015 και του διαστήματος Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2016, καθώς και η κατά 58% περίπου αύξηση των κατασχεθεισών ποσοτήτων μεταξύ των δύο ανωτέρω χρονικών διαστημάτων.

ΣΤ. Με το άρθρο 58 του ν.4410/2016 «Τροποποίηση του Εθνικού Τελωνειακού Κώδικα και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α 141) διευρύνθηκε ο αριθμός των αρμόδιων υπηρεσιών για τον έλεγχο εφαρμογής των διατάξεων του ν.4177/2013 με τη συμπερίληψη σ' αυτές της Ειδικής Γραμματείας του Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος (Σ.Δ.Ο.Ε.). Κατ' αυτόν τον τρόπο, αξιοποιείται η συσσωρευμένη ελεγκτική εμπειρία του Σ.Δ.Ο.Ε. κι ενισχύεται περαιτέρω ο έλεγχος άσκησης εμπορίας και διακίνησης προϊόντων και παροχής υπηρεσιών. Στο πλαίσιο των ανωτέρω, το Σ.Δ.Ο.Ε. συμμετέχει σε κοινές επιχειρήσεις με άλλες διωκτικές αρχές. Ανταλλάσει πληροφορίες και στοιχεία και συμμετέχει σε κοινές επιχειρήσεις με θεσμοθετημένα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και σε διεθνείς οργανισμούς. Συμμετέχει επίσης, στο νεοσυσταθέν με το ν.4410/2016 Συντονιστικό Κέντρο Αντιμετώπισης Λαθρεμπορίου.

Κατά το Α' εξάμηνο του 2016, το Σ.Δ.Ο.Ε. σε συνεργασία με τις Τελωνειακές Υπηρεσίες, σε 12 υποθέσεις λαθρεμπορίου καπνικών προϊόντων κατέσχεσαν 108.100.000 τεμάχια τσιγάρων. Οι αναλογούντες δασμοί και φόροι ανέρχονται στο ποσό των 19.908.925 ευρώ.

Ζ. Τέλος, σας ενημερώνουμε ότι σε σχέση με τον έλεγχο της εκπλήρωσης των φορολογικών υποχρεώσεων, της τήρησης των βιβλίων και της έκδοσης των φορολογικών στοιχείων έχουν δοθεί από τη Διεύθυνση Ελέγχων της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων οδηγίες με την αριθ. πρωτ. ΔΕΛ Β 1103395 ΕΞ 2016/6.7.2016 εγκύκλιο διαταγή, «Οδηγίες διενέργειας και εντατικοποίηση των μερικών επιτόπιων ελέγχων πρόληψης για τη διαπίστωση της εκπλήρωσης των φορολογικών υποχρεώσεων».