Σε μια περίοδο κατά την οποία οι ευρωπαίοι αγρότες υφίστανται διαρκείς πιέσεις από τις γεωπολιτικές αναταράξεις και τις κλιμακούμενες περιβαλλοντικές απαιτήσεις, η Ευρωπαϊκή Ένωση διακινδυνεύει να απεμπολήσει μία από τις πιο υποσχόμενες τεχνολογίες για τη βιώσιμη γεωργία: τις τεχνολογίες RENURE (Recovered Nitrogen from Manure). Οι οργανισμοί Copa-Cogeca, EBA και CEMA προειδοποιούν μέσω κοινής επιστολής προς τους Επιτρόπους Roswall και Hansen ότι, χωρίς επείγουσα τροποποίηση της Οδηγίας για τα Νιτρικά, η Ευρώπη ενδέχεται να υπονομεύσει τη στρατηγική της αυτονομία στα λιπάσματα και την πράσινη μετάβαση.
Το RENURE προσφέρει μια τοπική καινοτομία με παγκόσμια σημασία, βασισμένη στην ανάκτηση αζώτου από την κοπριά, με δυνατότητα να μειώσει τις εκπομπές των κτηνοτροφικών μονάδων και να υποκαταστήσει συνθετικά λιπάσματα, των οποίων οι εισαγωγές από Ρωσία και Λευκορωσία βρίσκονται στο στόχαστρο κυρώσεων. Όμως, παρά τη θετική αποτίμηση από την ίδια την Κομισιόν —στο πλαίσιο του «Οράματος για τη Γεωργία και τα Τρόφιμα» και της «Καθαρής Βιομηχανικής Συμφωνίας»— η ενσωμάτωση του RENURE στο ευρωπαϊκό ρυθμιστικό οικοσύστημα παραμένει ανεπαρκής.
Το σχέδιο τροπολογίας που προωθεί η Επιτροπή δεν εναρμονίζεται με τα επιστημονικά κριτήρια του Κοινού Κέντρου Ερευνών (JRC) και αγνοεί την αρχή της τεχνολογικής ουδετερότητας, η οποία αποτελεί θεμέλιο της νομοθετικής ακεραιότητας και εγγύηση για ίσους όρους ανταγωνισμού. Με την καταγραφή περιοριστικού καταλόγου “εγκεκριμένων μεθόδων επεξεργασίας”, το κείμενο επιφέρει ασφυκτικό έλεγχο στην καινοτομία, αποκλείοντας νέες ή βελτιωμένες τεχνολογίες. Πρόκειται για μία κατάφωρη αντίφαση ως προς τις φιλοδοξίες της Επιτροπής για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.
Περαιτέρω, η επιβολή ανώτατου ορίου 100 kg αζώτου ανά εκτάριο/έτος από RENURE αποτελεί τεχνικά ατεκμηρίωτη επιλογή. Καθώς τα προϊόντα RENURE είναι χημικά και λειτουργικά ισοδύναμα με τα συνθετικά λιπάσματα, η εφαρμογή τέτοιου περιορισμού δεν έχει επιστημονική βάση και δημιουργεί τεχνητά εμπόδια στην κυκλική οικονομία.
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι, παρά τις συνεχείς εκκλήσεις του αγροτικού τομέα, η Επιτροπή Νιτρορρύπανσης δεν έχει προχωρήσει την τροπολογία στις τελευταίες τέσσερις συνεδριάσεις της. Αυτό, σε συνδυασμό με την έλλειψη σαφούς νομικού πλαισίου, δημιουργεί ένα κενό ρυθμιστικής προβλεψιμότητας, αποτρέποντας επενδύσεις και διατηρώντας την εξάρτηση της ΕΕ από εξωτερικές πηγές.
Η στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης στα λιπάσματα δεν είναι πολυτέλεια, αλλά επιτακτική ανάγκη. Σε μια περίοδο κατά την οποία η γεωργία οφείλει να καταστεί ταυτόχρονα πιο πράσινη, πιο ανταγωνιστική και πιο αυτάρκης, το RENURE ενσαρκώνει όλα τα παραπάνω. Η μη αξιοποίησή του δεν είναι απλώς τεχνολογικό έλλειμμα — είναι στρατηγική αποτυχία.
Για τον λόγο αυτό, οι Copa-Cogeca, CEMA και EBA καλούν με ένα στόμα την Επιτροπή να δράσει γρήγορα και με συνέπεια. Το 2025 δεν πρέπει να μείνει στην ιστορία ως το έτος κατά το οποίο η Ευρώπη γύρισε την πλάτη σε μία από τις πιο ώριμες απαντήσεις στις σύγχρονες προκλήσεις της αγροτικής παραγωγής.
Τι είναι το RENURE
Το RENURE (REcovered Nitrogen from manURE) αναφέρεται σε επεξεργασμένα προϊόντα κοπριάς που έχουν μετατραπεί σε λιπάσματα υψηλής περιεκτικότητας σε άζωτο, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια σε περιοχές όπου ισχύουν περιορισμοί λόγω της Οδηγίας για τα Νιτρικά (91/676/EEC). Η χρήση αυτών των προϊόντων επιτρέπει την εφαρμογή αζώτου πέραν του ορίου των 170 kg N/ha/έτος, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια και εφαρμόζονται με κατάλληλες πρακτικές διαχείρισης.