Ουκρανικά σιτηρά και ριζική αναμόρφωση της ΚΑΠ στον πυρήνα των αγροτικών διαπραγματεύσεων

Η Ευρώπη βρίσκεται στο μεταίχμιο δύο κρίσιμων αποφάσεων που αναμένεται να καθορίσουν τη γεωργική της αρχιτεκτονική για την επόμενη δεκαετία, τη διαχείριση των ουκρανικών αγροτικών εισαγωγών και τη ριζική αναμόρφωση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ). Ανάμεσα στις επιταγές της γεωπολιτικής στήριξης προς το Κίεβο και στις απαιτήσεις των Ευρωπαίων αγροτών, οι Βρυξέλλες καλούνται να ισορροπήσουν πάνω σε τεντωμένο σχοινί.

Η αναστολή δασμών και ποσοστώσεων στα ουκρανικά αγροτικά προϊόντα (ATMs) εκπνέει στις 5 Ιουνίου, έπειτα από δύο χρόνια εφαρμογής. Εισαγόμενα για να στηρίξουν την οικονομία της Ουκρανίας στον απόηχο της ρωσικής εισβολής, τα μέτρα επέτρεψαν την άνευ προηγουμένου αύξηση των εξαγωγών ουκρανικών σιτηρών προς την ΕΕ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φαίνεται να αναζητά συμβιβασμό. Ο Επίτροπος Εμπορίου Κρίστοφ Χάνσεν προανήγγειλε την αντικατάσταση των ATMs με ένα σύστημα ποσοστώσεων που δεν θα προσφέρει το ίδιο επίπεδο απελευθέρωσης. Μέχρι τις αρχές Μαΐου, η Κομισιόν αναμένεται να παρουσιάσει σχέδιο για το νέο καθεστώς εισαγωγών.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προετοιμάζει τη μεγαλύτερη αναδιάρθρωση της ΚΑΠ από τη γέννησή της, όπως αποκάλυψε το Agrocapital σε πρόσφατα ρεπορτάζ του τη συγχώνευση των δύο ιστορικών πυλώνων της ΚΑΠ — του Ταμείου Εγγυήσεων και του Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης — σε ένα ενιαίο χρηματοδοτικό εργαλείο.

Η Copa-Cogeca προειδοποίησε για «θεμελιώδη αλλαγή» που μπορεί να απειλήσει τη βιωσιμότητα των ευρωπαϊκών αγροτικών περιοχών. Ζητούν έναν ευέλικτο μηχανισμό προσαρμογής στις δημοσιονομικές πιέσεις, ειδικά σε περιόδους υψηλού πληθωρισμού.

Η ανάγκη οριστικοποίησης των νέων ποσοστώσεων εισαγωγής πριν από την εκπνοή των ATMs στις 5 Ιουνίου συνδυάζεται με τη φιλοδοξία να ολοκληρωθεί η πολιτική συμφωνία για τη νέα δομή της ΚΑΠ μέχρι τα τέλη Ιουνίου.

«Είναι σαν δύο σφαίρες που κινούνται ταυτόχρονα, και καμία δεν πρέπει να χτυπήσει την άλλη», σχολίασε Ευρωπαίος διπλωμάτης, περιγράφοντας τον πολυμέτωπο χαρακτήρα των διαπραγματεύσεων.

Ο Ουκρανός Υπουργός Γεωργίας, Βιτάλι Κοβάλ, προειδοποίησε ότι η επαναφορά δασμών μπορεί να αφαιρέσει έως και €3,3 δισ. από τις εξαγωγές της χώρας και να πλήξει το ΑΕΠ κατά 2,5%.

Η Ευρώπη βρίσκεται μπροστά σε μια σπάνια εξίσωση, όπου τα συμφέροντα των αγροτών της και οι γεωπολιτικές της υποχρεώσεις συγκρούονται μετωπικά.

Το ερώτημα παραμένει μπορεί η ΕΕ να ισορροπήσει ανάμεσα στην αλληλεγγύη και τη βιωσιμότητα, χωρίς να χάσει την αγροτική της ψυχή;