Ομιλία Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων Γ. Καρασμάνη στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας,
στις Βρυξέλλες (05 Σεπτεμβρίου 2014)
Θέμα: Επιπτώσεις Ρωσικών απαγορεύσεων
Κυρίες και Κύριοι συνάδελφοι,
Θα ήθελα, να ευχαριστήσω καταρχήν την Προεδρία για την έκτακτη σύνοδο που διοργάνωσε αλλά και την Επιτροπή τόσο για τη μέχρι τώρα άμεση αντίδρασή της στην κρίση όσο και για το εμπεριστατωμένο έγγραφο που μας παρουσίασε.
Η χώρα μου, στην τρέχουσα δημοσιονομική συγκυρία, έχει επικεντρώσει την προσοχή της στη γεωργία, δεδομένου ότι είναι ένας από τους λίγους τομείς που μπορεί να βοηθήσει την οικονομική ανάκαμψη. Είναι επίσης ο τομέας που μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη και στην αντιμετώπιση των υψηλών ποσοστών ανεργίας και να συγκρατήσει το εμπορικό μας ισοζύγιο, το οποίο είναι έντονα ελλειμματικό. Έχουμε λοιπόν επενδύσει στη βιωσιμότητα της γεωργίας και στις εξαγωγές ορισμένων προϊόντων μας, όπως τα οπωροκηπευτικά, που αντιπροσωπεύουν για τη χώρα μου το 30% της αξίας της γεωργικής μας παραγωγής.
Η Ρωσία αποτελεί βασικό προορισμό των ελληνικών εξαγωγών. Η κρίσιμη κατάσταση στην Ουκρανία και στη συνέχεια οι ρωσικές απαγορεύσεις, δεν μπορούν να αποτιμηθούν μόνο σε συγκυριακές δημοσιονομικές ή εισοδηματικές απώλειες. Η κατάσταση αυτή για τη χώρα μου σημαίνει απώλεια μιας βασικής αγοράς, που κατακτήθηκε με εξαιρετικά μεγάλη προσπάθεια. Η αναζήτηση εναλλακτικών προορισμών για τα ευπαθή προϊόντα, που αποτελούν το βασικό όγκο των εξαγωγών μας, γίνεται εξαιρετικά δύσκολη, λαμβάνοντας υπόψη και την οικονομική συγκυρία.
Οι επιπτώσεις για την Ελλάδα επικεντρώνονται κυρίως στον τομέα των οπωροκηπευτικών, που αποτελούν το 65% των γεωργικών μας εξαγωγών προς τη Ρωσία. Τα ροδάκινα κατέχουν την πρώτη θέση σε αυτές τις εξαγωγές και οι επιπτώσεις της κρίσης έγιναν ήδη εμφανείς για τους παραγωγούς πριν την εξαγγελία των ρωσικών απαγορεύσεων και την ισχύ των έκτακτων μέτρων.
Ήδη από τις 16 Ιουλίου πρώτη η Ελλάδα είχε επισημάνει τις δυσμενείς επιπτώσεις της εμπόλεμης κατάστασης στην Ουκρανία οι οποίες ήταν έντονες και εμφανείς για του έλληνες παραγωγούς πολύ πριν την εξαγγελία των ρωσικών απαγορεύσεων στις εισαγωγές των αγροδιατροφικών προϊόντων.
Η αδυναμία προσέγγισης της Νότιας Ρωσίας μέσω Ουκρανίας υποχρέωνε τους μεταφορείς να διανύουν μεγαλύτερη απόσταση (περίπου 1500 χιλιόμετρα μέσω Λευκορωσίας) και να δαπανούν περισσότερο χρόνο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση του κόστους των μεταφορικών το οποίο με τη σειρά του είχε ως αποτέλεσμα τη συμπίεση των τιμών παραγωγού στα 15 έως 20 λεπτά το κιλό φέτος, από 50, 60 έως και 80 λεπτά το κιλό τα προηγούμενα χρόνια.
Οι τιμές στην προ εμπάργκο εποχή, αλλά και στη μετά εμπάργκο εποχή, ήταν δραματικά χαμηλές, δεν κάλυπταν το κόστος παραγωγής. Η κατάσταση αυτή δημιούργησε αρνητική ψυχολογία στην αγορά. Οι παραγωγοί μας, επειδή πρόκειται για μονοκαλλιέργεια η οποία αποτελεί και τη μοναδική πηγή εισοδήματός τους, θα δυσκολευτούν να συνεχίσουν την επόμενη χρονιά την καλλιέργεια του ροδάκινου.
Ποτέ η τιμή του ροδάκινου δεν έπεσε σε τόσο εξευτελιστικά επίπεδα για τον παραγωγό.
Η ζημιά που έχουν υποστεί είναι τεράστια και είναι και πριν από το ρωσικό εμπάργκο. Θα πρέπει να ισχύσουν οι βασικές και θεμελιώδεις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή η δικαιοσύνη και η αλληλεγγύη.
Οι συγκομιδές που αναμένονται, τα ακτινίδια, τα εσπεριδοειδή, τα μήλα, τα αχλάδια, τα αγγούρια και στη συνέχεια τα κεράσια και οι φράουλες αντιμετωπίζουν τους ίδιους κινδύνους. Και βέβαια, σε μια ενιαία ευρωπαϊκή αγορά, οι έμμεσες επιπτώσεις δεν είναι ευκαταφρόνητες. Για παράδειγμα, η Ελλάδα καλύπτει μεγάλο μέρος των αναγκών της σε βόειο κρέας με εισαγωγές από άλλα κράτη μέλη. Μια πτώση των τιμών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θα έχει καθοριστική σημασία για τη συνέχιση της εγχώριας παραγωγής, της οποίας το κόστος είναι οριακό.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Τα έκτακτα μέτρα για τα ροδάκινα, που υιοθέτησε πρόσφατα η Επιτροπή, δεν βοήθησαν ούτε βελτίωσαν την κατάσταση για τους Έλληνες παραγωγούς, ως προς την τιμή, αφού η διάθεση της παραγωγής είχε προηγηθεί σε ποσοστό άνω του 75 % πριν από την εξαγγελία των Ρωσικών απαγορεύσεων και την εφαρμογή των έκτακτων μέτρων που έλαβε η Επιτροπή. Η Επιτροπή και στις δύο αποφάσεις της δεν λαμβάνει υπόψη της καθόλου την προ εμπάργκο εποχή, δηλαδή την εμπόλεμη κατάσταση στην Ουκρανία που ήταν και η κύρια αιτία επιβολής των ρωσικών απαγορεύσεων στα ευρωπαϊκά προϊόντα. Αυτό το θεωρώ άδικο για τους Έλληνες παραγωγούς, οι οποίοι δεν ευθύνονται γι’ αυτή τη κατάσταση, είναι θύματα αυτής της κατάστασης, γι’ αυτό και ζητώ από την Επιτροπή να παρθούν άμεσα νέα μέτρα.
Οι πληττόμενοι Έλληνες, όπως και όλοι οι ευρωπαίοι παραγωγοί, ζητούν - απαιτούν θα έλεγα - από μας να ανοίξουμε πάνω τους την ομπρέλα προστασίας για το εισόδημά τους, για την επιβίωσή τους. Διότι, καλά είναι τα μέτρα της Κοινής Οργάνωσης Αγοράς με τις αποσύρσεις, είναι μια μικρή ανάσα, αλλά δυστυχώς δεν φτάνουν. Δεν λύνουν το πρόβλημα που δημιουργήθηκε πριν από το ρωσικό εμπάργκο.
Θα πρέπει να αναζητηθούν τρόποι για άμεση αντιστάθμιση του εισοδήματος των γεωργών σε ορισμένες περιπτώσεις που να εξασφαλίζουν ισότιμη μεταχείριση μεταξύ των μεμονωμένων παραγωγών και των παραγωγών που ανήκουν σε οργανώσεις.
Τα μέχρι στιγμής όμως μέτρα που ελήφθησαν δεν μπορούν να αντισταθμίσουν τις απώλειες των παραγωγών. Και μιλάμε για παραγωγούς δενδρωδών καλλιεργειών και όχι ετήσιων, που μπορούν άνετα να μεταπηδήσουν από τη μια στην άλλη καλλιέργεια.
Και εάν σήμερα είναι τα ροδάκινα και τα νεκταρίνια, αύριο έρχονται τα ακτινίδια, τα μήλα, τα εσπεριδοειδή, τα αγγούρια, οι φράουλες και τα κεράσια. Δεν μπορούμε να πούμε στους παραγωγούς ούτε να τα θάψουν, ούτε να τα καταστρέψουν. Είναι αδύνατον να τους πούμε να ξεριζώσουν τα δένδρα τους, να διαλύσουν τις φυτείες τους.
Οι όποιες λύσεις προωθήσαμε σε εθνικό επίπεδο για αύξηση της κατανάλωσης, δεν μπορούν να επιλύσουν πλήρως το πρόβλημα. Η λύση πρέπει να αναζητηθεί μόνο σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Γι αυτό άμεσα χρειάζεται να ληφθούν πρόσθετα μέτρα και παρεμβάσεις στοχευμένες στους παραγωγικούς τομείς και τις περιφέρειες που θίγονται, ώστε να αποφευχθούν ακραίες καταστάσεις.
Η κινητοποίηση κάθε διαθέσιμου πόρου για την αντιμετώπιση της κρίσης πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Για τέτοιες καταστάσεις δημιουργήσαμε το Ταμείο Διαχείρισης Κρίσεων και σε τέτοιες καταστάσεις πρέπει να επέμβει. Κάθε εργαλείο που διαθέτει η ΚΑΠ για την ομαλή λειτουργία των αγορών πρέπει άμεσα να αξιοποιηθεί.
Υπό τις παρούσες συνθήκες, ζητώ τη στοχευμένη στήριξη του εισοδήματος των παραγωγών και ειδικότερα των ροδακίνων και νεκταρινιών, για τις σημαντικές απώλειες που υπέστησαν πριν την εξαγγελία των Ρωσικών απαγορεύσεων. Θεωρώ ότι αυτό αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για τη συνέχιση της παραγωγικής τους δραστηριότητας αλλά και αποκατάσταση της δικαιοσύνης προς τους έλληνες παραγωγούς.
Η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας μας είναι γνωστή σε όλους. Η στήριξη της ΕΕ αποτελεί τη μόνη διέξοδο για την ενίσχυση του εισοδήματος των ελλήνων παραγωγών και παράλληλα τη στήριξη ενός ευαίσθητου και φθαρτού προϊόντος, με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά λόγω και των ιδιαίτερων συνθηκών που επικρατούν στην Ελλάδα.
Και βέβαια, η επαγρύπνηση, η διαρκής παρακολούθηση της αγοράς και η έγκαιρη ανάληψη δράσης είναι προϋπόθεση για την πρόληψη και την αποφυγή κάθε κλιμάκωσης της κρίσης.
Κύριε Επίτροπε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Είμαι σίγουρος ότι από κοινού, με πνεύμα αλληλοκατανόησης και αλληλεγγύης και με δεδομένη την αναμφισβήτητη βούληση της Επιτροπής για ανάληψη κάθε αναγκαίας πρωτοβουλίας, μπορούμε να ξεπεράσουμε την κρίση και να θωρακίσουμε την ευρωπαϊκή γεωργία από ανάλογες απειλές.
Σας ευχαριστώ
