ΓΤΟ στα τρόφιμα και στις ζωοτροφές

Η Επιτροπή παρουσίασε τα αποτελέσματα της αναθεώρησης της διαδικασίας λήψης αποφάσεων για την έγκριση των γενετικώς τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ) που χρησιμοποιούνται στα τρόφιμα και στις ζωοτροφές.
 
Η αναθεώρηση αυτή απορρέει από τις πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές που παρουσιάστηκαν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Ιούλιο του 2014, βάσει των οποίων εξελέγη η Επιτροπή. Η αναθεώρηση επιβεβαιώνει την ανάγκη για αλλαγές που να αντικατοπτρίζουν τις απόψεις της κοινής γνώμης και να επιτρέπουν στις εθνικές κυβερνήσεις μεγαλύτερο έλεγχο στην κατανάλωση εγκεκριμένων από την ΕΕ ΓΤΟ από τα ζώα (ζωοτροφές) ή από τον άνθρωπο (τρόφιμα). Ως αποτέλεσμα αυτής της αναθεώρησης, η Επιτροπή προτείνει να τροποποιηθεί η νομοθεσία ώστε να παρέχει στα κράτη μέλη μεγαλύτερη ελευθερία να περιορίζουν ή να απαγορεύουν στην επικράτειά τους τη χρήση εγκεκριμένων από την ΕΕ ΓΤΟ στα τρόφιμα και στις ζωοτροφές.

Ο αρμόδιος για την υγεία και την ασφάλεια των τροφίμων επίτροπος, κ. Vytenis Andriukaitis, δήλωσε: «Έχω την τιμή να υλοποιήσω μία από τις σημαντικές δεσμεύσεις που ανέλαβε η παρούσα Επιτροπή, την αναθεώρηση της νομοθεσίας σχετικά με τη διαδικασία λήψης αποφάσεων για τους ΓΤΟ. Η Επιτροπή έλαβε υπόψη τις ανησυχίες πολλών ευρωπαίων πολιτών, οι οποίες αντικατοπτρίζονται στις θέσεις που εκφράζονται από τις εθνικές τους κυβερνήσεις. Μόλις εγκριθεί η σημερινή πρόταση, η οποία συνάδει πλήρως με την αρχή της επικουρικότητας, θα παρασχεθεί στα κράτη μέλη μεγαλύτερος έλεγχος όσον αφορά τη χρήση στην επικράτειά τους εγκεκριμένων από την ΕΕ ΓΤΟ στα τρόφιμα και στις ζωοτροφές».

Μια πιο ευέλικτη προσέγγιση στη χρήση των ΓΤΟ:

Η πρόταση που εγκρίθηκε από την Επιτροπή στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα στους πολίτες ότι η Ευρώπη λαμβάνει υπόψη τις ανησυχίες τους, οι οποίες μπορεί να διαφέρουν από τη μία χώρα στην άλλη. Η νέα προσέγγιση στοχεύει στην επίτευξη της ορθής ισορροπίας μεταξύ της διατήρησης ενός συστήματος έγκρισης από την ΕΕ και της ελευθερίας για τα κράτη μέλη να αποφασίζουν σχετικά με τη χρήση των ΓΤΟ στην επικράτειά τους. Δεδομένου ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό να διατηρηθεί ένα ενιαίο σύστημα διαχείρισης κινδύνου — αφού αυτό εξασφαλίζει το ίδιο επίπεδο προστασίας σε ολόκληρη την ΕΕ — το ισχύον σύστημα έγκρισης, που βασίζεται στα επιστημονικά δεδομένα και στους κανόνες επισήμανσης που διασφαλίζουν τη δυνατότητα επιλογής των καταναλωτών, δεν θα τροποποιηθεί. Αυτό που θα αλλάξει είναι ότι, όταν ένας ΓΤΟ εγκρίνεται για χρήση ως τρόφιμο ή ζωοτροφή στην Ευρώπη, τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να αποφασίζουν σχετικά με το αν θα επιτρέψουν ή όχι τη χρήση του συγκεκριμένου ΓΤΟ στην τροφική αλυσίδα τους.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αιτιολογήσουν ότι τα μέτρα βάσει των οποίων δεν επιτρέπουν τη χρήση του συγκεκριμένου ΓΤΟ στην τροφική αλυσίδα τους είναι σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ. Το εν λόγω δίκαιο περιλαμβάνει τις αρχές της εσωτερικής αγοράς και τις διεθνείς υποχρεώσεις της ΕΕ, των οποίων οι υποχρεώσεις της ΕΕ στο πλαίσιο του ΠΟΕ είναι αναπόσπαστο μέρος. Η απαγόρευση της χρήσης ενός εγκεκριμένου από την ΕΕ ΓΤΟ πρέπει να βασίζεται σε νόμιμους λόγους διαφορετικούς από αυτούς που αξιολογήθηκαν σε επίπεδο ΕΕ, δηλαδή την επικινδυνότητα για την υγεία του ανθρώπου ή των ζώων ή για το περιβάλλον.

Η παρούσα πρόταση αντικατοπτρίζει και συμπληρώνει τα δικαιώματα που έχουν ήδη δοθεί στα κράτη μέλη όσον αφορά τους ΓΤΟ για καλλιέργεια με την οδηγία (ΕΕ) 2015/412, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις αρχές του τρέχοντος μήνα, με βάση πρόσφατη συμφωνία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Ως εκ τούτου, η ΕΕ θα διαθέτει ένα συνεκτικό σύνολο κανόνων για τις εγκρίσεις ΓΤΟ για καλλιέργεια και για τρόφιμα και ζωοτροφές, ώστε να μπορούν οι ιδιαίτερες ανησυχίες των κρατών μελών να λαμβάνονται υπόψη και στους δύο αυτούς τομείς.

Η παρούσα νομοθετική πρόταση θα υποβληθεί τώρα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο, ώστε να ακολουθήσει τη συνήθη νομοθετική πορεία.