Αξίζει να δώσει κανείς ιδιαίτερη προσοχή στον πρωτογενή τομέα, γιατί, ιστορικά -και ειδικά σε περιόδους κρίσης-, η Ελλάδα σώθηκε από τη μάνα γη: το εργοστάσιο που δεν παραπονέθηκε ποτέ. Εχουμε να μάθουμε πολλά από την επιμονή τον αγροτών και τα διδάγματα του παρελθόντος, που μπορούν να γίνουν το κάρβουνο για να τρέξει η μηχανή στο αύριο. Η Ελλάδα διαθέτει αυτή τη στιγμή το ανθρώπινο δυναμικό για κάτι τέτοιο.
Ομως όχι μόνο έχουμε ξεχάσει αυτά που οι παλαιότεροι μάς δίδαξαν, αλλά κάνουμε και τα ακριβώς αντίθετα.
Η αγροτική μεταρρύθμιση της περιόδου 1910-’20 ήταν άμεσα συνδεδεμένη με τον πρωτογενή τομέα. Μπορεί να μην υπήρξε άμεση, αλληλένδετη σχέση μεταξύ του αστικού εκσυγχρονισμού και της αγροτικής μεταρρύθμισης του Ελευθερίου Βενιζέλου, εντούτοις έγινε η πρώτη απόπειρα για την εφαρμογή αγροτικής πολιτικής και την άμεση/έμμεση σύνδεσή της με τη βιομηχανική ανάπτυξη της χώρας, δηλαδή με την εκμηχάνιση ενός μέρους της αγροτικής παραγωγής.
Οσο κι αν ακούγεται παράδοξο, η χώρα μας, έχει αρνητικό ισοζύγιο στο εμπόριο των αγροδιατροφικών προϊόντων. Δίνει περισσότερα χρήματα για να εισάγει γεωργικά προϊόντα απ’ όσα εισπράτει από τις εξαγωγές. Ελλειμμα που ξεπερνά τα 2 δισ. ευρώ. Η ευθύνη, διαχρονικά, επιμερίζεται αναλογικά σε όλους μας.
Επιστροφή, λοιπόν, στις καλλιέργειες που ξέρουμε! Επιστροφή στις συνεργατικές πρακτικές και στη συνεργατική λογική!
Η γεωργία κυρίως συντέλεσε ώστε το κάθε νοικοκυριό να αναπτύξει την οικονομική του ευρωστία. Σημαντική ενίσχυση του οικογενειακού εισοδήματος αποτελούσε η ανάπτυξητης οικοτεχνίας, δηλαδή η παραγωγή αγαθών στο σπίτι τα οποία προορίζονταν για την κατανάλωση εντός του νοικοκυριού. Τέτοια ήταν η φροντίδα μικρών οικόσιτων ζώων (κότες, κουνέλια, κ.ά.), η διατήρηση κήπου για την παραγωγή οσπρίων (κουκιά, φασόλια, φακές, ρεβίθια, κ.ά.) και λαχανικών (μελιτζάνες, πατάτες, μπάμιες, κολοκυθάκια, ντομάτες, κ.ά.). Επίσης, σε κάθε σπίτι υπήρχε η τεχνογνωσία για την παρασκευή ψωμιού ή και ζυμαρικών. Αργότερα η οικοτεχνία εκσυγχρονίστηκε και αναπτύχθηκε η τεχνογνωσία του θερμοκηπίου, που απέδιδε κηπευτικά προϊόντα νωρίτερα από την κανονική τους περίοδο.
Πέρα όμως από τη γεωργία και την οικοτεχνία, αναπτυγμένη ήταν και η κτηνοτροφία, κυρίως στην οικιακή μορφή της, με την παραγωγή γάλακτος και τη διάθεσή του στις μεγάλες εγχώριες γαλακτοβιομηχανίες, ενισχύοντας έτσι το εισόδημα του νοικοκυριού, καθώς και με την πώληση των οικόσιτων ζώων στην αγορά κρέατος.
Στις αλλαγές που πρέπει να κάνουμε σήμερα πια είναι να στραφούμε σε καλλιέργειες που έχουν εξαγωγικό προσανατολισμό και καλύπτουν τις επισιτιστικές ανάγκες της χώρας. Τέτοιου είδους προϊόντα είναι οι βρώσιμες ελιές, οι τοπικοί οίνοι, τα κηπευτικά, το μέλι, τα ξηρά σύκα, η φέτα, τα ψάρια υδατοκαλλιεργειών (τσιπούρα, λαβράκι, κ.ά.). Τα είδη αυτά θα πρέπει να έχουν επαρκή παραγωγή, να είναι βιώσιμα επιχειρηματικά και εμπορικά και να μπορούν να αποτελέσουν την αιχμή του δόρατος για ανάπτυξη και εξωστρέφεια.
Γ.Μπακόλας
Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις