Ο νέος ευρωπαϊκός κανονισμός για τη βιολογική καλλιέργεια ήταν υπό διαπραγμάτευση επί 20 μήνες. Πως αξιολογείται το αποτέλεσμα; Ποια είναι τα βασικά σημεία της μεταρρύθμισης και γιατί είναι απαραίτητη;
Η μεταρρύθμιση ανταποκρίνεται στις νέες προκλήσεις της βιολογικής καλλιέργειας, ένας τομέας που αναπτύσσεται συνεχώς. Θα υπάρξουν πιο συνεπείς έλεγχοι κατά της απάτης, αλλά και καλύτερα προληπτικά μέτρα κατά της μόλυνσης. Οι εισαγωγές βιολογικών προϊόντων θα πρέπει να πληρούν τα ίδια πρότυπα που θα ίσχυαν και στο εσωτερικό της ΕΕ.
Ο νέος κανονισμός περιλαμβάνει κανόνες για τη γεωργική παραγωγή, την κτηνοτροφία και την υδατοκαλλιέργεια, δημιουργεί καλύτερα συστήματα πληροφόρησης μεταξύ των κρατών - μελών και εναρμονίζει τις ευθύνες και τα συστήματα πιστοποίησης.
Ο κανονισμός θεσπίζει επίσης την αρχή της καλλιέργειας φυτών σε έδαφος εντός θερμοκηπίων. Από την άλλη, η εξαίρεση για τη χρήση οριοθετημένων πλαισίων σε θερμοκήπια (περίπου 18 εκτάρια) στην Σκανδιναβία παραμένει σε ισχύ για τα επόμενα δέκα χρόνια.
Εντελώς νέοι είναι οι κανόνες σχετικά με τη χρήση των σπόρων. Στο μέλλον, οι πάροχοι θα είναι σε θέση να προσφέρουν περισσότερες τοπικά προσαρμοσμένες παραδοσιακές ποικιλίες, που είναι συχνά πιο ανθεκτικές στις ασθένειες. Μέχρι τώρα, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, αυτές οι ποικιλίες δεν μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ή μπορούσαν να πωλούνται μόνο κάτω από δύσκολες συνθήκες στην Ευρώπη.
Ποια είναι τα οφέλη για τους αγρότες της ΕΕ;
Είναι πολλά!
Ένα παράδειγμα είναι η ομαδική πιστοποίηση: Οι μικροί παραγωγοί και οι μεταποιητές θα μπορούν να σχηματίσουν μια ομάδα ώστε να μειωθεί το κόστος της πιστοποίησης και των ελέγχων.
Οφέλη προκύπτουν και από τις εισαγωγές: Η εναρμόνιση των προτύπων παραγωγής για τρίτες χώρες, με τις οποίες δεν υπάρχουν διμερείς εμπορικές συμφωνίες, θα τις ευθυγραμμίσει με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Προς το παρόν, έχουμε πάνω από 64 διαφορετικά πρότυπα παραγωγής σε όλο τον κόσμο. Ως εκ τούτου, οι γεωργοί της ΕΕ μπορούν να προσβλέπουν σε πιο ισότιμες συνθήκες στο μέλλον.
Το Κοινοβούλιο κατάφερε να διατηρήσει ετήσιους διαδικαστικούς ελέγχους. Ωστόσο, το διάστημα επιθεώρησης μπορεί να παραταθεί σε 24 μήνες, εάν δεν έχουν εντοπιστεί παραβάσεις ή παρατυπίες κατά τα τελευταία τρία έτη.
Επιπλέον, θα βελτιωθεί και το κομμάτι της ανταλλαγής πληροφοριών. Οι βιολογικοί κτηνοτρόφοι θα είναι σε θέση να προσφέρουν τα προϊόντα τους (αγαθά) δημοσίως μέσα από ειδικές πλατφόρμες των κρατών μελών. Τόσο οι γεωργοί και οι κηπουροί όσο και τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα έχουν καλύτερη εικόνα της διαθεσιμότητας φυτών και ζώων βιολογικής παραγωγής.
Η παραγωγή βιολογικών τροφίμων δεν αποτελεί πλέον εξειδικευμένη αγορά. Πώς οι νέοι κανονισμοί θα ικανοποιήσουν τις ποιοτικές απαιτήσεις των καταναλωτών; Πώς οι καταναλωτές θα επωφεληθούν από αυτούς τους νέους κανόνες;
Οι προδιαγραφές βιολογικών προϊόντων είναι ήδη πολύ υψηλές, αλλά η εμπιστοσύνη των καταναλωτών μπορεί να ενισχυθεί καλύτερα όταν οι κανόνες είναι σαφείς και κατανοητοί. Είναι βέβαιο ότι οι νέοι κανόνες έχουν συμβάλει με θετικό τρόπο σε αυτό.
Επιπλέον, πολλοί από τους κανόνες που παρέχουν ασφάλεια στους παραγωγούς ευνοούν και τους καταναλωτές. Η εφαρμογή ετήσιων διαδικαστικών ελέγχων σημαίνει ότι οι καταναλωτές μπορούν να είναι σίγουροι ότι οι εταιρίες (επιχειρήσεις) επιθεωρούνται τακτικά.
Οι νέοι κανόνες για τις εισαγωγές ευνοούν κι αυτοί τον καταναλωτή, αφού θα επωφεληθούν από την εναρμόνιση των υψηλών προδιαγραφών.
Οι κανόνες για την καλή μεταχείριση των ζώων έχουν επίσης βελτιωθεί. Η μερική τομή της ουράς και η περικοπή των δοντιών των χοίρων έχουν απαγορευτεί. Το κόψιμο του ράμφους επιτρέπεται ακόμα αλλά μόνο κατά τη διάρκεια των τριών πρώτων ημερών ζωής. Η μερική τομή της ουράς και η αποκεράτωση των προβάτων επιτρέπεται μόνο υπό εξαιρετικές συνθήκες και κατά περίπτωση. Έχουν επίσης προστεθεί διατάξεις για τη βελτίωση των συνθηκών στέγασης των χοίρων.
Σημαντικό ζήτημα αποτελεί η χρήση φυτοφαρμάκων. Πώς θα ρυθμιστεί;
Αν και το ερώτημα των κατώτατων ορίων όσον αφορά τα φυτοφάρμακα αποτελεί αντικείμενο θερμών συζητήσεων, οι νέοι κανόνες δεν διαφέρουν σημαντικά από την τωρινή νομική κατάσταση. Οι επιχειρήσεις βιολογικών προϊόντων πρέπει να συνεχίσουν να λαμβάνουν προληπτικά μέτρα, ιδιαίτερα κατά την αποθήκευση και την μεταφορά. Τα κράτη μέλη πρέπει να συνεχίσουν να απαιτούν τη συμμόρφωση των βιολογικών αγροκτημάτων με ειδικές οριακές τιμές που είναι αυστηρότερες από τις τρέχουσες οριακές τιμές για τα φυτοφάρμακα στα τρόφιμα.
Νέο στοιχείο αποτελεί επίσης το γεγονός ότι η αρχή ή ο φορέας ελέγχου πρέπει να ενεργεί εγκαίρως σε περίπτωση υπόνοιας.
Είναι σημαντικό να επανέλθουμε στο ζήτημα της διαχείρισης των καταλοίπων φυτοφαρμάκων στο μέλλον.
Ο κλάδος, οι πολιτικοί και οι εμπειρογνώμονες πρέπει ασφαλώς να συνεχίσουν να εργάζονται εντατικά πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα και να αναπτύξουν στρατηγικές ελαχιστοποίησης με στόχο, μεταξύ άλλων, την διατήρηση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών.