Mετάβαση των νησιών σε μορφές καθαρότερης ενέργειας

 Τους κεντρικούς πυλώνες της ενεργειακής πολιτικής παρουσίασε ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Σταθάκης, μιλώντας στο 15ο Περιφερειακό Συνέδριο, που ολοκληρώθηκε στην Ερμούπολη. Περιέγραψε τις πρωτοβουλίες που προωθούνται στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και συγκεκριμένα στις Κυκλάδες, εστιάζοντας σε δυο κομβικές επιλογές για τη μετάβαση των νησιών σε μορφές καθαρότερης ενέργειας: α) τις διασυνδέσεις των νησιών με το ηπειρωτικό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας, που υλοποιούνται ύστερα από δεκαετίες κωλυσιεργίας και β) τις πρωτοβουλίες που έχουν ξεκινήσει, σε συνεργασία με την Ε.Ε., για τα μη διασυνδεδεμένα νησιά («Έξυπνα» και Ενεργειακά νησιά).

Ο Υπουργός ξεκίνησε την ομιλία του τονίζοντας πως «οι αλλαγές που συντελούνται στον τομέα της ενέργειας είναι μονόδρομος» και ότι η Ελλάδα πρωτοστατεί στην επίτευξη φιλόδοξων περιβαλλοντικών στόχων που έχουν τεθεί στο πλαίσιο της «Συμφωνίας των Παρισίων» και των στόχων που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με ορίζοντα το 2030: α) το 30% της ενεργειακής κατανάλωσης να καλύπτεται από ΑΠΕ και β) να καταναλώνουμε 30% λιγότερη ενέργεια σε όλους τους τομείς (κτηριακός τομέας μεταφορές, βιομηχανία κλπ). Όσον αφορά το 2050, ο στόχος είναι να μηδενίσουμε απολύτως τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Υπό αυτό το πρίσμα, σημείωσε, η εκπόνηση εθνικού μακροχρόνιου ενεργειακού σχεδιασμού θα δημιουργήσει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο που θα επιτρέψει να επιτευχθούν οι παραπάνω στόχοι, περιγράφοντας τον τρόπο και τα εργαλεία.

Στη συνέχεια της ομιλίας του ο Υπουργός αναφέρθηκε στη σημασία των διασυνδέσεων των νησιών με το ηπειρωτικό ηλεκτρικό σύστημα που αποτελεί κεντρικό στόχο της ενεργειακής πολιτικής της κυβέρνησης. Οι διασυνδέσεις, επισήμανε ο κ. Σταθάκης, θα συμβάλλουν στον περιορισμό του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των νησιών, στην ασφαλή και επαρκή τροφοδότησή τους, καθώς και στη μείωση των χρεώσεων Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) στους λογαριασμούς ρεύματος των καταναλωτών σε όλη τη χώρα. Η παραγωγή ενέργειας στα νησιά είναι ιδιαιτέρως δαπανηρή και βασίζεται σε ρυπογόνα καύσιμα. Υπολογίζεται ότι ετησίως η λειτουργία των μονάδων πετρελαίου στα νησιά κοστίζει τουλάχιστον 700 εκατ. ευρώ.

Ο Υπουργός περιέγραψε τις πρωτοβουλίες για την απεξάρτηση των νησιών από τα συμβατικά καύσιμα:

·         Με την ηλέκτριση της Σύρου, της Πάρου και σύντομα της Μυκόνου κλείνει η Α’ Φάση της διασύνδεσης των Κυκλάδων.

·         Η διοίκηση του ΑΔΜΗΕ δρομολογεί με ταχείς ρυθμούς τις διαδικασίες για τη Β’ Φάση που προβλέπει την ενίσχυση της ασφάλειας του εφοδιασμού της Νάξου και την αναβάθμιση των υφιστάμενων καλωδιακών συνδέσεων Άνδρου-Τήνου και Άνδρου-Λιβαδιού (Εύβοια). Το έργο θα ολοκληρωθεί το 2019.

·         Η Γ' Φάση (δεύτερο καλώδιο Λαύριο-Σύρος) επισπεύδεται  κατά δύο χρόνια, ώστε να περατωθεί το 2020 αντί για το 2022.

·         Σε ορίζοντα 18 μηνών θα υλοποιηθεί η πρώτη φάση διασύνδεσης της Κρήτης με την Πελοπόννησο με την κατασκευή του υποθαλάσσιου «μικρού καλωδίου».  Ο ΑΔΜΗΕ μελετά τη Β’ Φάση της διασύνδεσης Κρήτης – Αττικής με στόχο την ολοκλήρωσή της το 2023.

Οι διασυνδέσεις προχωράνε έχοντας ακυρώσει το πλάνο πλήρους ιδιωτικοποίησης του ΑΔΜΗΕ από την προηγούμενη κυβέρνηση, που παραμένει υπό δημόσιο έλεγχο με τη συμμετοχή στρατηγικού επενδυτή, υπογράμμισε ο Υπουργός.

Αναφερόμενος στις πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη των ΑΠΕ σε νησιά τα οποία δεν θα διασυνδεθούν εξελίσσονται ο κ. Σταθάκης περιέγραψε τρεις φάσεις:

·         Η πρώτη ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2017 με τη στήριξη εγχειρημάτων σε νησιά όπως η Τήλος, η Ικαρία και ο Άη Στράτης.

·         Η δεύτερη φάση αφορά στη δυνατότητα υλοποίησης από το ΔΕΔΔΗΕ των Ειδικών Πιλοτικών Έργων σε Καστελόριζο (Μεγίστη), Σύμη και Αστυπάλαια.

·         Η τρίτη φάση, αφορά στην ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για τα «Ενεργειακά Νησιά». Στο πλαίσιο αυτό, το ΥΠΕΝ βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με την Γενική Διεύθυνση Ενέργειας της Κομισιόν, για την κατάρτιση λίστας κριτηρίων, καθώς και υποψήφιων νησιών που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα.

Στην ομιλία του ο Υπουργός περιέγραψε, επίσης, τα βήματα που γίνονται με:

·         την αναθεώρηση του Ειδικού Χωροταξικού ΑΠΕ, το οποίο θα λαμβάνει υπόψη το σωρρευτικό αποτύπωμα των εγκαταστάσεων ΑΠΕ, με σκοπό να επιτυγχάνεται ισορροπία ανάμεσα στην ανάπτυξη των ΑΠΕ και τη φέρουσα ικανότητα της κάθε περιοχής.

·         το νέο θεσμικό πλαίσιο που αλλάζει το μηχανισμό στήριξης των ΑΠΕ καθώς τα αιολικά και τα φωτοβολταϊκά θα αδειοδοτούνται μέσω ανταγωνιστικών διαγωνισμών σε τιμές που πλησιάζουν το κόστος των συμβατικών καυσίμων με  χρήση των πλέον σύγχρονων και ανταγωνιστικών τεχνολογιών.

·         Την εισαγωγή του νέου καινοτόμου εργαλείου των Ενεργειακών Κοινοτήτων, που δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες, την τοπική αυτοδιοίκηση και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, να εμπλακούν ενεργά στην παραγωγή ενέργειας με στόχο την ενίσχυση της αποκεντρωμένης παραγωγής και της αυτοπαραγωγής, δημιουργώντας οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες.

Ο κ. Σταθάκης τόνισε ότι αφετηριακά η μαζική μετακίνηση προς κάθε μορφή ΑΠΕ (αιολική, ηλιακή, γεωθερμική) είναι γεγονός, ωστόσο στην εξοικονόμηση ενέργειας η Ελλάδα είναι ακόμη πολύ πίσω και χρειάζονται ταχύτερα βήματα. Ανέφερε τις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για την ενίσχυση της ενεργειακής αποδοτικότητας  των κατοικιών μέσα από το πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον ΙΙ» με 55.000 ωφελούμενους πανελλαδικά και διπλασιασμό των πόρων προς διάθεση στο 1 δισ. ευρώ, καθώς των δημόσιων κτηρίων με χρηματοδότηση 2 δισ. ευρώ από την ΕΤΕπ. Έκανε ειδική μνεία, επίσης, στις σημαντικές δυνατότητες που ανοίγονται για τη μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος στις μεταφορές, με αιχμή τη ναυτιλία, την ακτοπλοΐα, που αφορά και στα νησιά.

Τέλος, ο κ. Σταθάκης αναφέρθηκε στον τομέα του χωροταξικού σχεδιασμού, όπου η χώρα δεν είχε ούτε δασικούς χάρτες, ούτε φυσικά κτηματολόγιο, ούτε σχεδιασμό του θαλάσσιου χώρου. «Λύνουμε όλα τα παραπάνω ταυτόχρονα, συνολικά και όχι αποσπασματικά», σημείωσε. «Προωθούμε τις διαδικασίες ολοκλήρωσης του αναθεωρημένου περιφερειακού χωροταξικού σχεδιασμού και την προτεραιοποίηση εκπόνησης Τοπικών Χωρικών Σχεδίων για τα νησιά».

Αναφέρθηκε στην ολοκλήρωση ανάρτησης των δασικών χαρτών, το κτηματολόγιο, το νόμο για το δομημένο περιβάλλον, για την ψήφιση χθες του νόμου που θα διαμορφώνει για πρώτη φορά το θεσμικό πλαίσιο για το χωροταξικό σχεδιασμό στη θάλασσα.

Κλείνοντας ο Υπουργός τόνισε ότι «φιλοδοξούμε να βγούμε από την κρίση αξιοποιώντας όλα τα συγκριτικά  πλεονεκτήματα της χώρας, πρωτίστως το ανθρώπινο δυναμικό και την καινοτομία που παράγουν υψηλή προστιθέμενη αξία. Στόχος μας είναι να είμαστε μία κανονική χώρα, με ένα σύστημα που θα διασφαλίζει την ασφάλεια δικαίου και θα ακυρώνει τις γκρίζες ζώνες του παρελθόντος, διαμορφώνοντας ένα καθαρό τοπίο, οικονομικά κοινωνικά, περιβαλλοντικά».