ΓΕΩΤ.Ε.Ε: για τις δασικές πυρκαγιές

Επιστολή του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας με θέμα "Πολιτικές και δράσεις για τις δασικές πυρκαγιές" .

Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ,

οι πρόσφατες φονικές πυρκαγιές στην Αττική, πέρα από τη βαθιά και ανείπωτη θλίψη που προκάλεσαν σε όλο τον ελληνικό λαό με τις απώλειες ζωών συμπολιτών μας, κατέστησαν επιτακτική την ανάγκη ριζικών αλλαγών στο σχεδιασμό και την εφαρμογή της εθνικής πολιτικής που αφορά στην αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών και την πρόληψη ή άμβλυνση των συνεπειών που αυτές μπορεί να έχουν.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΓΕΩΤ.Ε.Ε., εξετάζοντας το θέμα των δασικών πυρκαγιών στην 11η/2-8-2018 συνεδρίασή του με παρουσία των επιστημονικών και επαγγελματικών  φορέων των γεωτεχνικών, κατέληξε σε μια πρώτη καταγραφή των σχετικών θεμάτων που πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα, μέσω συγκεκριμένων πολιτικών και μέτρων:

α) Αρχικά θα πρέπει να γίνει αξιολόγηση των υπαρχόντων σχεδίων αντιπυρικής προστασίας και της επιχειρησιακής εφαρμογής τους ώστε να υπάρξει απόδοση ευθυνών για την καταστροφή που συντελέστηκε, όπου κι αν αυτές ανήκουν.

β) Να υπάρξουν άμεσα δράσεις για την αποκατάσταση των καμένων περιοχών (οι οποίες θα βοηθήσουν και στην προστασία από ενδεχόμενα πλημμυρικά φαινόμενα), με τη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων.

γ) Δεδομένου ότι η πολυδιάσπαση των υπηρεσιών και η διάχυση των σχετικών αρμοδιοτήτων έχει επιφέρει ακριβώς τα αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα, προτείνουμε τη δημιουργία Ενιαίου Κέντρου Αντιμετώπισης Φυσικών Καταστροφών, με κάθετη οργάνωση και συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων, αυτόνομου, με δικούς του πόρους και προϋπολογισμό, το οποίο θα υπάγεται απευθείας στον Πρωθυπουργό.

Όσον αφορά τη γενικότερη πολιτική για τις δασικές πυρκαγιές, επισημαίνουμε ότι:

1) Οι δασικές πυρκαγιές είναι ένα πολύπλοκο πρόβλημα  που έχει οικονομικές, κοινωνικές, περιβαλλοντικές προεκτάσεις. Το μοντέλο δασοπυρόσβεσης που εφαρμόζεται σήμερα, έχει πλέον αποδεδειγμένα αποτύχει. Και αυτό κρίνοντας όχι με βάση τον αριθμό των πυρκαγιών που καλείται να αντιμετωπίσει κάθε χρόνο η Πυροσβεστική Υπηρεσία, αλλά με βάση το κόστος που αυτές έχουν σε πόρους και κυρίως σε ανθρώπινες ζωές. Αποδεικνύεται εκ των πραγμάτων εντελώς λανθασμένη η απόφαση απεμπλοκής της Δασικής Υπηρεσίας από την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. Η υπηρεσία που έχει τη μεγαλύτερη και καλύτερη γνώση του αντικειμένου, όσον αφορά τις δασικές πυρκαγιές, οφείλει να έχει άμεση και καθοριστική εμπλοκή στην αντιμετώπισή τους.

2) Ο ρόλος της Δασικής Υπηρεσίας στις Δασικές πυρκαγιές θα πρέπει να είναι καθοριστικός τόσο στην καταστολή (με τη δημιουργία Δασικού σώματος στελεχωμένου από προσωπικό  που θα εκπαιδευτεί κατάλληλα), όσο και στην πρόληψη σε 5 επίπεδα: Υποδομές, Διαχείριση Δασών, Καθαρισμός, Πληροφόρηση και Εκπαίδευση των πολιτών και εθελοντών καθώς και στη Σύνταξη και Εφαρμογή των Επιχειρησιακών Σχεδίων.

3) Θα πρέπει να αλλάξει εκ βάθρων ο τρόπος που είναι οργανωμένες οι Δασικές υπηρεσίες, ώστε να διαθέτουν κάθετη οργάνωση και ενιαίο κέντρο λήψης αποφάσεων.

4) Επιβάλλεται άμεσα η σύνταξη Επιχειρησιακών σχεδίων αντιμετώπισης Δασικών πυρκαγιών και φυσικών καταστροφών ανά Δασαρχείο, που να περιλαμβάνει την σύνδεση και την ένταξη του αγροτικού χώρου και πληθυσμού στο σχεδιασμό αυτό ώστε να  θωρακιστεί το σύνολο της Ελληνικής επικράτειας.

5) Επίσης, θα πρέπει να υπάρξει αλλαγή προτεραιοτήτων στη χρηματοδότηση δράσεων της πολιτείας. Σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, που το μεγαλύτερο μέρος της έκτασής της είναι δάση ή δασικές εκτάσεις και πολλές αστικές περιοχές περικλείονται ή βρίσκονται εντός δασικών περιοχών, δεν μπορεί η υποστήριξη της δασικής υπηρεσίας να είναι ελλιπής και μέρος του απαιτούμενου προσωπικού να εξασφαλίζεται μέσω προγραμμάτων κοινωφελούς εργασίας. Χρειάζεται μια πλήρως εξοπλισμένη και επαρκώς στελεχωμένη δασική υπηρεσία η οποία θα έχει έγκαιρα τους αναγκαίους για την εκπλήρωση της αποστολής της πόρους.

6) Είναι πλέον επιτακτική ανάγκη η ύπαρξη κανονισμού πυροπροστασίας των κτισμάτων (αντιπυρικός κανονισμός), αντίστοιχος με τον αντισεισμικό κανονισμό. Με τον τρόπο αυτό θα υπάρχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις που πρέπει να πληρεί κάθε κτίσμα, ώστε να προστατεύεται από τη φωτιά.

7) Θα πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις στο σχεδιασμό και τη διαχείριση των χώρων αστικού πρασίνου, τόσο σε δημόσιους χώρους όσο και σε ιδιωτικές εκτάσεις, ώστε οι χώροι αυτοί να συμβάλλουν θετικά στην αντιπυρική προστασία της ευρύτερης περιοχής.

8) Θα πρέπει να γίνει επαναπροσδιορισμός στον τρόπο αντιμετώπισης των δημοσίων και ιδιωτικών εκτάσεων όσον αφορά την πυροπροστασία. Θα πρέπει να εφαρμοστούν οι κείμενες διατάξεις και να τεθούν επιπρόσθετα κριτήρια προστασίας των εκτάσεων και των αστικών πληθυσμών, ανεξάρτητα από το ιδιοκτησιακό καθεστώς της έκτασης.

9) Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στις περιοχές “οικιστικών πυκνώσεων’’, η καταγραφή των οποίων γίνεται στα πλαίσια της διαδικασίας κατάρτισης των δασικών χαρτών. Δεδομένου ότι οι περιοχές αυτές αποτελούν οικισμούς εντός δασών ή δασικών εκτάσεων, θα πρέπει να ληφθεί από τώρα πρόνοια για την αποτελεσματική αντιπυρική προστασία τους.

10) Θα πρέπει να εντατικοποιηθούν οι δράσεις περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης των πολιτών σχετικά με την προστασία από τις φυσικές καταστροφές. Στα πλαίσια αυτά, κρίνεται απαραίτητη και επιβεβλημένη η εισαγωγή, στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, μαθήματος ή σειράς μαθημάτων με αντικείμενο την προστασία από τις φυσικές καταστροφές (πυρκαγιές, πλημμύρες, σεισμούς κλπ.).

Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ,

το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας θα επανέλθει επί του θέματος, αναλύοντας εκτενέστερα τις προτάσεις του για μια σύγχρονη και αποτελεσματική πολιτική αντιπυρικής προστασίας που πρέπει πλέον να αποτελεί βασικό στόχο όλων μας. Στην κατεύθυνση αυτή, θέτουμε το σύνολο του μηχανισμού του Επιμελητηρίου αλλά και τους συναδέλφους γεωτεχνικούς στη διάθεση της πολιτείας, ώστε να βοηθήσουν στην αποκατάσταση των ζημιών αλλά και στο σχεδιασμό μιας νέας πολιτικής που θα έχει σαν στόχο την αποτροπή νέων παρόμοιων καταστροφών, στα πλαίσια πάντα της προστασίας και της αειφορικής διαχείρισης των δασικών οικοσυστημάτων και του περιβάλλοντος γενικότερα.

Με εκτίμηση,

Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. του ΓΕΩΤ.Ε.Ε.

Σπυρίδων Αν. Μάμαλης