Αναβάθμιση ή Υποβάθμιση του Εθνικού Κήπου;

 Στις 19 Ιουνίου 2018, η ΠΕΕΓΕΠ (ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΡΑΣΙΝΟΥ) απέστειλε επιστολή στο δήμαρχο Αθηναίων στην οποία εκτός των άλλων εξέφραζε την ανησυχία της για την πολιτική που ακολουθεί τα τελευταία χρόνια στον εθνικό κήπο. Πολιτική, που κατά την άποψη μας, δεν χαρακτηρίζεται από συνέχεια, δεν φαίνεται να έχει ξεκάθαρη εικόνα για το ποιες είναι οι αναγκαιότητες και ποιες οι ενέργειες που πρέπει να ακολουθηθούν, για να επιτευχθεί η ολιστική ανασύσταση, αποκατάσταση και εύρυθμη διαχείριση του Ε.Κ. ως ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΤΟΠΟΥ. Και αυτή μας η άποψη, τεκμηριώνεται από τις χωρίς καμία λογική συνέχειας, αποσπασματικές ενέργειες που ακολουθήθηκαν από το δήμο, τα τελευταία χρόνια, όπως :

α. η παραχώρηση του κήπου σε ιδιώτη με στόχο να «αναβαθμίσει» κηποτεχνικά οκτώ τοπόσημα του κήπου,

β. ο αποκλεισμός από τις «συμμετοχικές διαδικασίες» με θέμα τον εθνικό κήπο, δημοτών αλλά και ειδικών επιστημόνων, κατά την «1η Διάσκεψη για την Αθήνα»

γ. η ανακοίνωση για αναζήτηση χρηματοδότησης έργων στον κήπο από stakeholders του εξωτερικού

δ. η υπογραφή μνημονίου συνεργασίας με την υπηρεσία Διαχείρισης Κρατικών παλατιών κήπων και λιμνών του κρατιδίου της Βαυαρίας που αφορά στην εξειδίκευση της Διαχειριστικής Μελέτης του Εθνικού Κήπου, στη χάραξη μακροχρόνιων πολιτικών για τη βιωσιμότητα του Εθνικού Κήπου, αλλά και η μεταφορά τεχνογνωσίας και η επιμόρφωση του προσωπικού του κήπου για τη βέλτιστη φροντίδα του. Κλπ

Σχεδόν ενάμισι μήνα, μετά την υπογραφή συμφωνίας του δήμου με τους ειδικούς της Βαυαρίας, και πριν ακόμα οι ειδικοί εκφέρουν άποψη, επιβεβαιώνονται για μια ακόμη φορά οι ανησυχίες μας, καθώς ο Δήμος Αθηναίων διακηρύσσει, ανοικτή διαδικασία, για την επιλογή αναδόχου κατασκευής του έργου: «ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΗΠΟΥ» συνολικού προϋπολογισμού 4.200.000,00€. Το έργο περιλαμβάνει οικοδομικές εργασίες, ηλεκτρομηχανολογικές εργασίες, νέο δίκτυο άρδευσης και αποκατάσταση παρτεριών, περιοχών εδαφοκάλυψης και χλοοταπήτων.

Ως επιστημονική ένωση επαγγελματιών γεωτεχνικών (γεωπόνων, δασολόγων, αρχιτεκτόνων τοπίου κλπ) οφείλουμε να εκφράσουμε την αντίθεση μας με το μεγαλύτερο μέρος του έργου αυτού, για τους εξής λόγους .

1. Το έργο δεν προκύπτει ως αναγκαιότητα αφού δεν εντάσσεται σε κάποιο ολοκληρωμένο σχέδιο αποκατάστασης του κήπου. Ακριβώς λόγω της ανυπαρξίας ενός ολοκληρωμένου σχεδίου αποκατάστασης του κήπου δεν έχει γίνει ιεράρχηση των αναγκών του με συνέπεια το έργο να κρίνεται αποσπασματικό χωρίς να εξυπηρετεί τις πραγματικές ανάγκες του κήπου.

2. Πρόκειται για ένα έργο που δεν στοχεύει στην αποκατάσταση και ορθή διαχείριση, αλλά στην αλλαγή πολλών δεδομένων, σε ένα ιστορικό ΚΗΠΟ, στον οποίο κάθε παρέμβαση θα έπρεπε να μελετάται με την παραμικρή λεπτομέρεια, να θέτονται πολύ αυστηρές προδιαγραφές και να δοκιμάζεται πιλοτικά.

3. Εντύπωση δε προκαλεί το γεγονός ότι σε έναν κήπο με τεράστιες ανάγκες σε εργασίες πρασίνου, το ποσοστό των εργασιών πρασίνου αποτελεί μόλις το 13% του συνολικού κόστους του έργου.

4. Είναι δε σαφές ότι η μελέτη είναι εξαιρετικά ελλιπής, τόσο ελλιπής που μπορεί να οδηγήσει σε μη αναστρέψιμες ζημιές και αυθαιρεσίες, αφού πχ αν και προβλέπει εκσκαφές χιλιομέτρων δεν αναφέρονται πουθενά μέτρα προστασίας των δέντρων, δεν αναφέρονται μέτρα προστασίας και χειρισμού δέντρων – μνημείων (και τέτοια υπάρχουν πολλά), δεν υπάρχει αναλυτικό χρονοδιάγραμμα ( σε ένα κήπο που ο χρόνος εκτέλεσης των περισσότερων εργασιών έχει μεγάλη σημασία), δεν επισημαίνεται το μέγεθος και το βάρος που πρέπει να έχουν τα μηχανήματα κατά το μέγιστο, ώστε να μην προκαλέσουν ζημιές στον κήπο και πολλά πολλά ακόμα.

5. Οι μεγάλες εκπτώσεις του μειοδότη, αποδεδειγμένα δεν ασφαλίζουν την ποιότητα του έργου και ιδιαίτερα σε ένα τόσο ευαίσθητο χώρο.

Ειδικότερα, και όσον αναφορά την ανακατασκευή των μήκους 7.000 μέτρων μονοπατιών του με σταθεροποιημένο δάπεδο, με προβλεπόμενη εκσκαφή των υφιστάμενων μονοπατιών σε βάθος 20 εκ. δεν αναφέρονται πουθενά μέτρα προστασίας των φυτών. Και οι ζημιές που θα προκληθούν δεν αφορούν μόνο την αναμενόμενη κοπή των ριζών, τη συμπίεση ή την μειωμένη υδατοπερατότητα αλλά κυρίως την αλλαγή της δομής του εδάφους και των φυσικοχημικών ιδιοτήτων του που θα προκληθεί ή οποία θα επηρεάσει τη μικροχλωρίδα αλλά και την μικροπανίδα με αποτέλεσμα την δημιουργία μη ελεγχόμενων συνθηκών στη ριζόσφαιρα των φυτών και την πιθανή ανάπτυξη φυτοτοξικών φαινομένων.

Σημειωτέον δε ότι τα μονοπάτια, ήδη διαθέτουν υπόβαση (οι σχετικές εργασίες αποκατάστασης τους έγιναν το 1979 και το 2003), ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΟΜΩΣ ΣΥΝΤΗΡΗΘΕΙ ΠΟΤΕ.

Πώς συνάδει όμως η ανακατασκευή των μήκους 7.000 μέτρων μονοπατιών του κήπου με σταθεροποιημένο δάπεδο, με την τεχνική έκθεση που συνέταξαν οι Βαυαροί ειδικοί, το 2014 για τον εθνικό μας κήπο και συγκεκριμένα η κυρία Katrin Schulze M.A., αρχιτέκτονας τοπίου; Η κυρία Katrin Schulze με σαφήνεια αναφέρει ότι οι δρομίσκοι δεν είναι μόνο λειτουργικά αλλά και σημαντικά στοιχεία της διαμόρφωσης του κήπου. Η πορεία, οι διαστάσεις και τα υλικά τους θα πρέπει για αυτό το λόγο να διατηρηθούν κατά το δυνατό χωρίς μεταβολές.

Η μελέτη του έργου της «Αναβάθμισης (!!) των υποδομών του Εθνικού Κήπου» προβλέπει επίσης την τοποθέτηση πολλών χιλιομέτρων καλωδίων και σωληνώσεων για τις ανάγκες των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων και ιδιαίτερα του ηλεκτροφωτισμού. Οι προδιαγραφές εγκατάστασης τους, υποδεικνύουν τη γραμμική τοποθέτηση τους σε κανάλια βάθους 70 εκ. Σκέφτηκε άραγε ο Δήμος της Αθήνας το μέγεθος της καταστροφής που θα προκληθεί από την αναπόφευκτη κοπή στηρικτικών και όχι μόνο ριζών, αφού λόγω της άρδευσης του κήπου με κατάκλιση, το ριζικό σύστημα των φυτών βρίσκεται στα επιφανειακά εδαφικά στρώματα, αλλά και πόσο θα επηρεαστεί η στατικότητα των δέντρων μιας και τα περισσότερα δέντρα και ιδιαίτερα αυτά που βρίσκονται σε εγγύτητα με τα μονοπάτια έχουν πάρει κλίσεις αναζητώντας το φως.

Μελέτησε άραγε ο Δήμος Αθήνας τα αποτελέσματα της φωτορύπανσης που θα προκληθεί από το φωτισμό του κήπου, τις επιπτώσεις στη χλωρίδα και πανίδα του κήπου (πουλιά, νυχτόβια είδη, έντομα, μικροθηλαστικά ακόμα και στα φυτά και βέβαια παραμένει το λογικό ερώτημα, τι χρειάζεται ο φωτισμός σε έναν κήπο που κλείνει με τη δύση του ηλίου; Εκτός αν ο Δήμος της Αθήνας έχει κάτι άλλο στου νου του. Αναρωτιόμαστε συνεπώς: ο κήπος με τον νέο ηλεκτροφωτισμό θα εξακολουθήσει να ανοίγει με την ανατολή και να κλείνει με την δύση του ήλιου ή όχι;

Ο Εθνικός κήπος αναμφίβολα δεν αποτελεί απλώς ένα ιστορικό τόπο, αλλά ένα ιστορικό ΚΗΠΟ, έναν ιστορικό ΚΗΠΟ, όπου όπως όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί, βρίσκεται εκτεθειμένος στα στοιχεία της φύσης, στη φθορά του χρόνου, αλλά και τις βουλές των ανθρώπων. Ο κήπος έχει ανάγκη ένα ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΈΝΟ σχέδιο για την αποκατάσταση και διαχείρισή του, ένα λεπτομερές σχέδιο που θα λαμβάνει υπόψη του τις ιδιαιτερότητες του, θα διαφυλάττει την φυσική ακεραιότητά του, την ιστορική και πολιτιστική του συνέχεια, απαραίτητη για την εκπαίδευση και αναψυχή των μελλοντικών γενεών.

Θα θέλαμε να σας υπενθυμίσουμε ότι η ένωση μας, η Π.Ε.Ε.Γ.Ε.Π έχει συντάξει προτάσεις που αφορούν συνολική αποτίμηση των ενεργειών που πρέπει να μεθοδευθούν για την ολιστική ανασύσταση, αποκατάσταση και εύρυθμη διαχείριση του Ε.Κ. ως ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΤΟΠΟΥ και αναφέρεται κατά κύριο λόγο στην αντιμετώπιση τόσο των άμεσων όσο και μακροπρόθεσμων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα στοιχεία του πρασίνου που τον αποτελούν χωρίς όμως να παραβλέπεται και η εξ ίσου επείγουσα ανάγκη αντιμετωπίσεως των λοιπών δομικών προβλημάτων( κτίρια, υποδομή, περίφραξη, οργάνωση λειτουργίας κλπ). Οι προτάσεις στηρίζονται στην θεμελιώδη αρχή ότι ο Ε.Κ. είναι ένα κηποτεχνικό δημιούργημα με κύριο χαρακτηριστικό στοιχείο το πράσινο και συνεπώς όλες οι ενέργειες επεμβάσεων ξεκινούν και καταλήγουν στον σεβασμό για την αναβάθμιση, βελτίωση και σωστή διαχείριση του. Οι προτάσεις της Π.Ε.Ε.Γ.Ε.Π για για την πλήρη αποκατάσταση και μελλοντική διαχείριση του Εθνικού Κήπου, μετά από διαβούλευση είναι αναρτημένες στο site μας.

Σημείωση: Η Π.Ε.Ε.Γ.Ε.Π. (ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΡΑΣΙΝΟΥ) είναι μια Ένωση που προασπίζεται και κατοχυρώνει τα δικαιώματα των μελών της, εκπαιδεύει και πιστοποιεί τα μέλη της, μελετά ζητήματα για τη διατήρηση και την προστασία του περιβάλλοντος, προωθεί σύγχρονες τεχνολογίες στο επαγγελματικό αντικείμενο, συνεργάζεται με φορείς που προάγουν την επιστημονική γνώση και παρεμβαίνει σε μια σειρά θεμάτων που αφορούν το πράσινο και το περιβάλλον.