Ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου, μαζί με τους λοιπούς θεσμικούς φορείς του κλάδου (ΕΔΟΑΟ, ΚΕΟΣΟΕ), ένα συνεταιριστικό οινοποιείο (Τύρναβος) και έναν μικρό οινοπαραγωγό από τις Σέρρες (κ. Δ. Π.), κατέθεσε αίτηση ακύρωσης στις αρχές του 2016, προβάλλοντας 13 λόγους ακυρότητας, στην βάση του εθνικού και του ευρωπαϊκού δικαίου.
Το ΣτΕ με την απόφασή του ακύρωσε την παρ. 2 του άρθρου 2 της απόφασης ΔΕΦΚΦ Β 5026381 ΕΞ 2015/16.12.2015 με την οποία ορίζεται η βεβαίωση και η είσπραξη του ΕΦΚ στο κρασί.
Επίσης το ΣτΕ ακύρωσε το άρθρο 8 της απόφαση με το αιτιολογικό:
Επειδή, οι εξουσιοδοτικές διατάξεις κατ' επίκληση των οποίων εκδόθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση (οι οποίες έχουν παρατεθεί ανωτέρω στην 7η σκέψη), δεν περιέχουν ρύθμιση για τα προϊόντα τα οποία κατά την έναρξη της ισχύος του ν. 4346/2015 βρίσκονταν καθ' οιονδήποτε τρόπο σε ανάλωση, εκτός φορολογικής αποθήκης και, ως εκ τούτου, αυτά υπέκειντο στον μηδενικό συντελεστή ΕΦΚ που ίσχυε μέχρι και τις 31.12.2015. Επομένως, οι ρυθμίσεις του άρθρου 8 της προσβαλλομένης αποφάσεως, που επιβάλλουν εισαγωγή των προϊόντων αυτών σε φορολογική αποθήκη, δηλαδή, κατ' αποτέλεσμα, άρση του καθεστώτος της κατανάλωσης και υπαγωγή τους στον από 1.1.2016 ισχύοντα συντελεστή ΕΦΚ, στερούνται εξουσιοδοτικού ερείσματος' άλλως τε, εν όψει των ειδικών ρυθμίσεων του άρθρου 78 παρ. 3 του Συντάγματος αναδρομική επιβολή φόρου καταναλώσεως δεν είναι συνταγματικά επιτρεπτή (πρβλ ΣΕ 1057/2017- 62/2017, Ολομ.). Συνεπώς, πρέπει να γίνει δεκτός ο σχετικός λόγος ακυρώσεως.
Το 'άρθρο 4 και η παράγραφος 3 του άρθρου 5 της απόφασης
Αντιθέτως, καμία διάταξη της Οδηγίας, ούτε άλλως τε και του ΕΤΚ, δεν εξαιρεί τα αγαθά αυτά, που δεν έχουν ακόμη διατεθεί στην κατανάλωση, από το καθεστώς της αναστολής, ούτε επιτρέπει να επιβληθεί στον μικρό οινοπαραγωγό να προκαταβάλει τον ΕΦΚ με την ολοκλήρωση της παραγωγής και πριν διαθέσει τα προϊόντα του στην αγορά. Το ειδικό καθεστώς των μικρών οινοπαραγωγών συνίσταται ακριβώς στο ότι (υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι είναι και κατά τα λοιπά συνεπείς περί την τήρηση των γενικών φορολογικών υποχρεώσεων που υπέχουν ως επιτηδευματίες) η τακτική τήρηση εκ μέρους τους των διατυπώσεων, βιβλίων και παραστατικών που προβλέπονται από την αμπελοοινική νομοθεσία αναπληρώνει τις γενικές υποχρεώσεις που συνοδεύουν το καθεστώς αναστολής, δηλαδή την υποχρέωση να διατηρούν φορολογική αποθήκη και να διακινούν τα προϊόντα τους με κάλυψη φορολογικού ΣΔΕ. Τούτο επιβεβαιώνεται και από την ειδική μνεία στο άρθρο 40 της Οδηγίας ότι οι μικροί οινοπαραγωγοί υποχρεούνται να τηρούν τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την νομοθεσία αυτή, η οποία θα ήταν περιττή αν επρόκειτο για απλή υπόμνηση υποχρεώσεων που είναι γενικές υποχρεώσεις όλων των οινοπαραγωγών. Άλλως τε, οι υποχρεώσεις ποιοτικής και ποσοτικής παρακολούθησης των αμπελοοινικών προϊόντων, από το αμπέλι μέχρι την λιανική πώληση, έτσι όπως εξειδικεύονται στις διατάξεις της ενωσιακής αμπελοοινικής νομοθεσίας, λόγω του αναλυτικού τους χαρακτήρα, αν έχουν τηρηθεί πιστά, φαίνεται να επιτρέπουν, κατ! αρχήν, όλες τις φορολογικά κρίσιμες ελεγκτικές επαληθεύσεις και διασταυρώσεις.
Αντίθετη, εξ άλλου, ερμηνεία των άρθρων 40 της Οδηγίας 2008/118/ΕΚ και 71 του ΕΤΚ, ερμηνεία δηλαδή που θα εξομοίωνε τα εν λόγω αγαθά με αγαθά τα οποία έχουν τεθεί σε κατανάλωση, θα στερούσε τις εν λόγω διατάξεις από σχεδόν οποιοδήποτε πρακτικό αποτέλεσμα (η μόνη ωφέλεια των μικρών οινοπαραγωγών θα ήταν ότι δεν θα υπέκειντο στις κυρώσεις της λαθρεμπορίας, όταν παράγουν εκτός φορολογικής αποθήκης) και θα ήταν αντίθετη προς τον σκοπό τους.
Υπό τα δεδομένα αυτά, οι διατάξεις του άρθρου 4 της προσβαλλόμενης υπουργικής απόφασης καθώς και της παραγράφου 3 του άρθρου 5 της αυτής αποφάσεως, κατά το μέρος που εμμέσως χαρακτηρίζει την παραγωγή (από μικρούς οινοπαραγωγούς) εκτός φορολογικής αποθήκης ως παραγωγή «εκτός καθεστώτος αναστολής», είναι ανίσχυρες, ως αντικείμενες τόσο στο άρθρο 40 της Οδηγίας 2008/118/ΕΚ, όσο και στις ουσιαστικές διατάξεις του άρθρου 71 του εθνικού εξουσιοδοτικού νόμου, καθ' όσον υπολαμβάνουν ότι τα προϊόντα που παράγονται ή κατέχονται από μικρούς οινοπαραγωγούς εκτός φορολογικής αποθήκης και διακινούνται από τους ίδιους με κάλυψη αμπελοοινικού εγγράφου (κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 40 της Οδηγίας) δεν τελούν υπό καθεστώς αναστολής.