Την ανάγκη ενεργοποίησης όλων των δυνάμεων της κοινωνίας προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και να κινηθεί ο πλανήτης προς μια βιώσιμη κατεύθυνση υπογράμμισε ο Υφ. Περιβάλλοντος, Γιώργος Δημαράς, σε χαιρετισμό του στην έναρξη των εργασιών της 9ης ετήσιας εκδήλωσης BRAVO 2018. Η εκδήλωση με θέμα «Η αντιμετώπιση των προκλήσεων της Κλιματικής Αλλαγής» πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 11 Δεκεμβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Ο θεσμός υλοποιείται τα τελευταία χρόνια από το Quality Net Foundation, στο πλαίσιο της ενίσχυσης του κοινωνικού διαλόγου για τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος τόνισε ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί πλέον τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τον πλανήτη και τη ζωή του ανθρώπου πάνω σε αυτόν και για πρώτη φορά φαίνεται ένα «περιβαλλοντικό» πρόβλημα να απειλεί το φυσικό θεμέλιο των κοινωνιών μας. Συγκεκριμένα, η κλιματική αλλαγή οδηγεί στην ερημοποίηση ολόκληρων περιοχών, στη μείωση της γεωργικής παραγωγής, στη μείωση των διαθέσιμων υδάτινων πόρων, στην αύξηση των δασικών πυρκαγιών που καταστρέφουν μεγάλες δασικές εκτάσεις και σε μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών.
Ο Γιώργος Δημαράς υπογράμμισε ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου δεν είναι η μόνη αιτία της αλλαγής του κλίματος, αλλά αποτελούν και το σύμπτωμα του σπάταλου και παράλογου μοντέλου παραγωγής και κατανάλωσης που ακολουθεί η ανθρωπότητα της τελευταίες κυρίως δεκαετίες. Ο Υφυπουργός τόνισε την ανάγκη να μετατραπεί η σημερινή κρίση σε ευκαιρία για μια συνολική επαναξιολόγηση του μοντέλου αυτού και σε έναν επανακαθορισμό των εννοιών της ευημερίας και της διαγενεακής δικαιοσύνης. Τόνισε επίσης την ανάγκη για μια άμεση στροφή των οικονομιών προς μια βιώσιμη κατεύθυνση, μια στροφή που θα οδηγούσε ταυτόχρονα στην έξοδο από τη σημερινή οικονομική και κοινωνική κρίση, δημιουργώντας εκατομμύρια πράσινες θέσεις εργασίας.
Κλείνοντας τον χαιρετισμό του, ο Γιώργος Δημαράς αναφέρθηκε στις θετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης στο πλαίσιο των διεθνών και ευρωπαϊκών της υποχρεώσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, υπογραμμίζοντας ότι η μάχη αυτή χρειάζεται τη συστράτευση όλων των υγιών δυνάμεων της κοινωνίας, ανεξαρτήτως πολιτικής προέλευσης, καθώς αφορά όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες αλλά και το μέλλον του πλανήτη και των επόμενων γενιών.
Ακολουθεί ολόκληρη η ομιλία του Υφ. Περιβάλλοντος, Γ. Δημαρά
Κυρίες και κύριοι,
Είναι κοινός τόπος πλέον πως ο κίνδυνος σημαντικών κλιματικών αλλαγών αποτελεί το μεγαλύτερο κίνδυνο για τον Πλανήτη και τη ζωή του ανθρώπου πάνω σε αυτόν. Για πρώτη φορά φαίνεται ένα «περιβαλλοντικό» πρόβλημα να απειλεί το φυσικό θεμέλιο των κοινωνιών μας.
Τα αποτελέσματα της υπερθέρμανσης του πλανήτη γίνονται όλο και πιο αισθητά και οδηγούν στην
- ερημοποίηση ολόκληρων περιοχών,
- μείωση της γεωργικής παραγωγής,
- μειωμένη ροή ποταμών και διαθεσιμότητα υδάτινων πόρων,
- τα δάση θα είναι ευάλωτα σε καταστροφικές μεγα-πυρκαγιές
Οι καθοριστικότερες συνέπειες θα εμφανιστούν με την ένταση των καιρικών φαινομένων και τη γρήγορη εξάτμιση των υδάτων και τη μη απορρόφησή τους από το έδαφος. Η άνοδος της μέσης θερμοκρασίας θα συνοδευτεί από συχνότερα και εντονότερα κύματα καύσωνα. Ειδικά η ερημοποίηση θα έχει στο μέλλον καταστροφικές συνέπειες, τη μη επάρκεια νερού, την καταστροφή των δασών, τη σταδιακή ερημοποίηση της εύκρατης ζώνης κλπ.
Η κλιματική αλλαγή οδηγεί σε μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών. Δεν είναι τυχαίο, ότι μέχρι πριν το 2013 (και την προσφυγική κρίση λόγω του πολέμου στη Συρία), οι κλιματικοί πρόσφυγες ήταν η πιο πολυπληθής ομάδα προσφύγων. Χιλιάδες συνάνθρωποί μας που δεν μπορούσαν να καλλιεργήσουν τη γη τους εγκαταλείπουν τον τόπο τους σε αναζήτηση καλύτερης τύχης. Οι μεταναστευτικές ροές από κλιματικούς πρόσφυγες προς τον πλούσιο Βορρά, συμπεριλαμβανομένης και της χώρας μας, θα πολλαπλασιάζονται.
Η Ελλάδα σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, ανήκει στις 18 πιο τρωτές περιοχές του πλανήτη εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Έτσι, ακόμα και στην Ελλάδα έχουμε κλιματικούς πρόσφυγες που εγκαταλείπουν τη γη τους και μεταναστεύουν. Οι χώρες της νότιας και κεντρικής Ευρώπης πλήττονται όλο και πιο συχνά από κύματα καύσωνα, δασικές πυρκαγιές και ξηρασίες.
- Η λειψυδρία στις περιοχές της Μεσογείου αυξάνεται συνεχώς με αποτέλεσμα να μεγαλώνουν οι κίνδυνοι ξηρασίας και ανεξέλεγκτων πυρκαγιών.
- Οι αστικές περιοχές, εκτίθενται ιδιαίτερα σε καύσωνες και πλημμύρες.
- Το διάστημα 1980-2011, οι πλημμύρες έπληξαν περισσότερα από 5,5 εκατομμύρια άτομα και προκάλεσαν άμεσες οικονομικές ζημίες άνω των 90 δις ευρώ.
- Τομείς που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το επίπεδο της θερμοκρασίας και των βροχοπτώσεων, όπως η γεωργία, η δασοκομία και ο τουρισμός πλήττονται σε μεγάλο βαθμό.
- Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση αξιολόγησης της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPPC) η ανθρώπινη δραστηριότητα είναι η κυρίαρχη αιτία της αλλαγής του κλίματος από τα μέσα του 20ου αιώνα και ύστερα.
- Περισσότεροι από 300.000 άνθρωποι σε ολόκληρο τον πλανήτη πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών.
- Περισσότερα από $ 125.000.000.000 κοστίζουν κάθε χρόνο οι ζημιές που προκαλούνται από τις κλιματικές αλλαγές.
- Το 20% με 30% όλων των ζωντανών οργανισμών στον πλανήτη θα αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο εξαφάνισης, αν η άνοδος της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας ξεπεράσει τους 1,5-2,5°C.
Όμως μέχρι σήμερα τα ανακλαστικά είναι πολύ χαμηλά και η αντίδραση της ανθρωπότητας εντελώς άτολμη. Αυτό που λείπει είναι η αποφασιστικότητα των κυβερνήσεων των περισσοτέρων κρατών να προχωρήσουν άμεσα και από κοινού στις απαραίτητες αλλαγές πολιτικής στους βασικότερους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας, ώστε να προστατευτεί αποτελεσματικά το παγκόσμιο κλίμα.
Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου δεν είναι απλά η αιτία της αλλαγής του κλίματος. Είναι και το σύμπτωμα του σπάταλου και παράλογου μοντέλου παραγωγής και κατανάλωσης που ακολουθείται. Η πρωτοφανής κλιματική απειλή που αντιμετωπίζουμε:
- πρέπει να μετατραπεί σε μια ευκαιρία για συνολική επαναξιολόγηση του μοντέλου αυτού.
- πρέπει να οδηγήσει σε έναν επανακαθορισμό, αυτού που εννοούμε ευημερία και διαγενεακή δικαιοσύνη.
- πρέπει να οδηγήσει σε μια άμεση στροφή των οικονομιών μας προς βιώσιμη κατεύθυνση.
Μια τέτοια στροφή θα οδηγήσει ταυτόχρονα και σε έξοδο από τη σημερινή οικονομική και κοινωνική κρίση, δημιουργώντας εκατομμύρια πράσινες θέσεις εργασίας. Επιπλέον θα ελαχιστοποιήσει την ενεργειακή, πολιτική και οικονομική εξάρτηση από τις χώρες-παραγωγούς των ορυκτών καυσίμων.
Στόχοι της ΕΕ για το 2020
- Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 20% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.
- Ποσοστό 20% της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
- Αύξηση της ενεργειακής απόδοσης κατά 20%.
Στόχοι της ΕΕ για το 2030
- Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 40% τουλάχιστον σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.
- Άντληση του 27% τουλάχιστον της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
- Αύξηση της ενεργειακής απόδοσης κατά 27% τουλάχιστον.
Μακροπρόθεσμος στόχος
- Μέχρι το 2050, η ΕΕ σκοπεύει να μειώσει σημαντικά τις εκπομπές της – κατά 80-95% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 – στο πλαίσιο των προσπαθειών που απαιτούνται από το σύνολο των ανεπτυγμένων χωρών.
Χρηματοδοτική στήριξη
Τουλάχιστον το 20% του προϋπολογισμού της ΕΕ για το διάστημα 2014-2020 που ανέρχεται σε 960 δισ. ευρώ θα πρέπει να δαπανηθεί για την προστασία του κλίματος. Το ποσό αυτό προστίθεται στη χρηματοδότηση που παρέχει κάθε επιμέρους χώρα της ΕΕ.
Τι πρέπει να αλλάξουμε;
- Οικονομία ενέργειας.
- Κτήρια- προώθηση της ενεργειακής απόδοσης
- Μεταφορές- βιώσιμη κινητικότητα
- Πολεοδομία- βιοκλιματικές αναπλάσεις.
- Τρόπο παραγωγής ενέργειας –ανάπτυξη των ΑΠΕ
- Συμπεριφορές , διαχείριση απορριμμάτων
- Το ίδιο το ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ.
Η κυκλική οικονομία αποτελεί πλέον βασικό στόχο της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι αρχές της ΑΕΙΦΟΡΊΑΣ και της ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ πρέπει να είναι η βάση για κάθε παραγωγική δραστηριότητα.
Η ΠΑΙΔΕΙΑ τελικά, η εκπαίδευση για την προστασία της φύσης και την αειφορία καθώς και η ουσιαστική ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ του πολίτη είναι η βάση αυτών των αλλαγών
Η Κυβέρνηση παρουσίασε τον προηγούμενο μήνα (Νοέμβριο του 2018) το ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΛΙΜΑ. Το σχέδιο κινείται στα πλαίσια των διεθνών συνθηκών για την κλιματική αλλαγή. Παρουσιάζονται αναλυτικά οι στόχοι και για κάθε τομέα που προανέφερα (κτήρια, μεταφορές, ΑΠΕ κλπ.). Μέχρι τώρα είμαστε μέσα στους στόχους που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η κυβέρνηση ανέλαβε σημαντικές πρωτοβουλίες μέχρι σήμερα, όπως η ψήφιση των νόμων για την ανακύκλωση και την κυκλική οικονομία, η επιτάχυνση της ανάρτησης των δασικών χαρτών και η επίλυση εκκρεμών θεμάτων του κτηματολογίου, η αύξηση των προστατευόμενων περιοχών NATURA κ.α.
Κυρίες και Κύριοι
Στα χέρια μας είναι το μέλλον του πλανήτη. Στα χέρια του κάθε πολίτη, του κάθε πολιτικού, του κάθε Υπουργού. Είναι τελικά θέμα ευθύνης. «Ν΄ αγαπάς την ευθύνη. Να λες: Εγώ, εγώ μονάχος μου εγώ, έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δεν σωθεί, εγώ φταίω» (Νίκος Καζαντζάκης).
Τα προβλήματα είναι πλανητικά και τοπικά.
Η Παγκόσμια Ιστορία θα γράφει μαύρες σελίδες για τον παραλογισμό των «έν-λογων» όντων που λέγονται άνθρωποι. Γιατί ως ανόητοι έκοψαν το κλαδί όπου κάθονταν. Γιατί με δικές τους πράξεις οδηγήθηκαν στην αυτοκαταστροφή, χάριν μιας ψεύτικης ευημερίας που δεν είναι ευημερία. Είναι “ευημερία” των ολίγων και της εξαθλίωσης της μεγάλης πλειοψηφίας του παγκόσμιου πληθυσμού.
Ας αξιοποιήσουμε την επιστήμη και την τεχνολογία για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την πραγματική ευημερία και όχι για την καταστροφή μας. Χρειαζόμαστε τη συνεργασία όλων. Ας βραβεύσουμε λοιπόν και ας επιδοτήσουμε τέτοιες πρωτοβουλίες.
Ευχαριστώ