Μεσογειακή βιοκλιματική τράπεζα σπόρων

Στην αναβάθμιση της μοναδικής στη χώρα τράπεζας σπόρων που λειτουργεί από το 2001, με την ίδρυση και λειτουργία «Μεσογειακής Βιοκλιματικής Τράπεζας Σπερμάτων (Σπόρων)» προχωρά το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων.

Η Τράπεζα θα φιλοξενηθεί σε κτίριο στο Αλσύλιο Αγροκηπίου (πρώην ΚΕΓΕ) που έχει ήδη παραχωρηθεί γι’ αυτόν τον σκοπό από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και γειτνιάζει με τον περιβάλλοντα χώρο του Μ.Α.Ι.Χ.

«Για τη δημιουργία της πρώτης Μεσογειακής Βιοκλιματικής Τράπεζας Σπόρων που θα υλοποιηθεί σε συνεργασία με το Πολυτεχνείο υπάρχει η σύμφωνη γνώμη του Πανεπιστημίου Κρήτης, του ΙΤΕ και του ΤΕΙ καθώς και φορέων της Κρήτης», τονίζει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ αλλά και στην «Φωνή της Ελλάδας»   ο διευθυντής του Μεσογειακού Αγρονομικού Ινστιτούτου Γιώργος Μπαουράκης, που παράλληλα επισημαίνει ότι, «οι Τράπεζες Σπόρων θεωρούνται η φθηνότερη και αποτελεσματικότερη μέθοδος, σε σχέση με άλλες μεθόδους, διατήρησης των φυτών. Ωστόσο, καθώς απαιτούν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες για τη διατήρηση του γενετικού υλικού (σπόρων) δεν παύουν να απαιτούν ενεργοβόρες εγκαταστάσεις και εξοπλισμό, ειδικά στη Μεσογειακή περιοχή. Το πρόβλημα αυτό έρχεται να λύσει η Μεσογειακή Βιοκλιματική Τράπεζα Σπόρων με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και αξιοποίηση της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής, που στην περιοχή μας μπορούν να βρουν πρόσφορο έδαφος με πολύ θετικά αποτελέσματα».

Η Τράπεζα με τη λειτουργία της αναμένεται να συμβάλλει στη συγκριτικά ασφαλέστερη διατήρηση και αξιοποίηση των φυτογενετικών πόρων της Κρήτης (και ειδικότερα σπάνιων, ενδημικών, απειλούμενων φυτών, καθώς και ειδών με οικονομική αξία όπως αρωματικά-φαρμακευτικά φυτά, τοπικές ποικιλίες, καλλωπιστικά).

Παράλληλα, οι ενδιαφερόμενοι καλλιεργητές, ερευνητές, δασικά φυτώρια, θα ωφεληθούν τα μέγιστα από τη λειτουργία της Τράπεζας Σπόρων καθώς θα έχουν πρόσβαση στο νόμιμα διαθέσιμο, πιστοποιημένο φυτογενετικό υλικό για μελέτη και αξιοποίηση.

Μέσα από τη νέα καινοτόμο υποδομή, προβλέπεται και η αναβάθμιση των εκπαιδευτικών – ενημερωτικών δραστηριοτήτων του ΜΑΙΧ προς αγρότες και άλλους ενδιαφερόμενους, σε συνεργασία με τον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ και άλλους φορείς όπως Διευθύνσεις Δασών Κρήτης, ΓΕΩΤΕΕ Παραρτ. Κρήτης, Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων περιοχών, ΑΕΙ και ΤΕΙ.

Ήδη το ΜΑΙΧ έχει προχωρήσει σε συνεργασία με το Πολυτεχνείο Κρήτης σε προκαταρκτικό σχεδιασμό για την ενεργειακή-βιοκλιματική αναβάθμιση της Τράπεζας Σπόρων του ΜΑΙΧ και τη μετατροπή του κτιρίου που θα τη φιλοξενήσει, και βρίσκεται στη διαδικασία αναζήτησης χρηματοδότησης για το παραπάνω έργο, για το οποίο ζωηρό ενδιαφέρον έχει επιδείξει η ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων στέλεχος της οποίας πρόσφατα επισκέφθηκε το ΜΑΙΧ.

Η Τράπεζα Σπόρων αυτοφυών ειδών που υπάρχει σήμερα στο ΜΑΙΧ, ιδρύθηκε το 2001 σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, με σκοπό να υποστηρίξει και να ενισχύσει την εκτός τόπου διατήρηση αυτοφυών ειδών της Κρήτης. Η μακροχρόνια διατήρηση επιτυγχάνεται μέσω αποθήκευσης συλλογών σπερμάτων, οι οποίες αντιπροσωπεύουν τη γενετική ποικιλότητας των φυτών, στον θάλαμο κατάψυξης (-20 ° C). Μέχρι σήμερα έχουν αποθηκευτεί περίπου 1250 συλλογές σπερμάτων, που αντιστοιχούν σε περίπου 400 είδη και υποείδη της Κρητικής αυτοφυούς χλωρίδας κυρίως απειλούμενα, ενδημικά και άλλα χρήσιμα φυτά όπως αρωματικά και φαρμακευτικά. Εκτός της αποθήκευσης δημιουργούνται πρωτόκολλα φύτρωσης για κάθε είδος. Επιπλέον, στην Τράπεζα Σπόρων του ΜΑΙΧ διατηρούνται σπόροι από παλιές ελληνικές ποικιλίες κηπευτικών. Μέχρι σήμερα έχουν αποθηκευτεί περίπου 350 σπορομερίδες ελληνικών τοπικών ποικιλιών. Η Τράπεζα Σπόρων του ΜΑΙΧ είναι μέλος του δικτύου Μεσογειακών Τραπεζών γενετικού υλικού και του Ευρωπαϊκού Δικτύου για τη διατήρηση σπόρων αυτοφυών ειδών

Παράλληλα στο Βοτανικό Μουσείο του ΜΑΙΧ διατηρούνται 11.000 αποξηραμένα δείγματα φυτών. Ο Βοτανικός κήπος και το Κέντρο πληροφόρησης συμβάλλουν στην περιβαλλοντική εκπαίδευση καθώς μεγάλος αριθμός μαθητών επισκέπτεται τον χώρο ετησίως και ενημερώνεται για τη μοναδικότητα και αξία της κρητικής χλωρίδας.