Πόροι έως 4,4 δισ. ευρώ για τη Δίκαιη Μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών
Από το Γραφείο Τύπου του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας εκδόθηκε η ακόλουθη ανακοίνωση:
Συνεδρίασε σήμερα η Διυπουργική Επιτροπή που έχει την ευθύνη για την εκπόνηση του σχεδίου για τη Δίκαιη Μετάβαση στις περιοχές που αφορά η απολιγνιτοποίηση, υπό την προεδρία του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Κωστή Χατζηδάκη και με την παρουσία της Επιτρόπου Συνοχής και Μεταρρυθμίσεων, κας Elisa Ferreira. Στη συνεδρίαση μετείχαν επίσης ο υπουργός Οικονομικών κ. Χρήστος Σταϊκούρας, ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Άδωνις Γεωργιάδης, ο υπουργός Εσωτερικών, κ. Τάκης Θεοδωρικάκος, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αρμόδιος για θέματα ενέργειας και φυσικών πόρων, κ. Γεράσιμος Θωμάς, ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, αρμόδιος για τις δημόσιες επενδύσεις και το ΕΣΠΑ, κ. Γιάννης Τσακίρης και ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Κώστας Σκρέκας.
Στο τέλος της συνεδρίασης οι κ.κ. Χατζηδάκης, Φερέιρα και Θωμάς έκαναν δηλώσεις προς τους εκπροσώπους του Τύπου:
Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Κωστής Χατζηδάκης
«Η Διυπουργική Επιτροπή ξεκίνησε σήμερα τη δουλειά της. Στη σημερινή, πρώτη συνεδρίαση έγινε μια γενική επισκόπηση των κατευθύνσεων και αποφασίστηκε ο τρόπος με τον οποίο θα εργαστούμε, σε στενή συνεργασία με τη Συντονιστική Επιτροπή, που θα λειτουργεί παράλληλα και θα υποστηρίζει την Διυπουργική Επιτροπή. Στόχος είναι μέχρι τα τέλη Ιουνίου καταλήξουμε σε ένα masterplan, έτσι ώστε να μην υπάρξουν δυσμενείς συνέπειες λόγω της απολιγνιτοποίησης στην Περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας και στην περιοχή της Μεγαλόπολης. Η εν λόγω Επιτροπή συστάθηκε διότι το ζήτημα ξεπερνάει το ΥΠΕΝ και είναι προτεραιότητα του ίδιου του Πρωθυπουργού να υπάρξει ένα πλήρες σχέδιο για τις επιπτώσεις της απολιγνιτοποίησης.
Η Ευρωπαϊκή διάσταση του ζητήματος είναι πολύ σημαντική, διότι προφανώς προσδοκούμε στη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω του κοινοτικού προϋπολογισμού και του Ταμείου για τη Δίκαιη Μετάβαση, αλλά και φυσικά μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς που στην πρώτη συνεδρίαση συμμετείχε η κα Ferreira. Είμαι ευτυχής για το ότι η κα Ferreira είναι σήμερα μαζί μας για δύο ακόμα λόγους. Πρώτον, γιατί τυχαίνει να τη γνωρίζω καλά από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και δεύτερον γιατί αποφάσισε η πρώτη της επίσκεψη μετά την ανάληψη των καθηκόντων της να είναι στην Ελλάδα. Μαζί θα εργαστούμε έτσι ώστε να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες της απολιγνιτοποίησης στην πατρίδα μας».
Για τη χρηματοδότηση του σχεδίου Δίκαιης Μετάβασης
Διευκρινίζοντας το πώς θα συνεισφέρει η Ευρωπαϊκή Ένωση στην υλοποίηση του masterplan της Δίκαιης Μετάβασης, ο κ. Χατζηδάκης έκανε λόγο για χρηματοδότηση τριών κατηγοριών: «Μιλάμε για χρήματα που θα προέλθουν από το JustTransitionFund, που είναι καινούργιο χρήμα. Θα είναι τα χρήματα τα οποία θα έρθουν από το ΕΣΠΑ και προφανώς στην κατανομή του ΕΣΠΑ θα ληφθεί σοβαρά υπόψιν η απολιγνιτοποίηση. Και θα υπάρχει χρηματοδότηση μέσω διαφόρων μηχανισμών της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων κτλ. Παράλληλα, θα υπάρχουν και ελληνικοί πόροι, δημόσιοι πόροι, μέσω της Αναπτυξιακής Τράπεζας της δικής μας ή άλλων μηχανισμών, όπως για παράδειγμα το Πράσινο Ταμείο και φυσικά ιδιωτικοί πόροι. Βάσει αυτών των υπολογισμών, υπολογίζεται ότι τα χρήματα τα οποία θα δοθούν μέχρι το 2027 για την απολιγνιτοποίηση και τις συνέπειές της είναι από 3,7 δισ. μέχρι 4,4 δισ. ευρώ. Άρα μιλάμε ταυτόχρονα για πόρους από τις Βρυξέλλες μέσω των διαρθρωτικών ταμείων, μέσω του Just Transition Fund, μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και μιλάμε και για εθνικούς πόρους δημόσιους και ιδιωτικούς.
Πώς θα κατανεμηθούν αυτά; Ο κόσμος χρειάστηκε επτά μέρες για να φτιαχτεί. Δεν έχουν τελειώσει ακόμα οι διαπραγματεύσεις. Έχουμε τάξει στους εαυτούς μας προθεσμία μέχρι το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2020. Όλα θα πρέπει να γίνουν συντεταγμένα. Ήδη εργάζεται προς αυτή την κατεύθυνση η Παγκόσμια Τράπεζα με μία σχετική μελέτη, όμως η Επιτροπή θα προχωρήσει στην ανάθεση μελετών και σε άλλους φορείς, έτσι ώστε να δούμε το θέμα πιο σφαιρικά και στη βάση των μελετών και των διαβουλεύσεων που θα κάνουμε στις λιγνιτικές περιοχές θα καταλήξουμε σε ένα masterplan, το οποίο δεν θα αφορά μόνο στα ενεργειακά ζητήματα, αλλά θα αφορά συνολικά στην αναπτυξιακή πορεία των περιοχών αυτών, είτε μιλάμε για βιομηχανία είτε για γεωργία, είτε για αγροτουρισμό είτε για άλλες δραστηριότητες».
Επίτροπος Συνοχής και Μεταρρυθμίσεων, κα ElisaFerreira
«Θα ήθελα να συγχαρώ την ελληνική κυβέρνηση για τις έξυπνες και γενναίες αποφάσεις που έλαβε. Η απολιγνιτοποίηση είναι απόλυτη ανάγκη. Δεν λέμε φυσικά ότι η μετάβαση είναι εύκολη υπόθεση. Είναι πολύπλοκη διαδικασία, αλλά διαχειρίσιμη. Έχουμε βιώσει παρόμοιους μετασχηματισμούς και αλλαγές στην Ευρώπη και σε άλλα μέρη του κόσμου, στην κλωστοϋφαντουργία, στη χαλυβουργία, στα ναυπηγεία. Η Πολιτική Συνοχής της Ε.Ε. θα συμβάλει στη μετάβαση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε αυτή την εβδομάδα να δημιουργήσει ένα νέο ταμείο με φρέσκο χρήμα (σ.σ. Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης), ύψους 7,5 δισ. ευρώ που δεν προέρχεται από τα Ταμεία Συνοχής ή την ΚΑΠ και θα πρέπει να συνδυαστεί με τους πόρους από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης σε κάθε χώρα, ώστε να γίνει ένα εργαλείο που μπορεί να κινητοποιήσει επενδύσεις της τάξης των 100 δισ. ευρώ που θα αντιμετωπίσουν άμεσα τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις αυτού του τεράστιου μετασχηματισμού σε πολλές περιοχές.
Οπότε γι’ αυτό το λόγο συνεργαζόμαστε στενά οι εθνικές κυβερνήσεις, οι τοπικές αρχές και φορείς και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είμαστε όλοι μαζί και εργαζόμαστε πάνω στις λεπτομέρειες αυτού του σχεδίου που θα επιτύχει τη μετάβαση με ελαχιστοποίηση του κόστους για τους κατοίκους των περιοχών αυτών και δημιουργώντας νέες, βιώσιμες σε μεσο-μακροπρόθεσμο ορίζοντα ευκαιρίες.
Είμαι ευγνώμων που με καλέσατε να επισκεφθούμε την περιοχή και να συνεργαστούμε με τους ανθρώπους επιτόπου. Και είμαι βέβαιη ότι αν το κάνουμε σωστά, θα είναι ένα από τα θετικά παραδείγματα προς μίμηση σε άλλες χώρες της Ευρώπης».
Υφυπουργός Ενέργειας, κ. Γεράσιμος Θωμάς
«Το Εθνικό Πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης, όπως θα αρχίσουμε να λέμε το master plan θα έχει τη διακυβέρνηση και τη δομή κατά κάποιο τρόπο του Ταμείου Συνοχής. Θα έχει επιχειρησιακά προγράμματα και κυρίως θα εστιασθεί στη δίκαιη μετάβαση και τις πράσινες επενδύσεις. Θα καλύψει ως επιλέξιμες δαπάνες για να στηριχθούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε όλους τους τομείς, αγροτικό, μεταποιητικό και υπηρεσίες, θα στηρίξει δράσεις έρευνας και τεχνολογίας, επανεκπαίδευσης εργαζομένων και φυσικά projects ενεργειακής αναβάθμισης και ΑΠΕ. Θα καλύψει δηλαδή δραστηριότητες που θα δώσουν ένα καινούριο αναπτυξιακό μείγμα με έμφαση στην πράσινη ανάπτυξη. Θα μπορεί να καλύψει και μεγάλα projects, είτε σαν Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης είτε ως συμπληρωματικοί πόροι που θα δοθούν, όπως και συνεχίζονται και δίνονται τώρα από τα κανονικά ΕΣΠΑ.
Συζητάμε επίσης μια σειρά άλλων κινήτρων που θα είναι στο Εθνικό Πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης. Είναι πιθανό να δώσουμε φορολογικά κίνητρα για καινούριες επιχειρήσεις. Επομένως η προσπάθεια είναι συνολική. Το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης θα υπάρχει από το 2021 και μετά. Εμείς θα το ετοιμάσουμε το σχέδιο το καλοκαίρι του 2020 γιατί θέλουμε να κάνουμε τη διαβούλευση και πρέπει να έχουμε το feedback της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για να μπορούμε να είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε την 1η Ιανουαρίου 2021.
Για το 2020, τον χρόνο που τρέχει, δεν σημαίνει ότι δεν θα γίνει κάτι άμεσα για τις τοπικές κοινωνίες. Το 2020 θα χρησιμοποιήσουμε τους πόρους του παρόντος ΕΣΠΑ, οι οποίοι ακόμα δεν έχουν όλοι χρησιμοποιηθεί. Δεύτερον, θα χρησιμοποιήσουμε το τέλος της ΔΕΗ, το οποίο είναι 130 εκατ. ευρώ, πόροι που θα δοθούν φέτος σε αυτές τις περιοχές. Και θα χρησιμοποιήσουμε τα ταμεία του Πράσινου Ταμείου, τα οποία έχουμε, γύρω στα 60 εκατ. ευρώ. Επομένως, το εθνικό πρόγραμμά μας και το ευρωπαϊκό -γιατί δουλεύουμε μαζί- θα είναι εμπροσθοβαρές και από πλευράς χρημάτων και θα μας επιτρέψει, επίσης, να ωριμάσουμε τα projects και τις δράσεις που θέλουμε να κάνουμε σε συνεργασία με την Ευρώπη αλλά και τις τοπικές κοινωνίες».