Ένα πρόγραμμα της οργάνωσης Practical Actions κατευθύνει τους αγρότες της Μπουλιλίμα προς παραδοσιακές ποικιλίες, που είναι πιο ανθεκτικές στις καιρικές συνθήκες της περιοχής.
Στην πιο φτωχή περιοχή μιας από τις πιο φτωχές χώρες της Αφρικής, την Μπουλιλίμα της Ζιμπάμπουε, το αμμώδες έδαφος αγωνίζεται να συγκρατήσει την υγρασία και τα θρεπτικά στοιχεία, ενώ ούτε ο καυτός άνεμος δεν βοηθάει τις τοπικές κοινότητες να καλλιεργήσουν την απαραίτητη τροφή για την επιβίωσή τους
Γιατί αυτό ακριβώς γίνεται στην Μπουλιλίμα: Ό,τι καλλιεργείται στην άγονη γη -κυρίως καλαμπόκι, μαυρομάτικα φασολάκια, όπως και σπανάκι, ντομάτες, κολοκύθες και όσπρια- προορίζεται για την επιβίωση των κατοίκων της. Ωστόσο, η κλιματική αλλαγή επιβαρύνει ακόμα περισσότερο τις συνθήκες σε μια περιοχή όπου αυτές είναι ήδη αντίξοες για τη γεωργική παραγωγή. Το 2020, για παράδειγμα, η ασυνήθιστη ξηρασία του χειμώνα είχε ως συνέπεια να μην ευδοκιμήσουν πολλές καλλιέργειες.
Όταν η χώρα μπήκε σε καραντίνα στις 30 Μαρτίου, λόγω της πανδημίας της COVID-19, τα μαγαζιά έκλεισαν και οι αγρότες δεν ήταν σε θέση να προμηθευτούν τους σπόρους που χρησιμοποιούν μέχρι σήμερα στην παραγωγή τους. Οι συγκεκριμένοι σπόροι, που πατεντάρονται από μεγάλες εταιρείες και ανήκουν σε αυτές, εξασφαλίζουν καλή σοδειά μόνο όταν οι κλιματικές συνθήκες είναι συγκεκριμένες. Επίσης, καθώς αυτοί οι σπόροι είναι υβριδικοί, οι αγρότες αναγκάζονται να αγοράζουν καινούριους κάθε χρόνο.
Οι σπόροι της αλλαγής
Παραδοσιακές καλλιέργειες όπως το σόργο και το κεχρί, καλύτερα προσαρμοσμένες στις κλιματικές συνθήκες της περιοχής, βρέθηκαν στα πρόθυρα της εξαφάνισης, παραγκωνισμένες από τις υβριδικές. Ωστόσο, μια οργάνωση, η Practical Actions, επιχειρεί τώρα να αλλάξει την κατάσταση, παρακινώντας τους αγρότες να επιστρέψουν στις παραδοσιακές ποικιλίες. Επιπλέον, προσφέροντας υποδομές όπως αντλίες ύδρευσης που τροφοδοτούνται από την ηλιακή ενέργεια, τους βοηθούν να προστατεύσουν τα χωράφια τους από την ξηρασία.
Η Μέλοντι Μακούμπε, εκπρόσωπος της Practical Actions που δραστηριοποιείται στη Ζιμπάμπουε, μέσα από ένα άρθρο της στο BBC μας συστήνει την Κάθριν Νκούμπε που ζει με τον σύζυγο και τα εγγόνια της. «Συμμετείχε στο πρόγραμμά μας για να ενισχύσει την παραγωγικότητα των χωραφιών της. Αποταμιεύοντας σπόρους και χρησιμοποιώντας την ηλιακή ενέργεια, τώρα καλλιεργεί παραδοσιακές ποικιλίες από το σόργο και το κεχρί, καθώς και ντομάτες και σπανάκι» γράφει η Μακούμπε, προσθέτοντας: «Η Κάθριν μου είπε ότι μπορεί να ταΐσει την οικογένειά της, να πουλήσει προϊόντα στην αγορά και να πάει τα παιδιά στο σχολείο».
Για να προωθήσουν τους σπόρους των τοπικών ποικιλιών στους αγρότες της Ζιμπάμπουε, οι άνθρωποι της Practical Actions τους διαθέτουν μέσα από τις ετήσιες αγορές όπου οι αγρότες αγοράζουν και ανταλλάσσουν σπόρους. Επιπλέον, η οργάνωση δημιουργεί τράπεζες σπόρων, προκειμένου να προστατεύσει τις ποικιλίες που έχουν αποδειχθεί πιο ανθεκτικές στο τοπικό κλίμα. «Ζητάμε από κάθε αγρότη να επιλέξει και να φέρει μερικούς από τους σπόρους του, γεγονός που έχει οδηγήσει σε κάποιες απρόοπτες ανακαλύψεις» εξηγεί η Μακούμπε, συμπληρώνοντας τα εξής: «Οι αγρότες, χωρίς να το συνειδητοποιούν, έχουν στα χέρια τους κάποιες σπάνιες ποικιλίες. Έχουμε ανακαλύψει ακόμα και μια ποικιλία κεχριού ανθεκτική στις επιθέσεις των πτηνών, που πολλοί θεωρούσαν χαμένη για πάντα».
Αν κριθεί επιτυχημένο αυτό το πρότζεκτ, ίσως επεκταθεί και σε άλλες περιοχές, εξασφαλίζοντας στους αγρότες της χώρας βιωσιμότητα και δημιουργώντας προοπτικές για το μέλλον.