Το ΕΚ ζητά την καλύτερη προστασία των διασυνοριακών, εποχικών εργαζομένων

Στις 19 Ιουνίου, το Κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα για την κατάσταση των διασυνοριακών και εποχικών εργαζομένων, στα πλαίσια της κρίσης του COVID-19 και πέραν αυτής, όσον αφορά την κινητικότητά τους, τις επισφαλείς συνθήκες εργασίας και την έλλειψη μέτρων ασφαλείας. Οι ευρωβουλευτές έκαναν έκκληση για καλύτερη προστασία και ίση μεταχείριση όλων των εργαζομένων όσον αφορά τα εργασιακά και τα κοινωνικά τους δικαιώματα.

Το κλείσιμο των εσωτερικών συνόρων, οι περιορισμοί στην ελεύθερη κυκλοφορία και η αναστολή πολλών οικονομικών δραστηριοτήτων, λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, ανέδειξαν την ύπαρξη πολλών κενών στην υπάρχουσα νομοθεσία.

Οι μετακινούμενοι εργαζόμενοι είναι απαραίτητοι για την παροχή βασικών αγαθών και υπηρεσιών σε οικονομικούς τομείς ζωτικής σημασίας, όπως είναι η γεωργία και η παραγωγή τροφίμων, οι υπηρεσίες κοινωνικών παροχών και υγείας αλλά και ο τομέας κατασκευών και μεταφορών. Παίζουν, επίσης, ουσιαστικό ρόλο στην προσπάθεια ανάκαμψης της οικονομίας.

Ποιοι είναι οι διασυνοριακοί εργαζόμενοι;

• ο μεθοριακός εργαζόμενος απασχολείται σε παραμεθόρια περιοχή κράτους μέλους της ΕΕ, αλλά επιστρέφει καθημερινά ή τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα σε γειτονική χώρα όπου διαμένει και της οποίας είναι υπήκοος

• ο αποσπασμένος εργαζόμενος έχει σταλεί από τον εργοδότη του να εργαστεί σε άλλο κράτος μέλος σε προσωρινή βάση, στο πλαίσιο σύμβασης παροχής υπηρεσιών, ενδοεπιχειρησιακής μετάθεσης ή πρόσληψης μέσω εταιρείας προσωρινής απασχόλησης

• ο εποχικός εργαζόμενος είναι ο υπήκοος κράτους μέλους της ΕΕ ή τρίτων χωρών που μεταβαίνει σε κράτος μέλος για να διαμείνει προσωρινά και να ασκήσει δραστηριότητα που εξαρτάται από την εναλλαγή των εποχών (τουρισμός, γεωργία...κ.α.)

Οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι απασχολούνται στο πλαίσιο βραχυπρόθεσμων συμβάσεων εργασίας, οι οποίες προσφέρουν ελάχιστη εργασιακή ασφάλεια και ανεπαρκή ή μηδενική κάλυψη κοινωνικής ασφάλισης. Οι εργαζόμενοι σε καθεστώς βραχυπρόθεσμης απασχόλησης συχνά ζουν σε ομαδικό κατάλυμα γεγονός που δυσχεραίνει την κοινωνική αποστασιοποίηση και αυξάνει τον κίνδυνο μόλυνσης.

Παρότι, βάσει ευρωπαϊκής νομοθεσίας, οι μετακινούμενοι εργαζόμενοι δικαιούνται ίση μεταχείριση με τους κατ’ οίκον εργαζομένους, οι επιθεωρήσεις εργασίας αναφέρουν επανειλημμένα παραβιάσεις δικαιωμάτων όσον αφορά τις ώρες εργασίας, τις συνθήκες διαβίωσης, αλλά και τις προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας στους χώρους εργασίας.

Η θέση του ΕΚ

Το Κοινοβούλιο ζητά την αποτελεσματική εφαρμογή της υφιστάμενης νομοθεσίας και τον καλύτερο συντονισμό μεταξύ κρατών μελών με στόχο τη διασφάλιση της προστασίας και ίσης μεταχείρισης εποχικών και διασυνοριακών εργαζομένων. Πιο αναλυτικά:

•  Διασφάλιση της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων, δίκαιων συνθηκών εργασίας αλλά και αξιοπρεπών συνθηκών στέγασης που δεν επιβαρύνουν τον εργαζόμενο,
• Αντιμετώπιση των νομοθετικών αδυναμιών σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο και πιθανή αναθεώρηση των υφιστάμενων κανονισμών,
• Διενέργεια περισσότερων εθνικών και διασυνοριακών επιθεωρήσεων εργασίας,
• Εύρεση μακρόθεσμων λύσεων για την αντιμετώπιση καταχρηστικών πρακτικών υπεργολαβίας και πλήρης αποκατάσταση της λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Αρχής Εργασίας,
• Ενημέρωση των εργαζομένων σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους, αλλά και τους κινδύνους και τις προφυλάξεις που πρέπει να λαμβάνονται σε γλώσσα που κατανοούν,
• Επίτευξη ταχείας και ισορροπημένης συμφωνίας μεταξύ του Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής σχετικά με τους αναθεωρημένους κανόνες συντονισμού των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης.

Το ψήφισμα προτρέπει, επίσης, τα κράτη μέλη που δεν το έχουν ακόμη πράξει, να άρουν το συντομότερο δυνατόν όλα τα μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας ώστε να αποφεύγονται οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού σε βασικούς τομείς.

Οι διασυνοριακοί εργαζόμενοι σε αριθμούς (2018)

• Πάνω από 17 εκατ. πολίτες της ΕΕ ζουν και εργάζονται σε χώρα της ΕΕ διαφορετική από αυτή της ιθαγένειάς τους (3,9 % του συνολικού εργατικού δυναμικού)

• Υπάρχουν 1,5 εκατ. διασυνοριακοί εργαζόμενοι στην ΕΕ

• Ο μεγαλύτερος αριθμός διασυνοριακών εργαζομένων μετέβη από την Πολωνία στη Γερμανία (125.000)

• Υπήρχαν πάνω από 2,3 εκατ. αποσπάσεις εργαζομένων

Κατόπιν έκκλησης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στα τέλη Μαρτίου, η Επιτροπή εξέδωσε (στις 30 Μαρτίου) κατευθυντήριες γραμμές για να διασφαλίσει ότι οι μετακινούμενοι εργαζόμενοι, ιδίως όσοι είναι απαραίτητοι για την παροχή κρίσιμων αγαθών και υπηρεσιών κατά τη διάρκεια της κρίσης COVID-19, μπορούν να μεταβούν στο χώρο εργασίας τους. Προσκόμισε έναν μη εξαντλητικό κατάλογο εργαζομένων σε κρίσιμους τομείς, όπως οι επαγγελματίες της υγείας, οι υπεύθυνοι για την παροχή υπηρεσιών φροντίδας σε παιδιά και ηλικιωμένους, οι επιστήμονες που εργάζονται σε κλάδους συναφείς με την υγεία και οι εργαζόμενοι στον τομέα παραγωγής τροφίμων, για τους οποίους πρέπει να εξασφαλίζεται η ομαλή και γρήγορη διέλευση των συνόρων, καθώς και οι ανάλογοι διαγνωστικοί έλεγχοι.

Στις 26 Μαΐου, η επιτροπή απασχόλησης του Κοινοβουλίου συζήτησε εκθέσεις σχετικά με τις επισφαλείς συνθήκες υπό τις οποίες εργάζονται οι διασυνοριακοί εργαζόμενοι με την κροατική προεδρία, την Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Αρχή Εργασίας.

Οι ευρωβουλευτές συζήτησαν το ζήτημα κατά τη διάρκεια της συνόδου ολομέλειας, στις 18 Ιουνίου, ενόψει της ψηφοφορίας.

Επόμενα βήματα

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να απαντήσει στην έκκληση του ΕΚ με νέες κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την προστασία των διασυνοριακών και εποχικών εργαζομένων στα πλαίσια της κρίσης του COVID-19.