Για τη δημιουργία αποτελεσματικού εργαλείου επεξεργασίας του DNA τιμήθηκαν με το Νομπέλ Χημείας οι ερευνήτριες Εμανουέλ Σαρπαντιέ και Τζένιφερ Ντάντνα, για να γίνουν το πρώτο γυναικείο δίδυμο που μοιράζεται το βραβείο.
Η έρευνα των δύο επιστημόνων τις οδήγησε να κατασκευάσουν τη συσκευή Crispr-Cas9, γνωστή με την ονομασία «γενετικό ψαλίδι», η οποία επέτρεψε για πρώτη φορά την πραγματοποίηση συγκεκριμένων και ιδιαίτερης ακρίβειας αλλαγών στο DNA ζωντανών κυττάρων. Οι δύο ερευνήτριες θα μοιραστούν το χρηματικό έπαθλο των 10 εκατ. κορωνών (περίπου ένα εκατομμύριο ευρώ).
Η τεχνολογική καινοτομία αυτή προκάλεσε επανάσταση στην επιστημονική έρευνα, ενώ ανοίγει τον δρόμο για την αντιμετώπιση –ακόμη και την ίαση– επίκτητων ασθενειών. Η γεννημένη το 1968 καθηγήτρια Σαρπαντιέ, του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ του Βερολίνου, αποκάλυψε τη συγκίνησή της, καθώς και αυτή της συναδέλφου της, μαθαίνοντας τη βράβευσή της: «Οταν το άκουσα, ένιωσα μεγάλη έκπληξη και νόμισα ότι πρόκειται για αστείο. Προφανώς, όμως, δεν είναι αστείο».
«Ελπίζω ότι η βράβευσή μας θα στείλει μήνυμα ελπίδας, ιδιαίτερα στις νέες γυναίκες που θέλουν να ακολουθήσουν σταδιοδρομία στον επιστημονικό κλάδο. Θέλουμε να τους δείξουμε ότι οι γυναίκες μπορούν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στον τομέα τους χάρη στην έρευνά τους. Το ζήτημα δεν αφορά βέβαια αποκλειστικά τις γυναίκες, αλλά θέλω να υπογραμμίσω ότι η έλλειψη ενδιαφέροντος πολλών γυναικών για τις θετικές επιστήμες με ανησυχεί πολύ», είπε η δρ Σαρπαντιέ.
Η έρευνα της Γαλλίδας επιστήμονα γύρω από συγκεκριμένο είδος στρεπτόκοκκου την οδήγησε στην ανακάλυψη του μέχρι τότε άγνωστου βακτηρίου tracrDNA. Η δρ Σαρπαντιέ έδειξε ότι το βακτήριο αυτό παίζει κρίσιμο ρόλο στο ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου, αποκεφαλίζοντας κυριολεκτικά το DNA ιών, σαν «γενετικό ψαλίδι». Η Γαλλίδα ερευνήτρια συνεργάστηκε με την 56χρονη Αμερικανίδα καθηγήτρια συνάδελφό της, Τζένιφερ Ντάντνα, του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ, αναπαράγοντας το γενετικό ψαλίδι του βακτηρίου σε συνθήκες εργαστηρίου, απλοποιώντας μάλιστα τη μοριακή του σύσταση, έτσι ώστε να είναι πιο εύχρηστο.
Στη φύση, τα βακτηριακά ψαλίδια αυτά αναγνωρίζουν το DNA των ιών. Οι δύο επιστήμονες έδειξαν, όμως, ότι το γενετικό ψαλίδι μπορεί να τροποποιηθεί για να «κόβει» κάθε μόριο DNA σε συγκεκριμένη περιοχή του ανθρώπινου σώματος.
Η χρήση του ψαλιδιού Crispr έχει εκτοξευθεί μετά τη δημοσίευση της έρευνας το 2012, με το γενετικό ψαλίδι να αξιοποιείται σε κλινικές μελέτες αντικαρκινικών θεραπειών, που βρίσκονται σε εξέλιξη. Η τεχνολογική αυτή καινοτομία μπορεί να αποδειχθεί κατάλληλη για την αντιμετώπιση της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας, που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.
Επικριτές της μεθόδου υποστηρίζουν, όμως, ότι χωρίς κατάλληλο έλεγχο, η μέθοδος των επιστημόνων μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την τροποποίηση του γονιδιώματος ανθρώπινων εμβρύων, δημιουργώντας επικίνδυνα επίκτητα γενετικά χαρακτηριστικά. Πέρυσι, η κινεζική δικαιοσύνη καταδίκασε τον γενετιστή Χε Τζιανκουί σε τρία χρόνια φυλάκιση, για τη «δημιουργία» των πρώτων μωρών με τροποποιημένο DNA.