Η προστασία των δικαιωμάτων των καταναλωτών εξακολουθεί να ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Μόνο το 35 % των Ευρωπαίων εμπιστεύεται τις ηλεκτρονικές αγορές από πωλητές σε άλλες χώρες της ΕΕ και επτά στους δέκα καταναλωτές δεν γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν σε περίπτωση που παραλάβουν προϊόντα που δεν έχουν παραγγείλει.
Τα παραπάνω είναι ορισμένες από τις διαπιστώσεις από τον πίνακα αποτελεσμάτων για τις καταναλωτικές συνθήκες 2013, που δημοσίευσε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες, ώστε οι καταναλωτές να μπορούν να αγοράζουν με την ίδια εμπιστοσύνη και ευκολία σε όλη την ΕΕ είτε μέσω είτε εκτός του διαδικτύου. Μία βασική διαπίστωση είναι η μείωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών και παράλληλα η αύξηση της χρήσης των μέσων έννομης προστασίας.
Ο αρμόδιος για την πολιτική καταναλωτών ευρωπαίος επίτροπος κ. Neven Mimica, εξέφρασε την ικανοποίησή του για τον πίνακα αποτελεσμάτων και δήλωσε ότι «Έχει επιτευχθεί πρόοδος, ιδίως για την εξάπλωση του ηλεκτρονικού εμπορίου, αλλά πρέπει να γίνουν βελτιώσεις σε άλλους τομείς. Ο πίνακας αποτελεσμάτων μας δείχνει πού ακριβώς πρέπει να επικεντρώσουμε τις προσπάθειές μας. Είναι το παράθυρο μας στην αγορά. Οι διαπιστώσεις από τον πίνακα αποτελεσμάτων αποτελούν τον οδηγό των μελλοντικών μου ενεργειών, όπως είναι η δημιουργία μιας επιγραμμικής πλατφόρμας διακανονισμού των διαφορών ή η βελτίωση των κανόνων επιβολής κατά των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών».
Το διασυνοριακό ηλεκτρονικό εμπόριο αναπτύσσεται, ιδίως εντός των εθνικών συνόρων
- Το μερίδιο των καταναλωτών που πραγματοποιούν ηλεκτρονικές συναλλαγές αυξήθηκε από 38% στο 41%, ενώ οι διασυνοριακές συναλλαγές αυξήθηκαν αντιστοίχως από το 9,6% στο 11%.
- Οι καταναλωτές, ωστόσο, εξακολουθούν να μην εμπιστεύονται αρκετά τους πωλητές από άλλες χώρες της ΕΕ για τις ηλεκτρονικές αγορές τους, σε αντίθεση με τους πωλητές της χώρας τους (35 % έναντι 59 %). Πιθανοί λόγοι θα μπορούσαν να είναι η αδυναμία ολοκλήρωσης μιας αγοράς, π.χ. επειδή δεν υπάρχει δυνατότητα παράδοσης στη χώρα του καταναλωτή ή επειδή οι ξένες κάρτες πληρωμής δεν γίνονται αποδεκτές από τον επιγραμμικό πωλητή λιανικής πώλησης. Πρόκειται για ένα σημαντικό εμπόδιο στις διασυνοριακές επιγραμμικές αγορές.
- Η Επιτροπή προσπαθεί να αξιοποιήσει τις δυνατότητες του ηλεκτρονικού εμπορίου με τη δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για τους καταναλωτές. Η νέα νομοθεσία για την επιγραμμική επίλυση των διαφορών θα επιτρέψει στους καταναλωτές που αγοράζουν στο εσωτερικό της χώρας τους και σε άλλες χώρες της ΕΕ να επιλύουν τις διαφορές τους με τους εμπόρους πιο γρήγορα και πιο φτηνά, χωρίς να προσφεύγουν στη δικαιοσύνη. Η οδηγία για τα δικαιώματα των καταναλωτών, που θα αρχίσει να ισχύει σε όλα τα κράτη μέλη μέχρι τον Ιούνιο του 2014, εναρμονίζει, μεταξύ άλλων, τις διατάξεις σχετικά με τις πολιτικές επιστροφής για τις εξ αποστάσεως πωλήσεις. Η Επιτροπή συνεργάζεται με τους ενδιαφερόμενους φορείς με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας των επιγραμμικών εργαλείων σύγκρισης και τη διευκόλυνση των διασυνοριακών συγκρίσεων, ώστε να μπορούν οι καταναλωτές να επιλέγουν τους πλέον συμφέροντες όρους.
Οι καταναλωτικές συνθήκες διαφέρουν σημαντικά στην ΕΕ
- Το ποσοστό των καταναλωτών που πιστεύουν ότι προστατεύονται επαρκώς από τα υπάρχοντα μέτρα κυμαίνεται μεταξύ 18 % και 76 %. Συνολικά, οι καταναλωτικές συνθήκες φαίνεται να είναι πιο ευνοϊκές στη Βόρεια και Δυτική Ευρώπη.
- Στις περισσότερες από τις χώρες που προσχώρησαν στην ΕΕ μετά το 2004, σύμφωνα με τους 3 τελευταίους πίνακες αποτελεσμάτων, έχουν βελτιωθεί οι καταναλωτικές συνθήκες. Οι βελτιώσεις αυτές θα μπορούσαν να αποδοθούν στις ενημερωτικές εκστρατείες της ΕΕ που διοργανώθηκαν στις χώρες αυτές. Ανάλογη εκστρατεία θα ξεκινήσει στην Κροατία το 2014.
Υπάρχουν επίσης σημαντικές κοινωνικοδημογραφικές διαφορές
- Οι ηλικιωμένοι, οι ερωτηθέντες με χαμηλό επίπεδο ειδίκευσης, τα άτομα χωρίς απασχόληση, οι χειρωνακτικά εργαζόμενοι και οι καταναλωτές που δεν έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο από το σπίτι τους φαίνεται να είναι εκείνοι που επωφελούνται λιγότερο από τα δικαιώματά τους ως καταναλωτές και από τις ευκαιρίες που τους προσφέρονται.
- Η επικείμενη μελέτη της Επιτροπής σχετικά με την ευάλωτη θέση των καταναλωτών σε βασικές αγορές εντάσσεται στο πλαίσιο των προσπαθειών που καταβάλλει η Επιτροπή για να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση. Στόχος της μελέτης είναι να προσδιοριστούν οι παράγοντες που ευθύνονται γι’ αυτήν την ευάλωτη θέση των καταναλωτών, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών και δημογραφικών χαρακτηριστικών. Στη μελέτη θα προτείνονται, επίσης, καλύτερα ερευνητικά μέσα για τη μελέτη των μηχανισμών που δημιουργούν αυτή την κατάσταση.
Εξακολουθούν να υφίστανται παράνομες εμπορικές πρακτικές
- Σύμφωνα με εκτιμήσεις των καταναλωτών και των εμπόρων λιανικής πώλησης, το επίπεδο των παράνομων εμπορικών πρακτικών κατά τα τέσσερα τελευταία έτη δεν έχει παρουσιάσει κάποια θεαματική μείωση. Πάνω από το 50 % των καταναλωτών δηλώνουν ότι θεωρούν πολύ πιθανό να βρεθούν αντιμέτωποι με τέτοιου είδους πρακτικές στο διαδίκτυο.
- Σε συνέχεια της ευρωπαϊκής συνόδου κορυφής για τους καταναλωτές, η Επιτροπή εξετάζει τρόπους για την επίσπευση της επιβολής της νομοθεσίας για τα οικονομικά δικαιώματα των καταναλωτών. Τον Σεπτέμβριο του 2013 θα ξεκινήσει δημόσιος διάλογος σχετικά με την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας στη συνεργασία των εθνικών αρχών, στο πλαίσιο της αναθεώρησης του κανονισμού που διέπει αυτή τη συνεργασία.
Ανησυχητικά χαμηλός ο βαθμός στον οποίο οι καταναλωτές γνωρίζουν τα δικαιώματά τους
- Επτά στους δέκα καταναλωτές δεν ξέρουν τι πρέπει να κάνουν σε περίπτωση που λάβουν προϊόντα που δεν έχουν παραγγείλει και λιγότερο από το ένα τρίτο των εμπόρων λιανικής γνώριζαν τη διάταξη για το χρονικό διάστημα εντός του οποίου οι καταναλωτές μπορούν να επιστρέψουν ελαττωματικά προϊόντα για να επισκευαστούν.
- Για την αντιμετώπιση του ελλείμματος καταναλωτικής εκπαίδευσης των εφήβων, η Επιτροπή έχει αναπτύξει έναν διαδραστικό δικτυακό τόπο για τους εκπαιδευτικούς — την τάξη του καταναλωτή. Επιπλέον, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έτους των πολιτών θα δρομολογηθεί μια πανευρωπαϊκή εκστρατεία, η οποία θα επικεντρωθεί στα δικαιώματα τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρήσεων. Επίσης, η Επιτροπή θα εκπονήσει μελέτη σχετικά με την παροχή εγγυήσεων σε επιλεγμένες καταναλωτικές αγορές, ώστε να ελέγχεται αν το δίκαιο της ΕΕ εφαρμόζεται με συνεκτικό τρόπο σε όλη την ΕΕ.
Οι πράσινες αγορές σε άνοδο
- Τέσσερις στους δέκα καταναλωτές αναφέρουν ότι οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις ενός εμπορεύματος ή μιας υπηρεσίας επηρεάζουν τις αποφάσεις τους σε θέματα αγοράς. Οι λόγοι που οι καταναλωτές δεν αγοράζουν προϊόντα φιλικά με το περιβάλλον είναι η έλλειψη σχετικής ενημέρωσης, οι υψηλότερες τιμές τους αλλά και η δυσπιστία των καταναλωτών σχετικά με τους περιβαλλοντικούς ισχυρισμούς ενός προϊόντος.
- Η Επιτροπή μαζί με τους ενδιαφερόμενους φορείς προσπαθεί να βοηθήσει τους καταναλωτές να κάνουν συνειδητές επιλογές, φιλικές για το περιβάλλον. Έχει υποστηρίξει τη σύνταξη έκθεσης από τα ενδιαφερόμενα μέρη συμπεριλαμβανομένων ειδικών συστάσεων σχετικά με τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις.
Γενικό πλαίσιο
Ο πίνακας αποτελεσμάτων είναι μια τακτική έκθεση που παρακολουθεί την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς λιανικών πωλήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τη σκοπιά του καταναλωτή και ελέγχει την ποιότητα του εθνικού καταναλωτικού περιβάλλοντος. Οι εκθέσεις ανά χώρα, που επισυνάπτονται ως παράρτημα στον εν λόγω πίνακα αποτελεσμάτων, παρέχουν λεπτομερή στατιστικά στοιχεία για τους καταναλωτές σε κάθε χώρα. Τα στοιχεία του πίνακα αποτελεσμάτων χρησιμοποιούνται από τις εθνικές αρχές και τις οργανώσεις καταναλωτών κατά τον σχεδιασμό και την αξιολόγηση των δραστηριοτήτων τους.
Η Κροατία περιλαμβάνεται για πρώτη φορά στον πίνακα αποτελεσμάτων, μαζί με τα άλλα 27 κράτη μέλη, καθώς και η Ισλανδία και η Νορβηγία. Μια άλλη καινοτομία το έτος αυτό είναι η κοινωνικοδημογραφική κατανομή των αποτελεσμάτων, κατόπιν αιτήματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Περισσότερες πληροφορίες
Ιστοσελίδα του Επιτρόπου κ. Mimica, αρμόδιου για την πολιτική σχετικά με τους καταναλωτές
Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις