Το παγκόσμιο εμπόριο γεωργικών προϊόντων διατροφής έχει υπερδιπλασιαστεί από το 1995, φθάνοντας τα 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2018, με τις εξαγωγές αναδυόμενων και αναπτυσσόμενων χωρών να αυξάνονται και να αντιπροσωπεύουν πάνω από το ένα τρίτο του παγκόσμιου συνόλου, σύμφωνα με νέα έκθεση που εκδόθηκε σήμερα από τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO).
Η κατάσταση των αγορών γεωργικών εμπορευμάτων, 2020 (SOCO 2020) υποστηρίζει ότι το παγκόσμιο εμπόριο και οι λειτουργούσες αγορές βρίσκονται στο επίκεντρο της αναπτυξιακής διαδικασίας, καθώς μπορούν να προωθήσουν την οικονομική ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς και τη βιώσιμη ανάπτυξη και να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα σε σοκ.
Πώς μπορούν οι αγορές γεωργικών προϊόντων και τροφίμων να προωθήσουν τη βιώσιμη ανάπτυξη;
Η έκθεση αναφέρει τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι αγορές γεωργικών προϊόντων διατροφής στην προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης.
Υποστηρίζει ότι η προώθηση και η ευρύτερη εφαρμογή των προαιρετικών συστημάτων πιστοποίησης αειφορίας και προτύπων στη γεωργία, για παράδειγμα, μπορούν να αντιμετωπίσουν τις συναλλαγές μεταξύ οικονομικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών στόχων.
Τα συστήματα πιστοποίησης αειφορίας μπορούν να προωθήσουν το δίκαιο εμπόριο, την ένταξη, τη μη διάκριση και τις φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές γεωργικών εκμεταλλεύσεων. Μπορούν επίσης να διασφαλίσουν την επαγγελματική ασφάλεια, να απαγορεύσουν την παιδική εργασία και να ενθαρρύνουν τις επενδύσεις.
Η έκθεση επισημαίνει επίσης ότι ενώ οι μπανάνες είναι ένα από τα πιο εμπορεύσιμα τροπικά προϊόντα στον κόσμο, μόνο το 5-8% εκτιμάται ότι καλύπτεται από τα πρότυπα αειφορίας.
Η εξέλιξη του εμπορίου και των αγορών - τάσεις και κινητήρια δύναμη
- Το διεθνές εμπόριο γεωργικών ειδών διατροφής καθοδηγείται από: τεχνολογική πρόοδο · αστικοποίηση; αύξηση πληθυσμού και εισοδήματος · χαμηλότερο κόστος μεταφοράς εμπορικές πολιτικές και μείωση των μέσων δασμών εισαγωγής.
- Οι ανώτερες και χαμηλότερες χώρες μεσαίου εισοδήματος μαζί αύξησαν το μερίδιό τους στις παγκόσμιες εξαγωγές γεωργικών τροφίμων από περίπου 25 τοις εκατό το 2001 σε 36 τοις εκατό το 2018.
- Ενώ το παγκόσμιο εμπόριο γεωργικών ειδών διατροφής διπλασιάστηκε από το 1995 σε πραγματική αξία, ο ρυθμός ανάπτυξής του ήταν πιο αργός από την οικονομική κρίση του 2008. Αυτό αναμένεται να επηρεαστεί περαιτέρω από την πανδημία COVID-19.
- Η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και η επακόλουθη οικονομική επιβράδυνση καθυστέρησαν την εξέλιξη των παγκόσμιων αλυσίδων αξίας γεωργικών τροφίμων και η πανδημία COVID-19 θα μπορούσε να διαταράξει περαιτέρω τις δυνατότητές τους στο παγκόσμιο εμπόριο και την ανάπτυξη.
- Οι ψηφιακές τεχνολογίες μετασχηματίζουν όλα τα στάδια της αλυσίδας αξίας τροφίμων - από αγρόκτημα σε τραπέζι. Βελτιώνουν την αποδοτικότητα, δημιουργούν θέσεις εργασίας και εξοικονομούν πόρους. Αλλά είναι δύσκολο να προβλεφθούν όλες οι επιπτώσεις που μπορεί να έχει η τεχνολογική καινοτομία στον τρόπο με τον οποίο μεγαλώνουμε, επεξεργαζόμαστε, εμπορευόμαστε και καταναλώνουμε τρόφιμα.
- Ενώ οι χώρες της Ευρώπης και της Κεντρικής Ασίας, και της Ανατολικής Ασίας και του Ειρηνικού τείνουν να διαπραγματεύονται στις ίδιες περιοχές, χώρες της Νότιας Ασίας, της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής, της υποσαχάριας Αφρικής, της Βόρειας Αμερικής και της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής εμπορεύονται περισσότερο παγκοσμίως. Περίπου το 90% των εξαγωγών γεωργικών προϊόντων από την υποσαχάρια Αφρική και τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική προορίζονται για άλλες περιοχές.
- Το εμπόριο θα συνεχίσει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια και διατροφή, μεταφέροντας τα τρόφιμα από το πλεόνασμα σε περιοχές με έλλειμμα.
- Οι περιφερειακές εμπορικές συμφωνίες μπορούν να τονώσουν τη συμμετοχή της παγκόσμιας αλυσίδας αξίας και να προωθήσουν τη μεταρρύθμιση των θεσμικών και πολιτικών. Ωστόσο, καθώς πολλές ευάλωτες χώρες εξακολουθούν να βασίζονται στις παγκόσμιες αγορές, η προώθηση του πολυμερούς εμπορικού συστήματος είναι σημαντική.
- Το μεγαλύτερο μέρος του εμπορίου γεωργικών τροφίμων αποτελείται από μεταποιημένα τρόφιμα.