Τον περασμένο μήνα ο Ιρλανδός υπουργός Γεωργίας Charlie McConalogue ανακοίνωσε λεπτομέρειες σχετικά με τις νέες χορηγήσεις χρηματοδότησης της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΓΠ) για γεωργικά προγράμματα για την επερχόμενη περίοδο 2023-2027.
Μιλώντας σε συνέντευξη Τύπου, ανακοίνωσε τη διάθεση 2,3 δισεκατομμυρίων ευρώ σε εθνική χρηματοδότηση που θα διατεθεί για την περίοδο 2023-2027. Πάνω από 1,56 δισεκατομμύρια ευρώ από αυτά θα προέλθουν απευθείας από τον προϋπολογισμό της ΚΓΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Αυτό ανεβάζει τη συνολική χρηματοδότηση για το σχέδιο για την περίοδο 2023-2027 σε 9,8 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ο McConalogue είπε επίσης ότι ο αγροτικός τομέας θα έχει «πραγματικά φιλόδοξους στόχους» για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
«Η σημερινή ανακοίνωση είναι μια πραγματική δέσμευση για τις αγροτικές οικογένειες μας. Θα υποστηρίξει τους αγρότες μας να κάνουν αυτό που κάνουν καλύτερα – να παράγουν τρόφιμα κορυφαίας κατηγορίας, παγκοσμίως διάσημα, ενώ θα τους βοηθήσει να έχουν πραγματικό αντίκτυπο στην εκπλήρωση των φιλοδοξιών μας για το κλίμα», είπε.
Η ανακοίνωση έρχεται τρία χρόνια αφότου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τις προτάσεις της για τη μεταρρύθμιση της ΚΓΠ.
Το Υπουργείο Γεωργίας κυκλοφόρησε ένα προσχέδιο σχεδίου τον Σεπτέμβριο μετά από συνεχείς δημόσιες διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη για να τους επιτρέψει να περιγράψουν τις απόψεις τους.
Τον Ιούνιο, τα κράτη μέλη της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συμφώνησαν σε μια σημαντική μεταρρύθμιση των γεωργικών επιδοτήσεων, αφού οι ΜΚΟ επέκριναν ότι δεν είναι αρκετά «πράσινη». Αυτή η μεταρρύθμιση θα περιλαμβάνει μια σειρά από νέα μέτρα για την προσπάθεια να γίνει η γεωργία μια πιο βιώσιμη βιομηχανία συνολικά.
Η αντίδραση ήταν ανάμεικτη: ένας αγρότης είπε στο The Journal ότι οι αλλαγές είναι απαραίτητες, αλλά ότι συνεπάγονται πάρα πολλές μεταρρυθμίσεις μικρής κλίμακας και πρέπει να είναι πιο συνεκτικό και φιλόδοξο.
Αλλά τι ακριβώς είναι η ΚΓΠ και τι θα σημαίνουν οι τελευταίες πράσινες αλλαγές για τους αγρότες στην Ιρλανδία;
Τι είναι η ΚΑΠ;
Οι αγρότες σε ολόκληρη την ΕΕ έχουν επωφεληθεί από την ΚΓΠ από τη δημιουργία της το 1962. Είναι η μακροβιότερη πολιτική της ΕΕ, που αποτελεί περισσότερο από το ένα τρίτο του συνολικού προϋπολογισμού της και εφαρμόζεται και στα 28 κράτη μέλη.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στόχος της είναι «να βοηθήσει στην παροχή ενός αξιοπρεπούς βιοτικού επιπέδου για τους ευρωπαίους αγρότες και τους εργάτες της γεωργίας» και «σταθερό, ποικίλο και ασφαλές εφοδιασμό τροφίμων για τους πολίτες όλων των κρατών μελών».
Η ΚΓΠ αποτελείται από δύο ταμεία, τα οποία συχνά αναφέρονται ως οι «δύο πυλώνες» της ΚΓΠ.
Ο πρώτος πυλώνας, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγύησης (ΕΓΤΕ), διαθέτει κονδύλι 291,1 δισεκατομμυρίων ευρώ. Έως και 270 δισεκατομμύρια ευρώ από αυτά παρέχονται για προγράμματα στήριξης του εισοδήματος, ενώ τα υπόλοιπα προορίζονται για τη στήριξη των γεωργικών αγορών.
Ο δεύτερος πυλώνας της ΚΓΠ είναι το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ). Έχει συνολική διάθεση 95,5 δισεκατομμυρίων ευρώ, η οποία περιλαμβάνει 8,1 δισεκατομμύρια ευρώ από το πακέτο ανάκαμψης της ΕΕ για να βοηθήσει τους αγρότες να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που θέτει η πανδημία.
Υπάρχουν τρία είδη στήριξης που περιλαμβάνονται στην ΚΓΠ: εισοδηματική στήριξη για τους γεωργούς ή «άμεσες πληρωμές», μέτρα αγοράς και αγροτική ανάπτυξη.
Οι άμεσες πληρωμές αποτελούν την πλειοψηφία της ΚΓΠ. Πάνω από το 70% του τρέχοντος γεωργικού προϋπολογισμού της ΕΕ προορίζεται για άμεσες πληρωμές για τους ευρωπαίους αγρότες, οι οποίοι αμείβονται ανά εκτάριο γης που χρησιμοποιείται για τη γεωργία.
Τα μέτρα της αγοράς στοχεύουν στη στήριξη και σταθεροποίηση των γεωργικών αγορών, στην πρόληψη της κλιμάκωσης των κρίσεων της αγοράς και στην τόνωση της ζήτησης για προϊόντα.
Ένα παράδειγμα αυτών των μέτρων είναι η αγορά παρέμβασης. Εδώ αγοράζονται και αποθηκεύονται προϊόντα από τις κυβερνήσεις των χωρών της ΕΕ ή τους οργανισμούς τους και στη συνέχεια πωλούνται ξανά στην αγορά σε μεταγενέστερη ημερομηνία για να αποτραπεί η πτώση των τιμών σε μη βιώσιμα χαμηλά επίπεδα.
Το τμήμα αγροτικής ανάπτυξης της ΚΓΠ στοχεύει να κάνει ακριβώς αυτό: να ενισχύσει την κοινωνική, περιβαλλοντική και οικονομική βιωσιμότητα των αγροτικών περιοχών.
Ποιες αλλαγές γίνονται στην ΚΓΠ;
Εν όψει της περιόδου 2023-2027, η ΕΕ μεταρρυθμίζει τον τρόπο κατανομής του συστήματος εισοδηματικής στήριξης «για να διασφαλίσει μια δικαιότερη κατανομή της οικονομικής στήριξης για τους αγρότες και τους εργαζόμενους σε ολόκληρη την ΕΕ».
Σύμφωνα με τη νέα ΚΓΠ, η οποία θα τεθεί σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2023, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να αφιερώσουν τουλάχιστον το 10% των άμεσων πληρωμών τους στη Συμπληρωματική Εισοδηματική Στήριξη για την Αειφορία (CRISS), η οποία έχει σχεδιαστεί για τη στήριξη αγροτών μικρότερων εκμεταλλεύσεων.
Θα πρέπει επίσης να διανείμουν τουλάχιστον το 3% του προϋπολογισμού άμεσων πληρωμών τους στους νέους αγρότες, με τη μορφή εισοδηματικής ή επενδυτικής στήριξης ή ενίσχυσης εκκίνησης.
Ο McConalogue πρότεινε την εφαρμογή ανώτατου ορίου των άμεσων πληρωμών στα 100.000 ευρώ και τη μείωση των πληρωμών άνω των 60.000 ευρώ κατά 85%, με αποτέλεσμα ένα πραγματικό ανώτατο όριο 66.000 ευρώ.
Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε το Υπουργείο Γεωργίας, 169 από τους 122.000 επιλέξιμους αγρότες έλαβαν πάνω από 100.000 ευρώ σε άμεσες ενισχύσεις πέρυσι.
Η νέα νομοθεσία θα περιέχει επίσης έναν νέο, υποχρεωτικό ορισμό του «ενεργού αγρότη» σε μια προσπάθεια περιορισμού των επιδοτήσεων που πηγαίνουν σε μεγάλες επιχειρήσεις και ιδιοκτήτες γης.
Άλλοι στόχοι που περιλαμβάνονται στο σχέδιο μεταρρύθμισης της ΚΓΠ είναι η βελτίωση της ισορροπίας των φύλων στη γεωργία και η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του αγροδιατροφικού τομέα.
Ποια είναι τα στοιχεία της κλιματικής αλλαγής σε αυτές τις αλλαγές;
Σε μια προσπάθεια να γίνει η ΚΓΠ πιο «πράσινη», πραγματοποιούνται επίσης ορισμένες αλλαγές στην πολιτική ενόψει της περιόδου 2023-2027, η οποία στοχεύει στην ευθυγράμμιση με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ.
Το 40% του προϋπολογισμού της ΚΓΠ θα πρέπει τώρα να είναι «σχετικό με το κλίμα» και να υποστηρίζει σθεναρά τη γενική δέσμευση να αφιερωθεί το 10% του προϋπολογισμού της ΕΕ στους στόχους βιοποικιλότητας έως το τέλος της σχετικής περιόδου.
Τουλάχιστον το 35% των κονδυλίων θα διατεθεί σε μέτρα στήριξης του κλίματος, της βιοποικιλότητας, του περιβάλλοντος και της καλής διαβίωσης των ζώων.
Οι υποχρεωτικές απαιτήσεις θα είναι επίσης ισχυρότερες για τους αποδέκτες πληρωμών ΚΓΠ. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τουλάχιστον το 3% της αρόσιμης γης σε κάθε αγρόκτημα θα αφιερωθεί στη βιοποικιλότητα και στα μη παραγωγικά στοιχεία, με δυνατότητα λήψης στήριξης μέσω οικολογικών συστημάτων για την επίτευξη του 7%. Θα προστατευθούν επίσης υγρότοποι και τυρφώνες(είδη βάλτων).
Μια «πράσινη πληρωμή» είχε εκδοθεί στους αγρότες από το 2015. Αντιπροσωπεύοντας το 30% του προϋπολογισμού άμεσων ενισχύσεων, δόθηκε ως επιβράβευση για τη φροντίδα του περιβάλλοντος στο πλαίσιο τριών υποχρεωτικών πρακτικών: διαφοροποίηση καλλιεργειών, περιοχές οικολογικής εστίασης και μόνιμο λιβάδι.
Ωστόσο, κρίθηκε αναποτελεσματική σε έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ECA) του 2018, η οποία διαπίστωσε ότι το 65% των ελεγχθέντων αγροτών δεν έπρεπε να αλλάξουν τις γεωργικές πρακτικές τους προκειμένου να πληρούν τις προϋποθέσεις για πράσινες πληρωμές.
Τα «οικολογικά συστήματα» θα αντικαταστήσουν τώρα τον οικολογικό χαρακτήρα στη νέα ΚΓΠ.
Αυτά τα προγράμματα στοχεύουν στην παροχή ισχυρότερων κινήτρων για φιλικές προς το κλίμα και το περιβάλλον γεωργικές πρακτικές, όπως η βιολογική γεωργία και η καλλιέργεια άνθρακα, καθώς και βελτιώσεις στην καλή διαβίωση των ζώων.
Το 25% του προϋπολογισμού για άμεσες πληρωμές, ή περίπου 297 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, θα διατεθεί σε οικολογικά συστήματα. Οι αγρότες μπορούν να εξαιρεθούν από αυτά τα συστήματα, αλλά θα χάσουν ένα μέρος της άμεσης πληρωμής τους εάν το επιλέξουν.
Η Δημόσια Διαβούλευση για τις Προτεινόμενες Παρεμβάσεις απαριθμεί πέντε προτάσεις οικολογικών συστημάτων που εξετάζονται από το Υπουργείο Γεωργίας.
Οι πέντε προτεινόμενες δράσεις αφιερώνουν αυξημένο ποσοστό γης σε μη παραγωγικές περιοχές, διατηρώντας ένα καθορισμένο μέγιστο συνολικό ποσοστό ζωικού κεφαλαίου κάθε χρόνο, περιορισμό της χρήσης χημικού αζώτου, φύτευση ελάχιστου αριθμού γηγενών δέντρων ανά επιλέξιμο εκτάριο και χρήση λιπασματοδιανομέων ελεγχόμενων με GPS .
Η πρόταση αναφέρει ότι ένας γεωργός θα πρέπει να επιλέξει δύο από τις πέντε δράσεις για να μεγιστοποιήσει την πληρωμή του, η οποία προβλέπεται να είναι περίπου 75 ευρώ ανά εκτάριο, πληρωτέα για όλα τα εκτάρια.
Εάν ένας αγρότης επιλέξει μία από αυτές τις πέντε ενέργειες ή επιλέξει δύο αλλά συμμορφωθεί μόνο με μία, αναμένεται ότι θα λάβει μόνο μια πληρωμή μισού ποσοστού.
Πώς αντέδρασαν οι αγρότες στην Ιρλανδία σε αυτές τις αλλαγές;
Μετά την ανακοίνωση της McConalogue, ο πρόεδρος της Ιρλανδικής Ένωσης Αγροτών (IFA) Tim Cullinan κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι δεν ενδιαφέρεται να στηρίξει την ενεργό γεωργία.
«Μια ομάδα από τους πιο παραγωγικούς αγρότες μας θα καταστραφεί από τις αποφάσεις της ΚΓΠ σε επίπεδο ΕΕ. Οι αποφάσεις των υπουργών σήμερα δεν θα κάνουν τίποτα για να βοηθήσουν αυτούς τους αγρότες», ανέφερε σε δήλωσή του.
«Η συνολική έμφαση δίνεται στην επιβράβευση των αγροτών για τη μείωση της παραγωγής. Οι Πράσινοι τρέχουν ξεκάθαρα το σόου, με τους Fianna Fáil και Fine Gael να οδηγούνται από τη μύτη».
Η IFA συμμετείχε σε διαδηλώσεις σε ολόκληρη τη χώρα τον Ιούνιο πριν οριστικοποιηθούν οι μεταρρυθμίσεις, διαφωνώντας με την εφαρμογή των κλιματικών πολιτικών «χωρίς καμία αξιολόγηση του οικονομικού και κοινωνικού αντίκτυπου που θα έχουν στους αγρότες και την αγροτική Ιρλανδία».
Τότε, ο Cullinan είπε ότι έχει προειδοποιήσει την κυβέρνηση ότι «αν δεν υπάρξει αλλαγή στην τρέχουσα κατεύθυνση της ΚΓΠ και αλλαγές στο ελαττωματικό νομοσχέδιο για τη δράση για το κλίμα, η γεωργία στην Ιρλανδία, όπως την ξέρουμε, θα πάψει να υφίσταται».
Η επιστήμονας και αγρότης Emma Carroll από το Kildare είπε στο The Journal ότι είναι καλό να βλέπουμε τη στροφή προς πιο φιλικούς προς το περιβάλλον στόχους, αλλά πιστεύει ότι χρειάζεται σαφήνεια σχετικά με το ποια θα είναι τα αποτελέσματα για τους αγρότες.
«Πιστεύω ότι πρέπει να είναι μια πιο ευρεία εικόνα των ιρλανδικών αγροκτημάτων και δεν είμαι σίγουρη ότι πραγματικά αποτυπώνει αυτό ως έχει», είπε.
Η Carroll είπε επίσης ότι θα ήθελε να δει «ένα σχέδιο μεγαλύτερης κλίμακας αγροκτημάτων» που θα μπορούσε να εξατομικευτεί σε κάθε μεμονωμένη εκμετάλλευση στις διάφορες γεωργικές βιομηχανίες.
Ωστόσο, πρόσθεσε ότι χρειάζονται μεταρρυθμίσεις στην ΚΓΠ.
«Με την κλιματική κρίση στην οποία βρισκόμαστε, γνωρίζουμε ότι πρέπει να γίνουν αλλαγές και πρέπει να τις κάνουμε όσο πιο αποτελεσματικά μπορούμε», είπε.
«Ελπίζω ότι με καλούς διαπραγματευτές στο τραπέζι εκ μέρους των αγροτών, ελπίζω να συνεχιστεί το ενδιαφέρον για την ανάδειξη του κλίματος και την υποστήριξη των αγροτών να το κάνουν αυτό, ελπίζουμε ότι μπορούμε να φτάσουμε σε πραγματικά ενδιαφέρουσες και πραγματικά θετικές υποστηρικτικές επαναλήψεις της ΚΓΠ εκεί έξω».
Πηγή: The journal