Το Ρωσικό αέριο καλύπτει το 40% με 45% των ετήσιων αναγκών της Ελλάδας.
Στα ύψη εκτινάσσει τις τιμές ενέργειας στην Ευρώπη η προειδοποίηση των ΗΠΑ ότι η Ρωσία ετοιμάζεται μέσα στις επόμενες ημέρες να εισβάλει στην Ουκρανία ή να επιχειρήσει να προκαλέσει μίνι θερμό επεισόδιο στα σύνορά της. Με τους ειδικούς της NSA να προειδοποιούν ότι μία επιθετική κίνηση είναι θέμα ημερών, οι τιμές τόσο του φυσικού αερίου όσο και του ηλεκτρικού ρεύματος κάνουν σήμερα άλμα μεγαλύτερο του 14%.
Το βασικό συμβόλαιο φυσικού αερίου ενισχύθηκε χθες έως και 14% στα 88 ευρώ ανά μεγαταβώρα, τα υψηλότερα επίπεδα για το πιο ενεργό συμβόλαιο από τις 31 Ιανουαρίου. Στη γερμανική αγορά το συμβόλαιο Μαρτίου του ηλεκτρικού ρεύματος κατέγραψε άνοδο 11% στα 177 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Η τιμή του ρεύματος στην Ελλάδα αυξήθηκε χθες κατά 9,75% στα 228,63 ευρώ η μεγαβατώρα και είναι η υψηλότερη στην Ευρώπη, σύμφωνα με στοιχεία της ΡΑΕ. Στη Γερμανία, η τιμή του ρεύματος για τον Μάρτιο εκτινάχθηκε 11% στα 177 ευρώ η μεγαβατώρα.
Σε τροχιά ανόδου βρέθηκαν βεβαίως και οι τιμές του πετρελαίου, οδεύοντας ολοταχώς προς τα 100 δολάρια το βαρέλι. Η τιμή του μπρεντ μετά το άλμα της κατά 4,7% την Παρασκευή, ενισχύθηκε 1,8% στα 96,16 δολάρια το βαρέλι. Στα ύψη και η τιμή του άνθρακα με το βασικό συμβόλαιο στα 115,50 δολάρια ανά μετρικό τόνο.
Η Ρωσία είναι ο τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στον κόσμο και μια σύγκρουση στην Ουκρανία θα οδηγούσε σε σημαντική μείωση της ροής ρωσικών βαρελιών στην αγορά. Η Ρωσία εξάγει περίπου 5 εκατομμύρια βαρέλια αργού ημερησίως, περίπου το 12% του παγκόσμιου εμπορίου και περίπου 2,5 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα πετρελαϊκών προϊόντων, περίπου το 10% του παγκόσμιου εμπορίου, σύμφωνα με την επενδυτική τράπεζα Cowen. Περίπου το 60% των εξαγωγών πετρελαίου της Ρωσίας πηγαίνει στην Ευρώπη και ένα 30% στην Κίνα.
Η εκτίμηση της Κομισιόν
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει για το 2022 πως οι τιμές θα διαμορφωθούν σε υψηλότερα επίπεδα από εκείνα που η ίδια εκτιμούσε το περασμένο φθινόπωρο και μιλά για ουσιαστική αποκλιμάκωση τιμών από την άνοιξη του 2023 και μετά. Επισημαίνει μάλιστα ότι ακόμη και αν δεν γίνουν άλλες αυξήσεις στην αγορά χονδρικής, εντούτοις το μέχρι σήμερα άλμα τιμών, δεν έχει ακόμη μετακυλιστεί πλήρως στις τιμές λιανικής, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Ειδικότερα, η Κομισιόν διευκρινίζει πως παρά την αποκλιμάκωση που καταγράφουν οι τιμές στο φυσικό αέριο έναντι εκείνων του Δεκεμβρίου, εντούτοις η τάση στα futures υποδηλώνει ότι αυτές θα παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα μέχρι και τα μέσα της επόμενης χρονιάς.
Σε αυτό το πλαίσιο, η έκθεση βλέπει μετά την άνοιξη του 2023 μια απότομη πτώση, διευκρινίζοντας πως ό,τι ισχύει για το φυσικό αέριο, ισχύει και τις τιμές στο ηλεκτρικό ρεύμα. Τα καλά νέα, σύμφωνα με τους αναλυτές της Επιτροπής είναι ότι δεν πρέπει να αναμένουμε απότομες διακυμάνσεις των τιμών, είτε προς τα πάνω, είτε και προς τα κάτω, με την απότομη δηλαδή ένταση των προηγουμένων μηνών.
Στο μέτωπο του πετρελαίου, η έκθεση σημειώνει ότι η ακρίβεια στα καύσιμα, θα αρχίσει σταδιακά να εξασθενεί τους επόμενους 12 μήνες, τονίζοντας ότι τη σταθεροποίηση αυτή δείχνουν και τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης.
Επισημαίνεται επίσης ότι όλα τα παραπάνω αφορούν στο άμεσο αντίκτυπο της ανόδου των τιμών στα βασικά ενεργειακά προϊόντα. Οι έμμεσες επιπτώσεις που επίσης επηρεάζουν τις πληθωριστικές εξελίξεις είναι πιθανό να παραμείνουν για περισσότερο διάστημα.
Τι θα γίνει στην Ελλάδα
Στην περίπτωση της Ελλάδας, η Επιτροπή μιλά για κορύφωση των τιμών στο ρεύμα και γενικότερα των καυσίμων στο πρώτο τρίμηνο του 2022 και μετά βλέπει αποκλιμάκωση, χωρίς ωστόσο να αποκλείει τη διατήρησή τους σε υψηλά επίπεδα. Επισημαίνει ότι το υψηλό ενεργειακό κόστος αναμένεται να περάσει και στα υπόλοιπα προϊόντα του καλαθιού του καταναλωτή, γεγονός που σηματοδοτεί πως έπεται συνέχεια ως προς τις ανατιμήσεις των τιμών συνολικότερα στην ελληνική αγορά.
Σύσκεψη στο Μαξίμου
Εξάλλου χθες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ζήτησε να πληροφορηθεί για τα σενάρια της κρίσης και τις επιπτώσεις που θα έχει για την χώρα μας η κλιμάκωση της έντασης καθώς το Ρωσικό αέριο καλύπτει το 40% με 45% των ετήσιων αναγκών μας.
Στην σύσκεψη συμμετείχαν οι υπουργοί Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης και Άκης Σκέρτσος, ο Γενικός Γραμματέας της προεδρίας της κυβέρνησης Γρηγόρης Δημητριάδης, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κώστας Σκρέκας, ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας κ. Θανάσης Ντόκος και ο οικονομικός σύμβουλος του Πρωθυπουργού Άλεξ Πατέλης. Από πλευράς θεσμικών παραγόντων της αγοράς, συμμετείχαν ο Πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας κ. Θανάσης Δαγούμας, ο επικεφαλής της ΔΕΗ κ. Γιώργος Στάσσης, ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΠΑ κ. Κώστας Ξηφαράς και ο καθηγητής του ΕΜΠ κ. Παντελής Κάπρος.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες κατά την διάρκεια της σύσκεψης ο κ. Δαγούμας στην σκιά της γεωπολιτικής έντασης, ανέλυσε όλα τα πιθανά σενάρια και τις επιπτώσεις τους στην ομαλή τροφοδοσία της χώρας με αέριο.
Πρόκειται για σενάρια που έχει μελετήσει το Gas Coordination Group, που λειτουργεί ως σύμβουλος της ΕΕ και καταρτίζει μέτρα ασφάλειας εφοδιασμού σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης (τελεί υπό την αιγίδα του ENTSOe -Ευρωπαϊκός Σύνδεσμος Διαχειριστών Μεταφοράς Ενέργειας), ο οποίος έχει μελετήσει διάφορα πιθανά σενάρια σε περίπτωση ελλείμματος επάρκειας στα κράτη –μέλη για 3 μήνες, 2 εβδομάδες ή μία μέρα.
Όπως αναφέρθηκε, το δυσμενέστερο σενάριο είναι να διακοπεί πλήρως η τροφοδοσία της χώρας με Ρωσικό αέριο, κάτι το οποίο εκτιμάται ότι θα προκαλέσει έλλειμμα στην τροφοδοσία που θα είναι της τάξης του 10% έως 20%. Το κενό θα πρέπει να καλυφθεί σε αυτή την περίπτωση από φορτία LNG, μέσω τροφοδοσίας από τις εγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας και από το Αζέρικο αέριο που φτάνει στην Ελλάδα μέσω του αγωγού TAP.
Η κυβέρνηση και οι φορείς της αγοράς βρίσκονται σε αναζήτηση και εναλλακτικών πηγών τροφοδοσίας και από άλλες χώρες (π.χ Αίγυπτος).
Το ήπιο σενάριο που εξετάστηκε είναι να διακοπεί ο διάδρομος του φυσικού αερίου από Ουκρανία και Λευκορωσία, κάτι που προβλέπεται ότι δεν θα έχει επιπτώσεις για την χώρα μας καθώς θα συνεχίσει να τροφοδοτείτε από το Ρωσικό αέριο μέσω Τουρκίας αλλά και από τις εγκαταστάσεις του ΔΕΣΦΑ στην Ρεβυθούσα συν το αέριο από το Αζερμπαϊτζάν.
Συμπερασματικά κρίνεται ότι η Ελλάδα δεν θα αντιμετωπίσει πλήγμα στην ασφάλεια εφοδιασμού σε μια κλιμάκωση της έντασης, με την παραδοχή ότι θα είναι σε αυξημένη ετοιμότητα η Ρεβυθούσα και θα καλυφθούν τα κενά και από άλλες πηγές τροφοδοσίας όπως είναι ο TAP.
Ωστόσο κρίσιμη παράμετρος αποτελεί η διάρκεια της κρίσης καθώς όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, μια πιθανή πολεμική σύρραξη θα ανεβάσει στα ύψη τις τιμές φυσικού αερίου και θα περιορίσει τις φυσικές και οικονομικές αντοχές της κάθε χώρας για να καλύψει τα ελλείμματα στην τροφοδοσία.