Στις 26 Σεπτεμβρίου 2013, το Γενικό Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξέδωσε απόφαση σύμφωνα με την οποία η Επιτροπή παρέλειψε να ενεργήσει σχετικά με αίτημα για καλλιέργεια γενετικώς τροποποιημένου καλαμποκιού, το οποίο είχε υποβληθεί πριν από δώδεκα χρόνια, το 2001.
Στο πνεύμα της εκτέλεσης της απόφασης, η Επιτροπή παρέπεμψε σήμερα το αίτημα για τη συγκεκριμένη καλλιέργεια στο Συμβούλιο Υπουργών. Εναπόκειται τώρα στο Συμβούλιο Υπουργών να πάρει θέση, με ενισχυμένη πλειοψηφία, για το αίτημα αυτό. Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων έχει ήδη διατυπώσει θετική γνώμη για τα αίτημα αυτό, σε έξι γνωμοδοτήσεις το 2005, το 2006, το 2008, το 2011 και το 2012.
Το αίτημα που υποβλήθηκε το 2001 εντάσσεται στην «παλιά» διαδικασία επιτροπολογίας πριν από τη Λισσαβώνα, η οποία προβλέπει ότι, αν στο Συμβούλιο δεν μπορεί να επιτευχθεί ενισχυμένη πλειοψηφία, είτε υπέρ είτε κατά της έγκρισης, τότε η Επιτροπή υποχρεούται εκ του νόμου να χορηγήσει την έγκριση.
Παράλληλα, η Επιτροπή ζήτησε να γίνει εκ νέου διάλογος στο Συμβούλιο Υπουργών για την πρόταση που έχει υποβάλει σχετικά με τις καλλιέργειες, για την οποία το Κοινοβούλιο έχει ήδη εκδώσει γνώμη σύμφωνα με την οποία θα πρέπει να επιτρέπεται στα κράτη μέλη να περιορίζουν ή να απαγορεύουν καλλιέργεια Γενετικώς Τροποποιημένων Οργανισμών (ΓΤΟ) στην επικράτειά τους για λόγους άλλους πλην αυτών που σχετίζονται με κινδύνους για την υγεία και το περιβάλλον.
Ο Επίτροπος για την υγεία, κ. Tonio Borg, δήλωσε: «Η Επιτροπή είναι υποχρεωμένη να συμμορφωθεί με την απόφαση του Δικαστηρίου και γι’ αυτό αποφάσισε σήμερα να διαβιβάσει σχέδιο απόφασης για την έγκριση του αραβοσίτου 1507 στο Συμβούλιο: τους προσεχείς μήνες, οι υπουργοί θα κληθούν να λάβουν θέση για το συγκεκριμένο αίτημα για έγκριση».
Ο Επίτροπος για την υγεία, κ. Borg, συνέχισε: «Η απόφαση του Δικαστηρίου για τον αραβόσιτο 1507 επιβεβαιώνει ότι είναι επείγουσα ανάγκη να υπάρξει ένας συμβιβασμός ανάμεσα στους αυστηρούς και προδιαγεγραμμένους κανόνες της ΕΕ για την έγκριση καλλιεργειών ΓΤΟ και στις εθνικές ιδιαιτερότητες. Πριν από τρία χρόνια, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση, με την ευρεία υποστήριξη τόσο του Κοινοβουλίου όσο και του Συμβουλίου, για την εξεύρεση λύσης στο σημερινό αδιέξοδο της διαδικασίας έγκρισης. Για τον λόγο αυτό, απευθύνω έκκληση στα κράτη μέλη να πάρουν θέση και να στηρίξουν την πρόταση της Επιτροπής, έτσι ώστε η προεδρία και το Συμβούλιο να μπορέσουν να καταλήξουν σε συμβιβασμό και να προχωρήσει η πρόταση για τις καλλιέργειες."
Προσεχείς ενέργειες
Η Επιτροπή ζήτησε να γίνει συζήτηση με τα κράτη μέλη στο πλαίσιο του Συμβουλίου Υπουργών Περιβάλλοντος που θα συνεδριάσουν στις 13 Δεκεμβρίου 2013.
Ιστορικό
Tο γενετικώς τροποποιημένο καλαμπόκι1507 (αραβόσιτος Bt) αναπτύχθηκε για να ενισχύσει την ανθεκτικότητα του αραβοσίτου σε συγκεκριμένους επιβλαβείς οργανισμούς που το προσβάλλουν, όπως είναι οι προνύμφες της πυραλίδας του καλαμποκιού. Σήμερα, στην Ευρωπαϊκή Ένωση επιτρέπεται η κυκλοφορία τροφίμων και ζωοτροφών που περιέχουν τέτοιου είδους καλαμπόκι, αλλά δεν επιτρέπεται η καλλιέργειά του. Το 2001 η εταιρεία Pioneer υπέβαλε αίτηση για να επιτραπεί η καλλιέργεια του αραβοσίτου 1507, δυνάμει της οδηγίας 2001/18/EΚ για τη σκόπιμη ελευθέρωση γενετικώς τροποποιημένων οργανισμών στο περιβάλλον.
Το 2007 η Pioneer προσέφυγε στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης γιαπαράλειψη κατά της Επιτροπής, επειδή δεν υπέβαλε προς ψήφιση στην κανονιστική επιτροπή πρόταση απόφασης για την έγκριση του εν λόγω καλαμποκιού. Το Δικαστήριο δεν έδωσε συνέχεια στην προσφυγή αφότου η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση στην κανονιστική επιτροπή τον Φεβρουάριο του 2009, σχετικά με σχέδιο απόφασης για έγκριση του καλαμποκιού. Η επιτροπή, ωστόσο, δεν εξέδωσε γνώμη. Το 2010 η Pioneer προσέφυγε για δεύτερη φορά κατά της Επιτροπής λόγω παράλειψης (υπόθεση T-164/10) που συνίσταται στη μη παραπομπή, ελλείψει έκδοσης γνώμης από την κανονιστική επιτροπή, πρότασης απόφασης του Συμβουλίου για έγκριση, όπως όφειλε σύμφωνα με τη διαδικασία της επιτροπολογίας που ίσχυε την εποχή εκείνη[1].
Στις 26 Σεπτεμβρίου 2013, το Γενικό Δικαστήριο εξέδωσε απόφαση για την υπόθεση T-164/10, σύμφωνα με την οποία η Επιτροπή παρέλειψε να ενεργήσει καθόσον δεν υπέβαλε στο Συμβούλιο πρόταση δυνάμει του άρθρου5 παράγραφος 4 της απόφασης 1999/468/EΚ για την επιτροπολογία.
Συνεπώς, σύμφωνα με το άρθρο 266 ΣΛΕΕ και την απόφαση του Δικαστηρίου, η Επιτροπή υποβάλλει τώρα στο Συμβούλιο πρόταση απόφασης για την έγκριση του αραβοσίτου 1507. Για να εξασφαλιστεί υψηλό επίπεδο προστασίας της υγείας και του περιβάλλοντος, το σχέδιο απόφασης για την έγκριση τροποποιήθηκε ελαφρώς ώστε να συμπεριλάβει συστάσεις που διατύπωσε η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) το 2011 και το 2012 όσον αφορά τους όρους έγκρισης και περιβαλλοντικής παρακολούθησης του αραβοσίτου 1507.
Η πρόταση της Επιτροπής για τις καλλιέργειες
Ανταποκρινόμενη σε χρόνιο αίτημα αρκετών κρατών μελών, η Επιτροπή δημοσίευσε τον Ιούλιο του 2010 πρόταση κανονισμού για την αναθεώρηση της οδηγίας 2001/18/ΕΚ με σκοπό να παράσχει στα κράτη μέλη τη νομική βάση που απαιτείται για να αποφασίσουν σχετικά με την καλλιέργεια ΓΤΟ για λόγους άλλους από εκείνους που βασίζονται στην επιστημονική εκτίμηση της επικινδυνότητας για την υγεία και το περιβάλλον, η οποία διεξάγεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο.Χάρη στην τροποποίηση αυτή, τα κράτη μέλη θα είναι σε θέση να περιορίσουν ή να απαγορεύσουν την καλλιέργεια ΓΤΟ σε τμήμα ή στο σύνολο του εδάφους τους χωρίς να προσφύγουν σε ρήτρες διασφάλισης που, έως σήμερα, δεν έχουν υποστήριξη από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων.
Tο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε σε πρώτη ανάγνωση την πρόταση, τον Ιούλιο του 2011. Στο Συμβούλιο, παρά τις προσπάθειες διαδοχικών προεδριών, και ειδικότερα της δανικής προεδρίας το 2012, δεν επιτεύχθηκε συμφωνία λόγω του βέτο που προέβαλε μια μειοψηφία κρατών μελών. Η Επιτροπή εξακολούθησε να καταβάλει προσπάθειες για να κατευνάσει τις ανησυχίες των κρατών μελών και, ταυτόχρονα, να κερδίσει την υποστήριξη μιας ευρείας πλειοψηφίας κρατών μελών υπέρ της πρότασης.
