Τα φορτηγά που περιπλανιούνται, τα εμπορευματοκιβώτια με άγνωστη ημερομηνία παράδοσης, οι οδηγοί που πολεμούν και η πίεση για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις.
Το ημερολόγιο δείχνει 26 Φεβρουαρίου, τρίτη ημέρα του πολέμου στην Ουκρανία, και πέντε φορτηγά βρίσκονται σταθμευμένα στον χώρο φόρτωσης της βιομηχανίας ζυμαρικών «Eurimac» στη Βιομηχανική Περιοχή του Σταυροχωρίου στο Κιλκίς. Οι πέντε οδηγοί, ουκρανικής καταγωγής, διευκρινίζουν στους ανθρώπους της ελληνικής επιχείρησης ότι δεν θα επιστρέψουν σύντομα. «Μας είπαν ότι θα αφήσουν το τιμόνι, γιατί θα πάρουν τα όπλα, για να πολεμήσουν για τη χώρα τους. Ήταν μια στιγμή που δεν ξέρω πώς να την περιγράψω, παράξενη, έντονη, συγκινητική» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο επιχειρηματίας Σταύρος Κωνσταντινίδης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της βιομηχανίας ζυμαρικών «Eurimac ΑΕ», η οποία εξάγει τα προϊόντα της στην Ουκρανία, αλλά παράλληλα απέστειλε δωρεάν στη χώρα, με δύο φορτηγά, 500.000 μερίδες ζυμαρικών για τη σίτιση μεμονωμένων ατόμων κι οικογενειών, που αντιμετωπίζουν τα δεινά του πολέμου.
Όπως προσθέτει, λόγω της έκρυθμης κατάστασης, οι ουκρανικές επιχειρήσεις δυσκολεύονται να πληρώσουν τους προμηθευτές τους. Πολύ μεγαλύτερο δε, είναι το πρόβλημα για όσες επιχειρήσεις εξάγουν στη Ρωσία (η Eurimac δεν πουλάει προϊόντα της στη ρωσική αγορά), λόγω του αποκλεισμού ρωσικών τραπεζών από το σύστημα SWIFT. Στο ερώτημα δε, αν οι ανατιμήσεις στα σιτηρά, λόγω του πολέμου στις δύο χώρες-«σιτοβολώνες», θα επηρεάσουν τη «Eurimac», απαντά πως η πιθανή μελλοντική επίπτωση, αν υπάρξει, θα είναι έμμεση: «Στη Eurimac χρησιμοποιούμε για την παραγωγή των προϊόντων μας μόνο ελληνικό σκληρό σιτάρι, ενώ στη Ρωσία και την Ουκρανία παράγεται κυρίως μαλακό και ημίσκληρο. Η έμμεση επίπτωση στο μέλλον μπορεί να είναι ότι αν αυξηθούν υπερβολικά οι τιμές του μαλακού σιταριού, λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία, ενδέχεται κάποιες βιομηχανίες που το χρησιμοποιούν σήμερα, να στραφούν στο σκληρό σιτάρι (κάτι που θα ανεβάσει την τιμή του). Προς το παρόν όμως, η τιμή του σκληρού σιταριού παραμένει πολύ υψηλότερη σε σχέση με του μαλακού» διευκρινίζει.
Εν αναμονή των όποιων εξελίξεων στη μεγάλη εικόνα, ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει ήδη αρχίσει να αφήνει το στίγμα του σε εξαγωγικές επιχειρήσεις και μεταφορές. Κλειστά σύνορα, παρακάμψεις που στοιχίζουν σε χρόνο και χρήμα, προβλήματα στις πληρωμές, διακοπές δρομολογίων από μεγάλες μεταφορικές εταιρείες, κλειστά λιμάνια λόγω βομβαρδισμών, δημιουργούν προβλήματα και στις ελληνικές επιχειρήσεις. Η αξία των πωλήσεων ελληνικών προϊόντων σε Ουκρανία και Ρωσία δεν είναι μεν μεγάλη -κυμαίνεται σε σχετικά χαμηλό επίπεδο (338,6 εκατ. ευρώ και 206,6 εκατ. ευρώ αντίστοιχα) κι αποτελεί πολύ μικρό ποσοστό στο σύνολο των περίπου 40 δισ. ευρώ, που άγγιξαν πέρυσι οι ελληνικές εξαγωγές- αλλά δεν παύει να είναι υπολογίσιμη.
«'Οσοι εξάγουμε στην περιοχή, είμαστε στα κάγκελα» λέει χαρακτηριστικά, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, Έλληνας εξαγωγέας του κλάδου των τροφίμων, που επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του. Για ημέρες, υποστηρίζει, δεν γνώριζε πότε θα φτάσουν τελικά στον προορισμό τους τα φορτία της επιχείρησης, που βρίσκονταν ήδη καθοδόν προς τους πελάτες. «Υπήρξε στιγμή που αγνοούσα πού ακριβώς βρίσκονταν και αναρωτήθηκα αν ήταν μέσα στις φλόγες» λέει, διευκρινίζοντας ότι σήμερα πέντε φορτία της εταιρείας του -η οποία σημειωτέον εξάγει τα προϊόντα της σε δεκάδες χώρες- βρίσκονται καθοδόν και ψάχνουν τον δρόμο προς τους πελάτες της, αφού μέχρι την περασμένη Παρασκευή αναχωρούσαν κανονικά για την περιοχή.
Νοικιάζουν αποθήκες σε χώρες όπως η Πολωνία
Υπάρχει αυτή τη στιγμή εικόνα για τον όγκο των φορτίων των ελληνκών εξαγωγικών εταιρειών, που βρίσκονται σε αναζήτηση μεταφορικής «διόδου» ή εγκλωβισμένα σε διάφορα σημεία, λόγω του πολέμου; «Η κατάσταση είναι πάρα πολύ ρευστή και απόλυτα δυναμική. Υπάρχουν πολλά φορτία καθοδόν, που οι επιχειρήσεις προσπαθούν με κάθε τρόπο να τα παραδώσουν, αλλά η εικόνα δεν είναι ξεκάθαρη, γιατί τα δεδομένα αλλάζουν συνέχεια. Κάποιες ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις δεν είναι σε θέση να γνωρίζουν πότε θα φτάσουν τα φορτία τους στους πελάτες τους. Άλλες έχουν οδηγήσει φορτία σε αποθήκες σε χώρες όπως η Πολωνία, ούτως ώστε να βρίσκονται εγγύτερα και να είναι έτοιμες να τα στείλουν στον τελικό προορισμό τους, αμέσως μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες. Οι πιο πολλές μεταφορικές εταιρείες δεν παραλαμβάνουν πλέον φορτία με προορισμό την περιοχή», σχολίασε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ στέλεχος εξαγωγικού φορέα, που είναι σε συνεχή επαφή με ανθρώπους των ελληνικών εξαγωγικών επιχειρήσεων.
Οι ανακοινώσεις από διεθνείς μεταφορικές και ναυτιλιακές εταιρείες, που βγάζουν προσωρινά την περιοχή εκτός του «χάρτη» των μετακινήσεών τους για τις μεταφορές φορτίων πληθαίνουν. Η ναυτιλιακή εταιρεία Ocean Network Express (ONE), με έδρα τη Σιγκαπούρη, ανέστειλε τη Δευτέρα 28/2 τις κρατήσεις για μεταφορές φορτίων από και προς τη Ρωσία, αλλά και για το ρωσικό λιμάνι του Νοβορσίσκ και το ουκρανικό της Οδησσού. Η MSC, η μεγαλύτερη -βάσει δυναμικότητας- ναυτιλιακή εταιρεία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων παγκοσμίως, γνωστοποίησε ότι από την 1η Μαρτίου εισήγε «προσωρινή διακοπή σε όλες τις κρατήσεις φορτίων από και προς τη Ρωσία» κάτι που αφορά -όπως διευκρίνισε- όλες τις περιοχές πρόσβασης που καλύπτει, σε Βαλτική, Μαύρη Θάλασσα και ρωσική Άπω Ανατολή (αν και θα εξακολουθήσει να «σκανάρει» κρατήσεις για φορτία που αφορούν σε είδη πρώτης ανάγκης, όπως τρόφιμα, ιατρικό εξοπλισμό και ανθρωπιστική βοήθεια). Η δανέζικη Maersk, δεύτερη μεγαλύτερη στον χώρο μετά την MSC, εξέδωσε αντίστοιχη ανακοίνωση που περιλαμβάνει και όλα τα ρωσικά λιμάνια, ενώ η γερμανική Hapag Lloyd δήλωσε κι αυτή ότι προχωρά σε προσωρινή αναστολή των κρατήσεων για τη Ρωσία και διέκοψε τα δρομολόγια προς την Ουκρανία.
«Αυτή τη στιγμή, οι μεταφορές από και προς τη Ρωσία και την Ουκρανία ουσιαστικά έχουν σταματήσει, δεν περνάει κανείς, πρακτικά μόνο ανθρωπιστική βοήθεια διασχίζει τα σύνορα της Ουκρανίας», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Απόστολος Κενανίδης, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Φορτηγών Αυτοκινητιστών Ελλάδος Οδικών Εμπορευματικών και Επιβατικών Μεταφορών (ΟΦΑΕ), γνωστοποιώντας ότι έχει υπόψη του τουλάχιστον δύο περιπτώσεις αυτοκινητιστών-μελών του φορέα, που προσπαθούν επί μέρες να επιστρέψουν στην Ελλάδα από την περιοχή, διαμέσου άλλων χωρών, συναντώντας στα σύνορα ουρές φορτηγών που εκτείνονται σε μήκος χιλιομέτρων. Πόσο εκτεταμένο ήταν προ πολέμου το μεταφορικό έργο των ελληνικών επιχειρήσεων στην περιοχή; «Μέχρι το 2014, οπότε επιβλήθηκε το εμπάργκο της Ρωσίας στα κοινοτικά προϊόντα ήταν μεγάλο, σημαντικός αριθμός ελληνικών φορτηγών δούλευε εκεί. Μετά το εμπάργκο, το μεταφορικό έργο μειώθηκε στο 20% αυτού που είχαμε πριν» εξηγεί, επισημαίνοντας πως έτσι και αλλιώς το πρόβλημα είναι σημαντικό.
Κανονικά, ο Γεώργιος Πεπετίδης θα επέστρεφε σήμερα με άδειο φορτηγό στη Βέροια από τη Μόσχα, έχοντας ξεφορτώσει το φορτίο του. Αν δεν όλα πήγαιναν βάσει του συνηθισμένου προγράμματος. Αντ' αυτού βρίσκεται στη Λετονία -ημέρες τώρα, πάνω στο φορτηγό, τρώγοντας σε βενζινάδικα. «Όλα καλά» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, παρά την ταλαιπωρία, «τι να πούμε εμείς, όταν άνθρωποι πεθαίνουν;». Το μακρύ μεν, ευθύ δε δρομολόγιο, που συνέδεε την Ελλάδα με τη Ρωσία έχει πλέον γίνει «φιδωτό», αφού τα φορτηγά παρακάμπτουν την εμπόλεμη ζώνη, ακολουθώντας τη διαδρομή Λετονία- Λιθουανία- Πολωνία- Σλοβακία- Ουγγαρία και στη συνέχεια Βαλκάνια και Ελλάδα, με ό,τι αυτό σημαίνει σε όρους χρόνου, καθυστερήσεων στις παραδόσεις και κόστους καυσίμων._