Επίτευξη πολιτικής συμφωνίας σχετικά με επαρκείς κατώτατους μισθούς για τους εργαζομένους στην ΕΕ

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαιρετίζει την πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε νωρίτερα σήμερα μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των κρατών μελών της ΕΕ όσον αφορά την οδηγία για επαρκείς κατώτατους μισθούς, την οποία πρότεινε η Επιτροπή τον Οκτώβριο του 2020.

Κατά την έναρξη της θητείας της, η Πρόεδρος της Επιτροπής, κ. φον ντερ Λάιεν, υποσχέθηκε την υιοθέτηση νομικού μέσου που θα διασφαλίζει ότι οι εργαζόμενοι στην ΕΕ λαμβάνουν δίκαιο κατώτατο μισθό, και επανέλαβε τη δέσμευση αυτή στην πρώτη της ομιλία για την κατάσταση της Ένωσης το 2020. 

Η οδηγία θεσπίζει πλαίσιο για την επάρκεια των νόμιμων κατώτατων μισθών, προωθώντας τις συλλογικές διαπραγματεύσεις για τον καθορισμό των μισθών και ενισχύοντας την αποτελεσματική πρόσβαση των εργαζομένων στην προστασία με τη μορφή κατώτατου μισθού στην ΕΕ.

Η διασφάλιση επαρκών κατώτατων μισθών είναι σημαντική για την ενίσχυση της κοινωνικής δικαιοσύνης και τη στήριξη μιας βιώσιμης και συμπεριληπτικής οικονομικής ανάκαμψης. Η βελτίωση των συνθηκών εργασίας και διαβίωσης ωφελεί επίσης τις επιχειρήσεις, καθώς και την κοινωνία και την οικονομία γενικότερα, ενισχύοντας την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα.
 

Βελτίωση της προστασίας μέσω κατώτατου μισθού με πλήρη σεβασμό των εθνικών αρμοδιοτήτων και παραδόσεων

Προστασία με τη μορφή κατώτατου μισθού υπάρχει σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, είτε μέσω νόμιμων κατώτατων μισθών και συλλογικών συμβάσεων είτε αποκλειστικά μέσω συλλογικών συμβάσεων.

Η εξασφάλιση επαρκών μισθών για τους εργαζομένους είναι απαραίτητη για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας τους και για την οικοδόμηση δίκαιων και ανθεκτικών οικονομιών και κοινωνιών. Ωστόσο, υπάρχουν εργαζόμενοι που πλήττονται από το χαμηλό επίπεδο επάρκειας και/ή τις διαφορές ως προς την κάλυψη της προστασίας με τη μορφή κατώτατου μισθού.

Η νέα οδηγία αποσκοπεί στην αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού με τη θέσπιση ενωσιακού πλαισίου για τη βελτίωση της προστασίας με τη μορφή επαρκούς κατώτατου μισθού. Ο σκοπός αυτός θα επιτευχθεί με πλήρη σεβασμό στις εθνικές παραδόσεις και αρμοδιότητες, καθώς και στην αυτονομία των κοινωνικών εταίρων. Δεν απαιτεί από τα κράτη μέλη να θεσπίσουν νόμιμους κατώτατους μισθούς, ούτε καθορίζει ένα κοινό επίπεδο κατώτατου μισθού σε όλη την ΕΕ.

Τα κυριότερα στοιχεία της οδηγίας είναι τα εξής:

• Πλαίσιο για τον καθορισμό και την επικαιροποίηση των νόμιμων κατώτατων μισθών: Τα κράτη μέλη με νόμιμους κατώτατους μισθούς θα πρέπει να θεσπίσουν πλαίσιο χρηστής διακυβέρνησης για τον καθορισμό και την επικαιροποίηση των κατώτατων μισθών. Η εν λόγω διαδικασία περιλαμβάνει:
   

   

  • σαφή κριτήρια για τον καθορισμό του κατώτατου μισθού (μεταξύ άλλων, την αγοραστική δύναμη, λαμβανομένου υπόψη του κόστους διαβίωσης, το επίπεδο, την κατανομή και τον ρυθμό αύξησης των μισθών, και την εθνική παραγωγικότητα)·

     

  • τη χρήση ενδεικτικών τιμών αναφοράς ως οδηγού για την αξιολόγηση της επάρκειας των κατώτατων μισθών — η δε οδηγία παρέχει ενδείξεις σχετικά με τις πιθανές τιμές που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν·

     

  • τακτικές και έγκαιρες επικαιροποιήσεις των κατώτατων μισθών·

     

  • σύσταση συμβουλευτικών οργάνων, στα οποία θα έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν οι κοινωνικοί εταίροι·

     

  • διασφάλιση ότι οι διαφοροποιήσεις και οι κρατήσεις στους νόμιμους κατώτατους μισθούς τηρούν τις αρχές της απαγόρευσης των διακρίσεων και της αναλογικότητας, συμπεριλαμβανομένης της επιδίωξης θεμιτού στόχου· και

     

  • αποτελεσματική συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων στον καθορισμό και την επικαιροποίηση των νόμιμων κατώτατων μισθών.

     

• Προώθηση και διευκόλυνση των συλλογικών διαπραγματεύσεων για τους μισθούς: Η οδηγία στηρίζει τις συλλογικές διαπραγματεύσεις σε όλα τα κράτη μέλη. Η στήριξη αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι οι χώρες με συλλογικές διαπραγματεύσεις που καλύπτουν μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού τείνουν να έχουν χαμηλότερο ποσοστό χαμηλόμισθων εργαζομένων, μικρότερη μισθολογική ανισότητα και υψηλότερους μισθούς. Επιπλέον, η οδηγία ζητά από τα κράτη μέλη στα οποία η κάλυψη των συλλογικών διαπραγματεύσεων είναι μικρότερη από 80% να καταρτίσουν σχέδιο δράσης για την προώθηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων.

   

• Βελτίωση της παρακολούθησης και της επιβολής προστασίας με τη μορφή κατώτατου μισθού: Τα κράτη μέλη θα πρέπει να συλλέγουν δεδομένα σχετικά με την κάλυψη και την επάρκεια του κατώτατου μισθού και να διασφαλίζουν ότι οι εργαζόμενοι έχουν πρόσβαση σε διαδικασίες επίλυσης διαφορών και δικαίωμα προσφυγής. Η συμμόρφωση και η αποτελεσματική επιβολή είναι ουσιαστικής σημασίας προκειμένου οι εργαζόμενοι να επωφελούνται πραγματικά από την πρόσβαση στην προστασία με τη μορφή κατώτατου μισθού και να προωθηθεί ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον με βάση την καινοτομία, την παραγωγικότητα και τον σεβασμό στα κοινωνικά πρότυπα.
   

   

Μέλη της Επιτροπής προέβησαν στις ακόλουθες δηλώσεις:
 

Η κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε: «Η ΕΕ τήρησε την υπόσχεσή της. Οι νέοι κανόνες για τους κατώτατους μισθούς θα προστατεύσουν την αξιοπρέπεια στην εργασία και θα διασφαλίσουν ότι η εργασία αμείβεται. Όλα τα παραπάνω θα γίνουν με πλήρη σεβασμό των εθνικών παραδόσεων και της αυτονομίας των κοινωνικών εταίρων.»

Ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος για μια Οικονομία στην Υπηρεσία των Ανθρώπων, κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις, δήλωσε: «Το παρόν πλαίσιο για τους κατώτατους μισθούς αποτελεί θεμελιώδες βήμα για την προστασία των εργαζομένων σε ολόκληρη την Ένωση, ενώ παράλληλα σέβεται τις εθνικές αρμοδιότητες και την αυτονομία των κοινωνικών εταίρων. Με δεδομένο τον αντίκτυπο του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία, είναι ζωτικής σημασίας να προστατεύσουμε τους χαμηλόμισθους. Οι κατώτατοι μισθοί θα πρέπει να διασφαλίζουν αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης, προωθώντας παράλληλα την καινοτομία και την παραγωγικότητα.»
 

Ο Επίτροπος Απασχόλησης και Κοινωνικών Δικαιωμάτων, κ. Νικολά Σμιτ, δήλωσε: «Σε μια εποχή κατά την οποία πολλά νοικοκυριά σε ολόκληρη την ΕΕ ανησυχούν για το πώς θα τα βγάλουν πέρα, είναι σημαντικό όλα τα κράτη μέλη να διαθέτουν επαρκή προστασία με τη μορφή κατώτατου μισθού. Το πλαίσιο που συμφωνήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα συμβάλει στο να διασφαλιστεί ότι τα άτομα που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό μπορούν να ανταποκριθούν οικονομικά σε μια αξιοπρεπή ζωή. Σήμερα είναι μια καλή ημέρα για μια ισχυρή κοινωνική Ευρώπη που προστατεύει.»
 

Επόμενα βήματα

Η πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο πρέπει πλέον να εγκριθεί επισήμως από τους συννομοθέτες. Μόλις δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα, η οδηγία θα τεθεί σε ισχύ 20 ημέρες μετά τη δημοσίευσή της και, στη συνέχεια, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μεταφέρουν τα νέα στοιχεία της οδηγίας στο εθνικό τους δίκαιο εντός δύο ετών.
 

Ιστορικό

Το δικαίωμα σε επαρκείς κατώτατους μισθούς είναι ενσωματωμένο στην αρχή 6 του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, ο οποίος διακηρύχθηκε από κοινού από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο εξ ονόματος όλων των κρατών μελών και την Επιτροπή στο Γκέτεμποργκ τον Νοέμβριο του 2017. Η οδηγία για επαρκείς κατώτατους μισθούς είναι μία από τις βασικές δράσεις του σχεδίου δράσης για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων με στόχο την περαιτέρω εφαρμογή των αρχών του πυλώνα.

Η Επιτροπή πρότεινε οδηγία για επαρκείς κατώτατους μισθούς στις 28 Οκτωβρίου 2020, μετά από διαβούλευση σε δύο στάδια με τους κοινωνικούς εταίρους, η οποία πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με το άρθρο 154 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ (ΣΛΕΕ). Η οδηγία της ΕΕ βασίζεται στο άρθρο 153 παράγραφος 1 στοιχείο β) της ΣΛΕΕ σχετικά με τις συνθήκες εργασίας.