Η συγκομιδή της ελιάς, που βρίσκεται σε εξέλιξη αυτή την περίοδο, ανέδειξε για μια ακόμη φορά το πρόβλημα των εργατών γης, για το οποίο η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με την ανάληψη της ηγεσίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ), το 2015, προχώρησε σε μια σημαντική και καινοτόμα νομοθετική πρωτοβουλία, την αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας στον τομέα της αγροτικής οικονομίας.
Στόχος μας ήταν, σε συνεργασία με άλλα καθ΄ ύλην αρμόδια Υπουργεία και φορείς, τόσο η δίκαιη φορολογική μεταχείριση των αγροτών, μέσω της δυνατότητας έκπτωσης της μισθολογικής και κοινωνικο-ασφαλιστικής δαπάνης της απασχόλησης αλλοδαπών εργατών γης, όσο και η ελάφρυνση του διοικητικού κόστους και των ασφαλιστικών βαρών, ιδίως της διαδικασίας μετάκλησης εργατών γης από τρίτες χώρες.
Σημειώνεται ότι η σχετική νομοθετική ρύθμιση ήρθε και σε συνέχεια των γεγονότων της Μανωλάδας Ηλείας την Άνοιξη του 2013, τα οποία οδήγησαν στην καταδίκη της χώρας μας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, λόγω παραβίασης από την Ελλάδα του άρθρου 4 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, που αφορά στην απαγόρευση της αναγκαστικής εργασίας, κρίνοντας ότι οι συνθήκες απασχόλησης των προσφευγόντων εργατών γης στην καλλιέργεια φράουλας στη Μανωλάδα Ηλείας συνιστούσαν κατάσταση αναγκαστικής εργασίας.
Ειδικότερα, εμείς ως ΥΠΑΑΤ αναλάβαμε τη νομοθετική πρωτοβουλία για τη θέσπιση του άρθρου 58 Ν.4384/2016 (Α΄ 78), με το οποίο δόθηκε η δυνατότητα στους επαγγελματίες αγρότες να αιτούνται, στις κατά τόπον αρμόδιες Αποκεντρωμένες Διοικήσεις τους, την απασχόληση παράνομα διαμενόντων πολιτών τρίτων χωρών για την εξυπηρέτηση επειγουσών αναγκών των αγροτικών τους εκμεταλλεύσεων.
Προβλέφθηκε δηλαδή ότι κάθε αγρότης μπορεί να αιτηθεί την απασχόληση τόσων αλλοδαπών εργατών, όσων δικαιολογούνται από το είδος και την στρεμματική έκταση της καλλιέργειάς του ή τον όγκο του ζωικού του κεφαλαίου και μέχρι τη συμπλήρωση των κενών θέσεων εργασίας για μετακλητούς εργάτες, κατ’ εφαρμογή της Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) που κάθε φορά εκδίδεται κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 11 ν. 4251/2014.
Στους συγκεκριμένους εργάτες, αφού τηρηθεί η διαδικασία ταυτοποίησής τους από την αρμόδια Αστυνομική Διεύθυνση, χορηγείται βεβαίωση αναβολής απομάκρυνσης και άδεια εργασίας εξάμηνης διάρκειας, που μπορεί να ανανεωθεί με την ίδια διαδικασία, ενώ οι ίδιοι ασφαλίζονται με εργόσημο.
Με τη διάταξη αυτή διασφαλίστηκαν τα εργασιακά και κοινωνικοασφαλιστικά δικαιώματα χιλιάδων παράνομα διαμενόντων πολιτών τρίτων χωρών, οι οποίοι, ακριβώς λόγω του παράνομου της διαμονής, κινδύνευαν να πέσουν θύματα ακραίας εργασιακής εκμετάλλευσης, ενώ επιπλέον η διάταξη οδήγησε σε μείωση της φορολογίας των αγροτών, μέσω της έκπτωσης των σχετικών δαπανών και σε αύξηση των εισροών στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης.
Για να μπει σε εφαρμογή η συγκεκριμένη ρύθμιση απαιτήθηκαν εργώδεις προσπάθειες από το ΥΠΑΑΤ για το συντονισμό μιας σειράς εμπλεκόμενων φορέων, όπως τα Υπουργεία Εργασίας και Μετανάστευσης, οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, η Τοπική και Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, Φορολογικές Αρχές, Αστυνομικές και άλλες Υπηρεσίες, ώστε να καθίσταται εφικτή η ουσιαστική και αποτελεσματική συμβολή τους στη διευθέτηση των προβλημάτων που ανέκυπταν από την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων.
Πέραν της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας, υπήρξαν σημαντικές παρεμβάσεις προκειμένου η διαδικασία της μετάκλησης να εξυπηρετήσει αποτελεσματικά τις ανάγκες της αγροτικής οικονομίας, μέσω της μείωσης των παράβολων της αίτησης μετάκλησης, της κατάργησης της προκαταβολής από τον αγρότη – εργοδότη των ασφαλιστικών εισφορών των μετακλητών εργατών γης, της ευέλικτης αποτύπωσης της εργασίας των μετακλητών εργατών γης σε ειδικό θεωρημένο βιβλίο (Βιβλίο Ημερησίων Δελτίων Απασχολούμενου Προσωπικού) και την απλοποίηση στην υποβολή Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης (ΑΠΔ).
Με τον τρόπο αυτό κατέστη δυνατή η προστασία του αγρότη από οποιονδήποτε έλεγχο για ανασφάλιστη εργασία, ενώ ο τρόπος καταχώρησης της εργασίας στο βιβλίο προβλέφθηκε έτσι ώστε να είναι ευέλικτος, με τη συμπλήρωση των πραγματικών μεροκάματων του αλλοδαπού εργάτη γης κατά την διάρκεια του μήνα.
Το ζήτημα δυστυχώς είναι ότι αυτούς που αφορούσε η συγκεκριμένη ρύθμιση, δηλαδή τους αγρότες και τους οικονομικούς μετανάστες δεν τους βρήκε πρόθυμους, όπως και δεν υπήρξε από πλευράς της Διοίκησης και της Αυτοδιοίκησης η απαραίτητη στήριξη.
*Ο Βαγγέλης Αποστόλου είναι βουλευτής Εύβοιας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και πρώην Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης.
Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις