Η παγκόσμια επισιτιστική κρίση: συνέπειες και λύσεις

Σήμερα, ο κόσμος είναι μάρτυρας μιας σοβαρής παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης που πυροδοτήθηκε από τον έντονο πληθωρισμό, τη διακοπή της εφοδιαστικής αλυσίδας και τη σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας.

Αυτό συμβαίνει όταν η σταθερότητα της παγκόσμιας αγοράς τροφίμων εξακολουθεί να ανακάμπτει από την οικονομική κρίση που προκλήθηκε από την πανδημία COVID-19 και τις αποτυχίες των καλλιεργειών που σχετίζονται με το κλίμα, τόσο λόγω τυφώνων όσο και λόγω ξηρασίας.

Κατά συνέπεια, οι οικονομίες χαμηλού εισοδήματος που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές τροφίμων έχουν πληγεί περισσότερο.

Σημαντικές παροτρύνσεις για δράση για την καταπολέμηση της κατάστασης

Η τρέχουσα αγρο-κατάσταση αφορά τη διαθεσιμότητα τροφίμων και την πρόσβαση βασικών ειδών διατροφής –συμπεριλαμβανομένου του σιταριού, του ρυζιού, του καλαμποκιού και του σπορέλαιου– στις πιο άπορες και τις πιο ευάλωτες οικονομίες.

Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι το ανοιχτό εμπόριο, η διαφάνεια στην πληροφόρηση, η απαλλαγή από τους λογαριασμούς εισαγωγής τροφίμων και, το σημαντικότερο, η ελεύθερη ροή λιπασμάτων για τους αγρότες σε όλο τον κόσμο είναι οι εξέχουσες εκκλήσεις για δράση για την ανακούφιση της κατάστασης.

Η παροχή βοήθειας στους αγρότες με επιδοτήσεις δεικτών καιρού και η βοήθεια τους να σπείρουν σπόρους ανθεκτικούς στις καιρικές συνθήκες για να ελέγξουν τις απώλειες των καλλιεργειών, είναι μερικά από τα μέτρα που απαιτούν καθολική υποδομή.

Οι συνέπειες σε μακροεπίπεδο

Παράλληλα με τις αναπτυσσόμενες χώρες, ο Παγκόσμιος Βορράς, συμπεριλαμβανομένων του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ, βιώνει επίσης αύξηση στις τιμές των τροφίμων.

Ωστόσο, τα αναπτυσσόμενα αφρικανικά έθνη επηρεάζονται σημαντικά λόγω της ανασφάλειάς τους να πάρουν είτε ανεπαρκή είτε απρόσιτα βασικά τρόφιμα.

Αν λάβουμε υπόψη τη Βόρεια Αφρική, οι χώρες της βασίζονται στη Ρωσία και την Ουκρανία για τις εισαγωγές σιταριού και οι αυξανόμενοι λογαριασμοί τροφίμων των κυβερνήσεών τους είναι αδύνατο να πληρωθούν.

Η περιοχή τώρα αναζητά απεγνωσμένα την παρέμβαση του ΟΗΕ για να φέρει τρόφιμα και μέτρα ανακούφισης του πληθωρισμού.
Οι κυβερνητικές αντιδράσεις στην επισιτιστική κρίση

Αντί να βρουν μια επιβεβαιωτική προσέγγιση της κατάστασης, οι κύριες εξαγωγικές κυβερνήσεις τροφίμων έχουν επιβάλει ατομικούς εμπορικούς περιορισμούς στο εμπόριο δημητριακών τροφίμων, επιδεινώνοντας την κατάσταση.

Αυτό μετράει για 20 έθνη που επέβαλαν βαρείς φόρους στις αγρο-εξαγωγές τους μέχρι τα μέσα του 2022 και τους συνδυασμένους περιορισμούς 17% στις εμπορικές θερμίδες.

Τον Μάιο του τρέχοντος έτους, η Ινδία περιόρισε τις εξαγωγές σιταριού της για να υποστηρίξει την εγχώρια πρόσβαση στο σιτάρι. Τον Σεπτέμβριο, το έθνος απαγόρευσε την εξαγωγή σπασμένου ρυζιού και επέβαλε δασμό 20% στο ρύζι που δεν ήταν Basmati, εξαιρουμένου του μισοβρασμένου ρυζιού.

Ωστόσο, η απόφαση για την απαγόρευση των εξαγωγών ρυζιού ελήφθη για να ενισχύσει το πρόγραμμα ανάμειξης αιθανόλης της χώρας και να μειώσει την εξάρτησή της από τις εισαγωγές λαδιού που δεν είναι οικονομικά προσιτές.

Η χρήση σιτηρών για την παραγωγή αιθανόλης έχει επιτραπεί στη χώρα.

Επιπλέον, η σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας έχει επιδεινώσει τη μαύρη αγορά και τη συσσώρευση σιτηρών, πλήττοντας τις φθίνουσες οικονομίες όπως η Τυνησία και η Τουρκία.

Ως μέρος των προληπτικών μέτρων κατά της αυθαίρετης εξαγωγής δημητριακών τροφίμων, η κυβέρνηση της Τανζανίας κατέστησε υποχρεωτική την εγγραφή εταιρείας για τους Κενυάτες εισαγωγείς στο Νταρ ες Σαλάμ.

Αύξηση της πείνας και του παγκόσμιου υποσιτισμού

Ο μακροχρόνιος πληθωρισμός, οι ακραίες κλιματικές συνθήκες, ο λιμός σε ορισμένα έθνη που επιδεινώθηκε από την πανδημία και οι ένοπλες ευρωπαϊκές συγκρούσεις έχουν οδηγήσει σε μια από τις πιο βαθιά ριζωμένες παγκόσμιες επισιτιστική ανασφάλεια του αιώνα.

Ακόμη και πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, υπήρχαν πληθωριστικές εντάσεις στην αγορά εμπορευμάτων, αλλά η κατάσταση έγινε ακόμη πιο σοβαρή καθώς ξεκίνησε η σύγκρουση.

Τελικά, η έλλειψη καυσίμων και προμηθειών λιπασμάτων της Ρωσίας, όπως άζωτο και ποτάσα, επηρέασε τους αγρότες σε όλο τον κόσμο. Προκάλεσε συρρίκνωση στη συγκομιδή σιταριού, καλαμποκιού, ρυζιού και ελαιούχων σπόρων, και τελικά, ολόκληρη η αλυσίδα εφοδιασμού φαίνεται πλέον να έχει διαλυθεί.

Οι οικονομολόγοι προβλέπουν ότι σήμερα επικρατεί μια κρίσιμη κατάσταση. Εάν συνεχιστεί για μερικά ακόμη χρόνια, θα μπορούσε να αντιστρέψει τις προσπάθειες μαζικής μείωσης της πείνας και του υποσιτισμού που έγιναν από διεθνείς φορείς στο παρελθόν.
Επιπτώσεις της σύγκρουσης

Η σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας έχει θέσει σε αναμονή σχεδόν το 30% της προμήθειας σιταριού που παρέχουν από κοινού στον κόσμο. Η σύγκρουση έχει επίσης επηρεάσει την αλυσίδα εφοδιασμού του κριθαριού, του ηλιελαίου και του καλαμποκιού για τον ίδιο λόγο.

Τα τελευταία επτά χρόνια, υπήρξαν συνεχείς κοινωνικές αναταραχές και πολιτικές συγκρούσεις σε έθνη που πλήττονται από συγκρούσεις, τα περισσότερα από τα οποία αντιμετωπίζουν δυσκολίες στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Κάποιος μπορεί να αναφερθεί στην Αιθιοπία, το Αφγανιστάν, την Κεντρική Αφρική, τη Γκάμπια, τη Λιβερία, το Μάλι, τη Μοζαμβίκη, τη Ρουάντα, τη Σομαλία, το Νότιο Σουδάν, τη Συρία, την Υεμένη και την Ουκρανία.

Οι πληγείσες από τις συγκρούσεις ζώνες αναμένεται να έχουν υποστεί περισσότερο την επισιτιστική ανασφάλεια, καθώς το πολιτικό κατεστημένο δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τους αυξανόμενους λογαριασμούς εισαγωγών και την κοινωνική αστάθεια ταυτόχρονα.

Οι παγκόσμιες οικονομικές κυρώσεις ήταν πάντα συζητήσιμες και οι κοινωνικοπολιτικές εντάσεις έκαναν τα ευάλωτα έθνη να πληρώσουν το τίμημα για την αστάθεια που επιφέρουν αυτές οι εντάσεις στον κόσμο.

Ελλείψεις ρυζιού

Η παγκόσμια επισιτιστική ανασφάλεια το 2022 είναι περισσότερο ένα πρόβλημα πρόσβασης σε τρόφιμα, το οποίο μπορεί να αντιμετωπιστεί με μια παράπλευρη προσέγγιση. Οι αντιδράσεις είναι εντελώς αντίθετες, καθώς, μετά τον κόκκο του σιταριού, τώρα είναι το ζήτημα της διαθεσιμότητας του ρυζιού.

Το κόστος των λιπασμάτων εκτοξεύεται στα ύψη, πλήττοντας σοβαρά την παραγωγή ρυζιού, όπου ο μουσώνας έχει ήδη μειώσει την παραγωγή ρυζιού σε χώρες όπως η Ινδία. Οι περισσότερες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της πλειοψηφίας της Ασίας και της Υποσαχάριας Αφρικής, εξαρτώνται από το ρύζι ως βασική τροφή τους.

Οικονομολόγοι και διεθνείς φορείς υπόσχονται επαρκή προμήθειες λιπασμάτων στις χώρες που παράγουν ρύζι, έτσι ώστε άλλες χώρες εισαγωγής να μην στερηθούν τη βασική τροφή τους τα επόμενα χρόνια.

Πώς απευθύνονται οι διεθνείς φορείς στα έθνη

Η παγκόσμια επισιτιστική κρίση του 2022 έχει προκαλέσει μεγάλη ανησυχία. Διεθνείς φορείς, συμπεριλαμβανομένου του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών (UNWFP) και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), έχουν συζητήσει πώς να ελέγξουν την τρέχουσα κρίση επισιτιστικής ανασφάλειας.

Τα κράτη του κόσμου και οι ειδικοί σε κρίσεις αναμένουν επίσης από το ΔΝΤ να παρέμβει και να παραιτηθεί ή να αναβάλει το ισοζύγιο πληρωμών.

Αυτό θα μπορούσε να ελέγξει την κοινωνική αναταραχή που επικρατεί στα συγκρουόμενα έθνη χωρίς μελλοντική ασφάλεια και που αγωνίζονται να θρέψουν τους λαούς τους. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η επισιτιστική ανασφάλεια στο Πακιστάν που προκαλείται από το κλίμα και το αυξανόμενο ισοζύγιο πληρωμών της χώρας.

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του UNWFP, ο αριθμός των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν επισιτιστική ανασφάλεια διπλασιάστηκε σε 276 εκατομμύρια τα τελευταία δύο χρόνια, με περίπου 811 εκατομμύρια του πληθυσμού να κοιμούνται με άδειο στομάχι.

Αυτός ο αριθμός θα μπορούσε να φτάσει το 1,7 δισεκατομμύριο, με αύξηση των λογαριασμών εισαγωγής τροφίμων κατά πάνω από 25 δισεκατομμύρια δολάρια για τις ευάλωτες οικονομίες, προέβλεψε το UNWFP.

Πηγή: www.tradefinanceglobal.com