ΓΕΩΤ.Ε.Ε.: Παρέμβαση για τη διατήρηση του Αγροκτήματος της ιστορικής και πρωτοπόρας Σχολής Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Α.Π.Θ.

«Παρέμβαση για τη διατήρηση του Αγροκτήματος της ιστορικής και πρωτοπόρας Σχολής Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Α.Π.Θ.»

Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ,

επανερχόμαστε με δεύτερη επιστολή για το ίδιο θέμα, μετά την πλήρη δικαίωση του προβληματισμού που σας αναπτύξαμε στην από 7-7-2022 σχετική επιστολή μας. Συγκεκριμένα, η Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Νίκη Κεραμέως σε συνέντευξη που έδωσε στις 31-10-2022 στο δημοσιογράφο κ. Νίκο Χατζηνικολάου, δήλωσε επακριβώς: «όπως ξέρετε το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης είναι σε διαδικασία εκπόνησης μίας μελέτης για να μεταστεγαστεί όλο το Πανεπιστήμιο σε έναν ιδιόκτητο χώρο κοντά στο αεροδρόμιο προκειμένου ακριβώς να φροντίσουν για την ουσιαστική αναβάθμιση του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος».

Επειδή η έκταση αυτή, στην οποία αναφέρθηκε η κ. Κεραμέως, είναι το Αγρόκτημα του Τμήματος Γεωπονίας του ΑΠΘ, του οποίου το ΝΠΔΔ διοίκησης και λειτουργίας με την επωνυμία: «Ταμείο Διοίκησης και Διαχείρισης Αγροκτήματος Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης» καταργείται στις 31-12-2022 σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 296 του ν. 4957/2022 (ΦΕΚ Α΄ 141) και η ακίνητη και κινητή περιουσία του περιέρχεται στο Α.Π.Θ. (παράγραφος 8), είμαστε υποχρεωμένοι από το θεσμικό μας ρόλο, αλλά και από τον ατομικό μας όρκο ως γεωτεχνικοί επιστήμονες, να σας γνωρίσουμε τις παρακάτω απόψεις μας:

1. Δεν γίνεται αποδεκτό, ούτε είναι ορθολογικός χωροταξικός ή φιλοπεριβαλλοντικός σχεδιασμός να μεταφέρουμε τους πάνω από 50.000 ενεργούς φοιτητές του ΑΠΘ για σπουδές σε μία περιοχή, από την οποία οποιαδήποτε κατοικία ή οικισμός απέχει χιλιόμετρα. Υπάρχει άραγε η ανάλογη και απαιτούμενη προεργασία και συζήτηση για θέματα πολεοδομικά, συγκοινωνιακά, περιβαλλοντικά, κοινωνικά ή χρηματοδοτικά - οικονομικά με τα συναρμόδια Υπουργεία, την τοπική αυτοδιοίκηση, τα Επιμελητήρια και την κοινωνία της Θεσσαλονίκης για ένα τεράστιο ζήτημα, όπως αυτό, για την πόλη μας; Είναι δυνατόν ένα τέτοιο κομβικό και ιστορικών διαστάσεων θέμα για τη Μακεδονία ολόκληρη, να εξαγγέλλεται από μία Υπουργό σε ένα δημοσιογράφο και όχι από τον Πρωθυπουργό της χώρας ή μήπως αυτή η δήλωση υποκρύπτει άλλες σκοπιμότητες; Σε κάθε περίπτωση θα έπρεπε να δημοσιοποιηθεί ότι σχετικό υλικό υπάρχει και να υπάρξει διαφάνεια και τοποθέτηση από όλους τους εμπλεκομένους.
2. Δεν γίνεται αποδεκτό, ούτε είναι χρηστή διοίκηση ενός πανεπιστημίου να λειτουργούν ένα ή περισσότερα Τμήματα σε βάρος ενός άλλου Τμήματος, να γίνουν καλύτερες οι συνθήκες εκπαίδευσης για τους φοιτητές της Ιατρικής ή της Νομικής και να μη μπορούν να εκπαιδευθούν οι φοιτητές της Γεωπονίας, να εφαρμοσθεί ένας ιδιότυπος πανεπιστημιακός «κανιβαλισμός» στην Ελλάδα του 21^ου αιώνα.
3. Δεν γίνεται αποδεκτό, ούτε είναι συνετή πολιτική να υποβαθμίζεται η γεωπονική εκπαίδευση και έρευνα και εν γένει η επιστήμη της Γεωπονίας στην Ελλάδα του 21^ου αιώνα, διαλύοντας το καλύτερο Πανεπιστημιακό Αγρόκτημα της χώρας, το οποίο χρειάστηκε σχεδόν έναν αιώνα για να φθάσει στην σημερινή του μορφή. Ιδιαιτέρως, τονίζουμε ότι σήμερα, μετά την υγειονομική κρίση του νέου κορωνοϊού ακολουθεί πλέον παγκοσμίως ο κίνδυνος μίας οξείας επισιτιστικής κρίσης, ενώ οι γεωπολιτικές αναταράξεις αναδεικνύουν και την απόλυτη ανάγκη στοιχειώδους εθνικής αυτάρκειας σε τρόφιμα, η οποία μπορεί να διασφαλιστεί μόνο με ένα υψηλό επίπεδο γεωπονικής εκπαίδευσης και έρευνας.
4. Δεν γίνεται αποδεκτό, ούτε είναι βιώσιμη πολιτική να πολεοδομούμε σε γόνιμα και αρδευόμενα χωράφια (χιλιόμετρα μακριά από το πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης), όταν η γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας αποτελεί φυσικό πόρο μη ανανεώσιμο, που βρίσκεται ήδη σε ανεπάρκεια στη χώρα μας και απαιτούνται πάνω από 500 χρόνια για να δημιουργηθούν δύο (2) μόλις εκατοστά επιφανειακού γόνιμου εδάφους με φυσικές διαδικασίες, ενώ η διαδικασία της εδαφογένεσης δεν μπορεί πλέον να επαναληφθεί στις ίδιες τοποθεσίες. Γι΄αυτό η γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας αποτελεί πραγματικό εθνικό πλούτο που δεν το δημιουργήσαμε εμείς, αλλά το δανειστήκαμε από όλες τις επόμενες γενεές.
5. Δεν γίνεται αποδεκτό, ούτε είναι πολιτική σύμφωνη με το Σύνταγμα της Ελλάδας και τις διεθνείς συνθήκες να αλλάξει χρήση η γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας του Αγροκτήματος του Πανεπιστημίου, όπως αυτή έχει ήδη χαρακτηριστεί επισήμως από την αρμόδια Επιτροπή Χωροταξίας και Περιβάλλοντος της Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης πριν την κατάθεση και την ψήφιση του ν. 4957/2022 (ΦΕΚ Α΄ 141). Η γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας προστατεύεται: (α) από το Σύνταγμα της Ελλάδας (άρθρο 24, παρ.1) στα πλαίσια της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, (β) από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή που έχει αναπτύξει μια θεματική στρατηγική για την προστασία του εδάφους (COM (2006) 231) και (γ) από τον ΟΗΕ μέσω της Agenda 21, η οποία επιβάλλει την καταγραφή και συστηματική διαχείριση της γεωργικής γης, απαγορεύει την υποβάθμισή της και συνιστά την ανάκτησή της. Ειδικότερα, όσον αφορά στη συνταγματική προστασία και σύμφωνα με τη νομολογία του ΣτΕ (Ε΄ Τμήμα αποφ. 3698/2000) προκύπτει ότι «…φυσικό περιβάλλον εμπίπτον στην προστασία του άρθρ. 24 παρ. 1 του Συντάγματος, αποτελούν όχι μόνον τα φυσικά οικοσυστήματα αλλά και τα τεχνητά, ιδίως δε η γεωργική γη… Ταύτα ισχύουν κατά μείζονα λόγον προκειμένου περί κατ' εξοχήν της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας, της οποίας η κατ' αρχήν διατήρηση και προστασία είναι συνταγματικώς επιβεβλημένη…».
6. Δεν γίνεται αποδεκτό, ούτε είναι δημοκρατική και διαφανής διαδικασία η παντελής έλλειψη οποιασδήποτε προγενέστερης συζήτησης ή δημόσιας διαβούλευσης ή αναφοράς στην Εισηγητική Έκθεση του νομοσχεδίου ή αιτιολόγησης κατά τη συζήτηση στην αρμόδια επιτροπή ή στην ολομέλεια της Βουλής των Ελλήνων για την προβλεπόμενη κατάργηση του υφισταμένου καθεστώτος διαχείρισης του Αγροκτήματος του Τμήματος Γεωπονίας του ΑΠΘ και για τη μετατροπή του σε Πανεπιστημιούπολη. Ούτε προάγει τα δημόσια ήθη η πρόσφατη αυτοδιάψευση της αρμόδιας Υπουργού, η οποία κατά τη συζήτηση πριν την ψήφιση της διάταξης, προ τριμήνου, ισχυρίζονταν από το βήμα της Βουλής ότι τίποτα δεν θα αλλάξει στη λειτουργία του Αγροκτήματος!!! Αντιθέτως, αυτή η σιωπηρή και κρυφή διαδικασία που ακολουθείται, μάλλον δείχνει ενοχή…
7. Είναι σαφές ότι ακόμη κι αν δεν δρομολογηθεί τελικά η μετακίνηση άλλων Τμημάτων του Α.Π.Θ. στο Αγρόκτημα του Τμήματος Γεωπονίας ή κι αν δεν αλλάξει τελικά η χρήση της χαρακτηρισμένης γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας με άλλες μη συμβατές χρήσεις, και μόνο με την ψηφισθείσα κατάργηση του «Ταμείου Διοίκησης και Διαχείρισης Αγροκτήματος Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης» και την απορρόφησή του από το Α.Π.Θ., θα δημιουργηθούν ανυπέρβλητα προβλήματα από τις πρόσθετες γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και καθυστερήσεις, ενώ θα χαθούν σημαντικοί οικονομικοί πόροι, τόσο από οποιαδήποτε πώληση παραγομένων προϊόντων, όσο και από την πρόσβαση στην ευρωπαϊκή χρηματοδότηση μέσω των Προγραμμάτων Αγροτικής Ανάπτυξης, τους οποίους μετά την κατάργηση του ΑΦΜ του αυτοτελούς ΝΠΔΔ, θα αδυνατεί να εισπράξει το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης… Και συνεπώς, αυτή η αδικαιολόγητη διάταξη του άρθρου 296 του ν. 4957/2022 (ΦΕΚ Α΄ 141), θα προκαλέσει τη σημαντική και μακροχρόνια υποβάθμιση – παρακμή των γεωτεχνικών σπουδών και ερευνών στη Βόρεια Ελλάδα και μεγάλη ζημία στον αναπτυξιακό προσανατολισμό της χώρας.

Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ,

η πολλαπλή κρίση που βιώσαμε πρόσφατα, αλλά και συνεχίζουμε να βιώνουμε σήμερα στην Ελλάδα (ύφεση της κρίσης χρέους, ύφεση στην οικονομία από τα περιοριστικά μέτρα της πανδημίας και τον πόλεμο στην Ευρώπη) σε συνδυασμό με τη μακροχρόνια κλιματική και περιβαλλοντική κρίση του 20ου – 21ου αιώνα, δημιουργούν μια δυσεπίλυτη εξίσωση με πραγματικούς κινδύνους ακόμη και για την επισιτιστική επάρκεια της χώρας μας. Οι καιροί απαιτούν την στροφή και προσήλωση της Ελλάδας στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας και στη μεγιστοποίηση της επισιτιστικής αυτάρκειας της χώρας και δυστυχώς, τέτοιου είδους ρυθμίσεις που ναρκοθετούν την γεωτεχνική εκπαίδευση και έρευνα και μάλιστα στην πιο δυναμική αγροτική περιοχή της Ελλάδας, είναι κατά την άποψη μας, όχι μόνο απαράδεκτες και ύποπτες, αλλά και καταστροφικές για το παρόν και το μέλλον της πατρίδας μας και για αυτό το λόγο παρακαλούμε για την προσωπική σας παρέμβαση ώστε να τροποποιηθούν / καταργηθούν άμεσα οι επίμαχες διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 296 του ν. 4957/2022 (ΦΕΚ Α΄ 141) και να διατηρηθεί απρόσκοπτη η λειτουργία του Αγροκτήματος της ιστορικής και πρωτοπόρας Σχολής Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Α.Π.Θ.

Με τιμή,

Για την Διοικούσα Επιτροπή του Περιφερειακού

Παραρτήματος Κεντρικής Μακεδονίας
του ΓΕΩΤ.Ε.Ε.

Ο Πρόεδρος

Δρ. Αθανάσιος Σαρόπουλος