Η παραπληροφόρηση στη βιομηχανία φυτοφαρμάκων

Μία από τις πιο κρίσιμες προκλήσεις της εποχής μας είναι η ανάγκη αντιμετώπισης της εταιρικής παραπληροφόρησης.

Οπως οι μεγαλύτεροι παραγωγοί πετρελαίου, έτσι και οι εταιρείες φυτοφαρμάκων ξοδεύουν εκατοντάδες εκατομμύρια κάθε χρόνο σε δόλιες στρατηγικές δημοσίων σχέσεων για να διατηρήσουν τα επικίνδυνα προϊόντα τους στην αγορά, ακόμη και όταν υπάρχουν ενδείξεις ότι πολλά φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται, ακόμα σήμερα, συνδέονται με ορισμένους καρκίνους, βλάβες στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο των παιδιών, κατάρρευση της βιοποικιλότητας κ.ά.

Σε μια νέα έκθεση, με τίτλο «Εμποροι του δηλητηρίου», τεκμηριώνεται η παραπληροφόρηση που διοχετεύει η βιομηχανία φυτοφαρμάκων, ακολουθώντας μια παρόμοια σε στρατηγική με εκείνη της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων. Καθώς σχεδόν όλα τα γεωργικά χημικά προέρχονται από ορυκτά καύσιμα, αυτή η διασύνδεση δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη.

Στην έκθεση αποκαλύπτεται το πώς ο γίγαντας φυτοφαρμάκων Monsanto (που αγόρασε η Bayer το 2019) ξόδεψε εκατομμύρια σε παραπλανητικές επικοινωνιακές στρατηγικές για δεκαετίες για να προωθήσει το αφήγημα ότι το ζιζανιοκτόνο γλυφοσάτη με τις περισσότερες πωλήσεις, γνωστό με τον εμπορικό τίτλο ως Roundup, είναι ασφαλές - τόσο ασφαλές όσο το επιτραπέζιο αλάτι, όπως κάποτε ισχυρίστηκε η Monsanto.

Αυτό το μήνυμα προέτρεψε στη θέσπιση χαλαρών κανονισμών που οδήγησαν σε ευρεία χρήση, ειδικά καθώς το γενετικά τροποποιημένο καλαμπόκι και η σόγια που κατασκευάστηκαν για να αντέχουν στον ψεκασμό με το ζιζανιοκτόνο άρχισαν να κυριαρχούν στις εκτάσεις των αγροκτημάτων από τα μέσα της δεκαετίας του 1990.

Σήμερα, περισσότερο από το 98% των γενετικά τροποποιημένων καλλιεργειών που φυτεύονται στις ΗΠΑ είναι ανεκτικές στη γλυφοσάτη, την πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη αγροχημική ουσία στον κόσμο. Μόνο στις ΗΠΑ, σχεδόν 137 εκατομμύρια τόνοι χρησιμοποιούνται κάθε χρόνο σε αγροκτήματα, δημόσια πάρκα, σχολικούς χώρους και κήπους σπιτιών.

Κι αυτό παρά το γεγονός ότι, ήδη από το 1984, η γλυφοσάτη είχε επισημανθεί από επιστήμονες της Υπηρεσίας Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ ως ουσία που μπορεί να προκαλέσει δυνητικά καρκίνο. Και, το 2015, η γλυφοσάτη χαρακτηρίστηκε πιθανή καρκινογόνος ουσία από τον Διεθνή Οργανισμό Ερευνας για τον Καρκίνο (IARC) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα έχουν επίσης συνδέσει τη χημική ουσία με το χαμηλότερο βάρος γέννησης μωρών και επιπτώσεις στην αναπαραγωγική υγεία.
Πληρωμένα ψέματα

Πώς λοιπόν η Monsanto απέτρεψε βασισμένους στην επιστήμη κανονισμούς και παραπλάνησε το κοινό για πάνω από τρεις δεκαετίες; Χιλιάδες σελίδες εσωτερικών εταιρικών εγγράφων που ήρθαν στο φως μέσω πρόσφατων αγωγών σχετικά με τον κίνδυνο πρόκλησης καρκίνου από το Roundup αποκαλύπτουν ορισμένες απαντήσεις.

Τα έγγραφα δείχνουν έναν μηχανισμό δημοσίων σχέσεων σε μια υπερβολική προσπάθεια να δημιουργηθούν αμφιβολίες σχετικά με την επιστήμη που συνδέει τη γλυφοσάτη με τον καρκίνο και αποκαλύπτουν τις πολλές στρατηγικές που χρησιμοποίησε η Monsanto για να χειραγωγήσει τις επιστημονικές καταγραφές δεκαετιών - από μελέτες συγγραφέων «φαντάσματα» έως τη διεξαγωγή επιθετικών εκστρατειών για την απαξίωση επιστημόνων που εξέφρασαν ανησυχίες για φυτοφάρμακο. Τα έγγραφα αποκαλύπτουν επίσης πώς η εταιρεία καλλιέργησε προσεκτικά μια λεγεώνα ομάδων βιτρίνας και άλλων συμμάχων που περιελάμβαναν κορυφαία πανεπιστήμια, επιστημονικούς οργανισμούς και καθηγητές που ισχυρίζονταν ότι ήταν ανεξάρτητοι, ακόμα και όταν εργάζονταν στα παρασκήνια με τη Monsanto για την προστασία των πωλήσεων του Roundup.

Τα έγγραφα καταδεικνύουν επίσης το πόσο πολύ η «βιομηχανία παραπληροφόρησης» που χρηματοδοτείται από εταιρείες φυτοφαρμάκων έχει γίνει η ίδια μεγάλη επιχείρηση. Η έκθεση διαπίστωσε ότι μόνο επτά από τις μελέτες των συγγραφέων «φαντάσματα», που κατονομάζονται στα έγγραφα εσωτερικής στρατηγικής της Monsanto, ξόδεψαν συνολικά 76 εκατομμύρια δολάρια σε μια περίοδο πέντε ετών, ξεκινώντας το 2015, προωθώντας ένα ευρύ φάσμα μηνυμάτων κατά των κανονισμών που δρομολογούνταν.

Επιπλέον, έξι εμπορικές ομάδες του κλάδου που κατονομάζονται στα έγγραφα της Monsanto δαπάνησαν περισσότερα από 1,3 δισεκατομμύρια δολάρια κατά την ίδια χρονική περίοδο, σε αμυντικές τακτικές υπεράσπισης των γεωργικών χημικών, συμπεριλαμβανομένης της γλυφοσάτης.

Ενώ η έκθεση επικεντρώνεται στο Roundup, αυτό το χημικό είναι μόνο ένα από τα δεκάδες φυτοφάρμακα που παραμένουν στην αγορά, χάρη στις προσπάθειες της βιομηχανίας να δημιουργήσει αμφιβολίες σχετικά με επιστημονικά στοιχεία των βλαπτικών επιπτώσεων που προκαλεί. Πράγματι, 85 φυτοφάρμακα που είναι απαγορευμένα σε άλλες χώρες εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Και κατά τη διάρκεια μόλις ενός έτους, από το 2017 έως το 2018, η αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος ενέκρινε περισσότερα από 100 νέα φυτοφάρμακα που περιέχουν συστατικά που θεωρούνται ιδιαίτερα επικίνδυνα. Η παραπληροφόρηση του κλάδου έχει επίσης επιτρέψει την αύξηση των πωλήσεων φυτοφαρμάκων παγκοσμίως. Η παγκόσμια χρήση τους έχει αυξηθεί πάνω από 80% από το 1990.

Το τελικό αποτέλεσμα είναι ότι δισεκατομμύρια τόνοι φυτοφαρμάκων σκεπάζουν τη γη, μολύνοντας άγριες εκτάσεις και ποτάμια, αποδεκατίζοντας πληθυσμούς επικονιαστών. Και, σήμερα, περισσότερο από το 90% των ανθρώπων έχουμε ανιχνεύσιμα φυτοφάρμακα στο σώμα μας. Πολλές από αυτές τις χημικές ουσίες θεωρείται ότι προκαλούν καρκίνο, επηρεάζουν τα ορμονικά συστήματα του σώματος, διαταράσσουν τη γονιμότητα, προκαλούν αναπτυξιακές καθυστερήσεις στα παιδιά ή Πάρκινσον, κατάθλιψη ή Αλτσχάιμερ καθώς μεγαλώνουμε.

Αυτή τη στιγμή, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σε ΗΠΑ και Ευρώπη συζητούν εάν θα επιβάλουν μεγαλύτερους περιορισμούς στη γλυφοσάτη. Και μια πρόταση-ορόσημο της Ευρωπαϊκής Ενωσης για πιο βιώσιμα, φιλικά προς το κλίμα συστήματα τροφίμων στοχεύει να μειώσει τη χρήση φυτοφαρμάκων στο μισό. Ωστόσο, αυτά τα μέτρα απειλούνται από τις επιθετικές εκστρατείες των λόμπι που χρησιμοποιούν μυστικές τακτικές, όπως αυτές που περιγράφονται στην έκθεση.

Πηγή: ΕΦΣΥΝ *Με πληροφορίες από το Environmental Health Sciences