Στην πολυαναμενόμενη ετυμηγορία της σχετικά με τον κίνδυνο που ενέχει το ζιζανιοκτόνο γλυφοσάτη, η αρχή της ΕΕ για την ασφάλεια των τροφίμων EFSA δεν διαπίστωσε «κανένα κρίσιμο σημείο ανησυχίας», αν και δήλωσε ότι η έλλειψη δεδομένων δεν επιτρέπει την εξαγωγή συμπερασμάτων για ορισμένες πτυχές.
Η αξιολόγηση του οργανισμού, η οποία παρουσιάστηκε την Πέμπτη (6 Ιουλίου), αποτελεί βασικό βήμα στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΕ σχετικά με το αν θα πρέπει να ανανεωθεί η τρέχουσα έγκριση της γλυφοσάτης ως δραστική ουσία σε φυτοπροστατευτικά προϊόντα.
Η γλυφοσάτη είναι το πιο ευρέως διαδεμένο ζιζανιοκτόνο ως δραστική ουσία στη φυτοπροστασία. Το ζήτημα της ανανέωσης είναι εξαιρετικά αμφιλεγόμενο, καθώς οι απόψεις διίστανται σχετικά με τις επιπτώσεις της γλυφοσάτης στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.
Σύμφωνα με το Euractiv.gr η επανεξέταση «δεν εντόπισε κρίσιμα σημεία ανησυχίας» όσον αφορά τον κίνδυνο που ενέχει η γλυφοσάτη «για τον άνθρωπο και τα ζώα ή το περιβάλλον» αναφέρει η EFSA σε ανακοίνωσή της.
Σύμφωνα με τον οργανισμό, μια ανησυχία χαρακτηρίζεται ως «κρίσιμη» όταν αγγίζει όλες τις προτεινόμενες χρήσεις της εν λόγω ουσίας – στην περίπτωση της γλυφοσάτης, αυτό περιλαμβάνει μόνο τη χρήση της σε διάφορα στάδια της φύτευσης.
Η αξιολόγηση της EFSA έρχεται αφού ο οργανισμός χημικών ουσιών της ΕΕ ECHA είχε ήδη καταλήξει τον Μάιο του 2022 στο συμπέρασμα ότι η γλυφοσάτη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως καρκινογόνος ουσία. Μαζί, οι ετυμηγορίες των δύο οργανισμών πρόκειται να ενημερώσουν την ΕΕ για την απόφαση σχετικά με την εκ νέου έγκριση της ουσίας.
Επί του παρόντος, η χρήση γλυφοσάτης επιτρέπεται στην ΕΕ έως τις 15 Δεκεμβρίου 2023, αφού η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρέτεινε προσωρινά την έγκριση για ένα έτος, ώστε να δοθεί περισσότερος χρόνος για τη διαδικασία λήψης αποφάσεων – συμπεριλαμβανομένης της μελέτης της EFSA.
Ελλείψεις δεδομένων
Ωστόσο, όταν πρόκειται για τις δυσμενείς επιπτώσεις που μπορεί να έχει η χρήση της γλυφοσάτης στα άγρια φυτά και τα ζώα με τη διοχέτευσή της στο φυσικό περιβάλλον – που ονομάζεται οικοτοξικολογία – μια συντηρητική εκτίμηση κινδύνου με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα «εντόπισε υψηλό μακροπρόθεσμο κίνδυνο για τα θηλαστικά σε 12 από τις 23 προτεινόμενες χρήσεις της γλυφοσάτης», σύμφωνα με την EFSA.
Εν τω μεταξύ, ορισμένα ζητήματα παραμένουν επίσης ως «εκκρεμή» ή «δεν μπόρεσαν να οριστικοποιηθούν» από την αξιολόγηση λόγω κενών στα διαθέσιμα δεδομένα.
Αυτό περιλαμβάνει «την αξιολόγηση μιας από τις προσμείξεις στη γλυφοσάτη, την αξιολόγηση του διατροφικού κινδύνου για τους καταναλωτές και την αξιολόγηση των κινδύνων για τα υδρόβια φυτά», ανέφερε η αρχή.
Όσον αφορά τον αντίκτυπο της χρήσης της γλυφοσάτης στη βιοποικιλότητα -ένα σημείο που συχνά προβάλλεται από τους επικριτές του αμφιλεγόμενου ζιζανιοκτόνου- η αξιολόγηση παρουσιάζει επίσης μια πιο θολή εικόνα.
Η αξιολόγηση «αναγνώρισε ότι οι κίνδυνοι που συνδέονται με τις αντιπροσωπευτικές χρήσεις της γλυφοσάτης είναι πολύπλοκοι και εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες» και «οι διαθέσιμες πληροφορίες δεν επιτρέπουν την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων για την πτυχή αυτή».
Μικτές αντιδράσεις
Η ετυμηγορία της EFSA χαιρετίστηκε από την Ομάδα Ανανέωσης της Γλυφοσάτης, μια ομάδα εταιρειών που τάσσεται υπέρ της ανανέωσης της έγκρισης της ουσίας.
«Αυτό το τελικό επιστημονικό συμπέρασμα θέτει τις βάσεις για την επιτυχή επανέγκριση της γλυφοσάτης στην ΕΕ και συνάδει με τα συμπεράσματα κορυφαίων ρυθμιστικών οργανισμών υγείας από όλο τον κόσμο εδώ και σχεδόν 50 χρόνια», ανέφερε η ομάδα σε ανακοίνωσή της.
Οι ακτιβιστές υπέρ της υγείας και του περιβάλλοντος, ωστόσο, ήταν λιγότερο ικανοποιημένοι και επέκριναν το γεγονός ότι η αρχή έδωσε στο φως ένα συμπέρασμα σχετικά με τον κίνδυνο της γλυφοσάτης παρά τα διαπιστωμένα κενά δεδομένων.
«Η δήλωση της EFSA περί απουσίας κινδύνων είναι ανησυχητική, ιδίως εάν η αρχή έχει εντοπίσει κενά δεδομένων στον φάκελο, τα οποία εμποδίζουν την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων σχετικά με την αξιολόγηση του κινδύνου αντιπροσωπευτικών χρήσεων προϊόντων με βάση τη γλυφοσάτη», ανέφερε σε δήλωσή της η Natacha Cingotti, επικεφαλής του προγράμματος της Συμμαχίας για την Υγεία και το Περιβάλλον (HEAL).
Όσον αφορά τις επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, «ισχυρά επιστημονικά στοιχεία υποστηρίζουν συντριπτικά τις ανησυχίες σχετικά με το καρκινογόνο δυναμικό της γλυφοσάτης, καθώς και άλλες επιπτώσεις για την ανθρώπινη ανάπτυξη ή το αναπαραγωγικό σύστημα», πρόσθεσε η ίδια.
Οι ακτιβιστές έχουν εκφράσει συχνά ανησυχίες σχετικά με τη διαδικασία αναθεώρησης βάσει της αξιολόγησης της EFSA, προειδοποιώντας ότι επικεντρώνεται πολύ έντονα σε έρευνες που έχουν ανατεθεί από τη βιομηχανία.
Ωστόσο, ο Guilhem de Seze, επικεφαλής του τμήματος παραγωγής εκτιμήσεων κινδύνου της EFSA, το διέψευσε αυτό.
«Η αξιολόγηση κινδύνου και η αξιολόγηση της γλυφοσάτης από ομοτίμους αντιπροσωπεύουν το έργο δεκάδων επιστημόνων από την EFSA και τα κράτη μέλη σε μια διαδικασία που διήρκεσε πάνω από τρία χρόνια», δήλωσε την Πέμπτη (6 Ιουλίου).