«Πρέπει να μπει ένα τέλος στις αρρωστημένες αντιλήψεις του παρελθόντος» υπογραμμίζει ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρης Αυγενάκης αναφορικά με τον ΟΠΕΚΕΠΕ, προσθέτοντας ότι «δεν θα επιτρέψω να γίνουν παιχνίδια στην πλάτη των αγροτών».
Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο ο κ. Αυγενάκης επισημαίνει ότι «μόνη διέξοδος για τον ΟΠΕΚΕΠΕ είναι η πλήρης ενσωμάτωση των λειτουργιών του στο gov.gr, διαδικασία που έχει ήδη ξεκινήσει από την προηγούμενη καλλιεργητική περίοδο» και «πρέπει να λειτουργεί με μεγαλύτερη ταχύτητα και με όρους διαφάνειας και δικαιοσύνης» συμπληρώνοντας ότι στη σχεδιαζόμενη μεταρρύθμισή του «κεντρικό ρόλο έχει η διάδοχος της Αγροτικής Τράπεζας, η Τράπεζα Πειραιώς».
Ο υπουργός σε αναφορά του για το νέο κανονισμό του ΕΛΓΑ, ο οποίος θα αποτελέσει και το πρώτο νομοσχέδιο του ΥΠΑΑΤ την τρέχουσα τετραετία, σημειώνει πως η ασφαλιστική κάλυψη θα λειτουργεί σε τρία επίπεδα.
Με βάση τον ισχύοντα κανονισμό, από το 2020 μέχρι σήμερα, ο ΕΛΓΑ έχει καταβάλει σε αποζημιώσεις περισσότερα από 1,2 δις ευρώ, ενώ όπως αναφέρει ο κ. Αυγενάκης «η κυβέρνησή μας πέτυχε οι αποζημιώσεις να καταβάλλονται πλέον μέσα σε λίγους μήνες, όταν μέχρι πριν μερικά χρόνια απαιτούντο δύο και τρία χρόνια».
Προαναγγέλλει επίσης την εκ νέου επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο πετρέλαιο που χρησιμοποιείται για αγροτική χρήση. «Η επιστροφή ΕΦΚ στο πετρέλαιο στους αγρότες θα δοθεί εκ νέου, αποτελεί προεκλογική μας δέσμευση» τονίζει χαρακτηριστικά.
Σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης που έχει κάνει ήδη την εμφάνισή της στη χώρα μας, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων σημειώνει ότι η ελληνική κυβέρνηση δρα προληπτικά.
Τέλος, ο κ. Αυγενάκης μιλά τόσο για την ίδρυση αγροτικών τμημάτων μέσα στα επιμελητήρια της χώρας καθώς και για τους τρόπους που θα επιτευχθεί ο στόχος για είσοδο 60.000 νέων στον πρωτογενή τομέα, «όχι από ανάγκη αλλά από επιλογή».
Ολόκληρη η συνέντευξη
Ερ: Πολλές ήταν οι καταστροφές σε καλλιεργούμενες εκτάσεις, δενδροκαλλιέργειες και μελίσσια που προκλήθηκαν από τις πυρκαγιές που έπληξαν τη χώρα το προηγούμενο διάστημα. Τι θα πρέπει να περιμένουν οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι αυτών των περιοχών;
ΑΠ: H καταστροφή στον Έβρο είναι δυστυχώς μεγάλη. Τόσο στο περιβάλλον, όσο και στον πρωτογενή τομέα. Μοιραία από την καταστροφή επηρεάζεται και η τοπική οικονομία. Στόχος της κυβέρνησης είναι, με σταθερά βήματα, να ανατάξουμε τα δεδομένα και να δώσουμε παλμό στην τοπική οικονομική δραστηριότητα, ώστε να δώσουμε διέξοδο κι ελπίδα στους πληγέντες για να μείνουν στον τόπο τους, στην κρίσιμη αυτή περιοχή, που αποτελεί την πύλη του δυτικού πολιτισμού και την είσοδο της Ευρώπης.
Η κυβέρνηση εξήγγειλε, ήδη, τα πρώτα μέτρα. Από την πλευρά του ΥπΑΑΤ γίνεται μέσω ΕΛΓΑ ταχεία καταγραφή και έκδοση πορισμάτων για να προχωρήσουν οι αποζημιώσεις μέχρι τέλος Οκτωβρίου για τη ζωική παραγωγή και τέλος του έτους να έχουν δοθεί οι προκαταβολές για τη φυτική παραγωγή.
Παράλληλα ο ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ προχωρεί στην παροχή υποστήριξης μέσα από ημερίδες και τη διανομή ενημερωτικού υλικού, δίνοντας συμβουλές για το πώς θα διαχειρισθούν οι πυρόπληκτοι την καμένη γη. Επίσης, δίνεται 2ετής αναστολή πληρωμής τελών προς τον ΕΛΓΟ στους κτηνοτρόφους για το γάλα και το κρέας που παράγουν.
Καθοριστικής σημασίας για την περιοχή θα είναι η αλλαγή του συνόλου των επενδυτικών προγραμμάτων του ΠΑΑ, αλλά και των Τομεακών μέσα από την αυξημένη μοριοδότηση για την ένταξη των πυρόπληκτων σε αυτά και την παράταση χρόνου υλοποίησης των συμβατικών υποχρεώσεων για ήδη ενταγμένους σε επενδυτικά σχέδια.
Γνωρίζουμε για καταστάσεις πρωτόγνωρες όπως η καταστροφή στον Έβρο, απαιτούνται ξεχωριστές, ίσως και μη συμβατικές δράσεις. Οι δράσεις του ΥΠΑΑΤ στοχεύουν στην αναγέννηση των πυρόπληκτων περιοχών που θα οδηγήσει στην ανάπτυξη και στην κοινωνική ευημερία των περιοχών!
Ερ: Φέτος ο κλάδος της ελιάς είναι αντιμέτωπος με την ακαρπία. Μιας και που ο κανονισμός του ΕΛΓΑ δεν προβλέπει κάποια αποζημίωση, υπάρχει κάποιο σχέδιο ενίσχυσης των ελαιοπαραγωγών;
ΑΠ: Το πρόβλημα της ακαρπίας στην ελιά δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζουν η Ιταλία και η Ισπανία, αλλά και άλλες μεσογειακές χώρες. Σαφώς η αντιμετώπιση του προβλήματος δεν μπορεί να γίνει μέσω ΕΛΓΑ, όχι μόνο λόγω κανονισμού, αλλά και γιατί δεν υπάρχουν οι απαιτούμενοι πόροι.
Σε συνεργασία με τις λοιπές χώρες του Νότου της ΕΕ, που αντιμετωπίζουν αντίστοιχο πρόβλημα, θα επιδιώξουμε την βέλτιστη δυνατή λύση μέσω Βρυξελλών. Προσωπικά θα θέσω το ζήτημα στην επόμενη Σύνοδο των υπουργών Γεωργίας και Αλιείας στις Βρυξέλλες, στις 18 Σεπτεμβρίου, σε συνεργασία με τις λοιπές μεσογειακές χώρες.
Γιατί το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τη χώρα μας. Αφορά το σύνολο των μεσογειακών χωρών. Το πρόβλημα είναι ευρωπαϊκό και ως τέτοιο θα το αντιμετωπίσουμε, επιδιώκοντας το καλύτερο δυνατόν για τους Έλληνες παραγωγούς.
Ερ: Ένα θέμα που καίει τους αγρότες είναι το πετρέλαιο. Πέρυσι είχε ανακοινωθεί κονδύλι 76 εκατ. ευρώ για την επιστροφή Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (Ε.Φ.Κ.) πετρελαίου που χρησιμοποιείται στη γεωργία. Θα δοθεί εκ νέου;
ΑΠ: Είναι γεγονός ότι τα χρήματα που δόθηκαν πέρσι στους αγρότες για την επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο πετρέλαιο, σε συνδυασμό με τα λοιπά μέτρα στήριξης της αγροτικής παραγωγής, έθεσαν ένα ανάχωμα στον ρυθμό αύξησης του κόστους παραγωγής. Οι αγρότες να είναι βέβαιοι ότι η κυβέρνηση, που μέχρι σήμερα μεριμνά για τους αγρότες μας σε κάθε κρίση (covid-19, κλιματική κρίση, πόλεμος στην Ουκρανία, ενεργειακή κρίση), , θα σταθεί και πάλι στο πλευρό των παραγωγών μας. Η επιστροφή ΕΦΚ στο πετρέλαιο στους αγρότες θα δοθεί εκ νέου, αποτελεί προεκλογική μας δέσμευση.
Ερ: Μεγάλη ανησυχία επικρατεί στις τάξεις των αγροτών για τις πληρωμές των Ενισχύσεων, μετά και τις καθυστερήσεις στο άνοιγμα των δηλώσεων ΟΣΔΕ. Πολλά είναι και τα προβλήματα με τα Οικολογικά Σχήματα (Eco Schemes). Θα προχωρήσει κανονικά η πληρωμή;
ΑΠ: Η ηγεσία του ΥΠΑΑΤ αφουγκράζεται την αγωνία των παραγωγών μας και τους λέει ότι δεν πρέπει να ανησυχούν. Σαφώς και υπάρχουν θέματα. Από την πρώτη μέρα ανάληψης των καθηκόντων μου, σε συνεργασία με τις υπηρεσίες του ΥΠΑΑΤ, τον ΟΠΕΚΕΠΕ και τους φορείς υποδοχής δηλώσεων, είδαμε τα προβλήματα και, σε εύλογο χρονικό διάστημα, θα δοθούν λύσεις.
Σας θυμίζω ότι ήδη δόθηκε παράταση υποβολής των δηλώσεων ΟΣΔΕ μέχρι 11 Σεπτεμβρίου, ώστε να μην υπάρξει πρόβλημα με τις δηλώσεις και τις πληρωμές. Σας διαβεβαιώ ότι λαμβάνουμε κάθε μέτρο για να προχωρήσουν κανονικά οι πληρωμές.
Όσον αφορά τα οικολογικά σχήματα είναι μια νέα στρατηγική που υλοποιούμε στο πλαίσιο της νέας ΣΣ ΚΑΠ 2023-2027, που αντικαθιστά το παλιό «πρασίνισμα». Ήδη, στο ΥΠΑΑΤ έχουμε ενεργοποιήσει δύο επιπλέον οικολογικά σχήματα.
Το ίδιο κάνουμε, μέσω της ΣΣ ΚΑΠ 2023-2027, για το σύνολο των επιμέρους τομέων του πρωτογενούς τομέα, ώστε οι αγρότες να επιλέξουν το πλέον κατάλληλο πρόγραμμα για την στήριξη και περαιτέρω ανάπτυξη της παραγωγής τους.
Ερ: Έχετε προαναγγείλει μεταρρύθμιση στον ΟΠΕΚΕΠΕ. Τι αλλαγές θα υπάρξουν;
ΑΠ: Αποτελεί προτεραιότητα μας η στήριξη του μέσω του gov.gr. Με γοργά και σταθερά βήματα αλλάζει η νοοτροπία της Διοίκησης και των εργαζομένων στον Οργανισμό.
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ, πρέπει να λειτουργεί με μεγαλύτερη ταχύτητα και με όρους διαφάνειας και δικαιοσύνης. Έχω δηλώσει ότι είμαστε αντίθετοι σε οποιαδήποτε μονοπωλιακή πρακτική και παράλληλα είμαστε αποφασισμένοι να βάλουμε τέλος σε αρρωστημένες αντιλήψεις του παρελθόντος.
Για να γίνει αυτό πρέπει να βαδίσουμε όλοι με τόλμη και αποφασιστικότητα. Φθάσαμε στο σημείο μηδέν, με ό,τι κινδύνους συνεπάγεται αυτό για την αγροτική παραγωγή και τους αγρότες μας, οι οποίοι απαιτούν διαφάνεια και δικαιοσύνη στην καταβολή των ενισχύσεων. Η παλιά νοοτροπία οδήγησε σε λάθος δρόμους. Ο καθένας από τους εμπλεκόμενους έχει τη δική του ευθύνη. Παιχνίδια στην πλάτη των αγροτών δεν θα επιτρέψω να γίνουν.
Έχει γίνει απολύτως αντιληπτό ότι προτεραιότητα όλων, Διοίκησης και εργαζομένων, είναι η προώθηση των συμφερόντων των δικαιούχων παραγωγών και όχι των συνεργαζομένων εταιρειών. Στη μεταρρύθμιση που κάνουμε κεντρικό ρόλο έχει η διάδοχος της Αγροτικής Τράπεζας, η Τράπεζα Πειραιώς.
Μόνη διέξοδος για τον ΟΠΕΚΕΠΕ είναι η πλήρης ενσωμάτωση των λειτουργιών του στο gov.gr, διαδικασία που έχει ήδη ξεκινήσει από την προηγούμενη καλλιεργητική περίοδο. Τα ΚΥΔ οφείλουν να ενισχύσουν την εφαρμογή του gov.gr και να εγκαταλειφθεί το τέχνασμα της χρήσης δεύτερης πλατφόρμας.
Μέχρι την πλήρη ενσωμάτωση στο κυβερνητικό νέφος, όλοι οι εμπλεκόμενοι οφείλουν να συνεργαστούν. Όποιος δεν το πράττει ουσιαστικά υπονομεύει - και όχι ανέξοδα- τους ίδιους τους παραγωγούς μας και μάλιστα, πολλές φορές, εν αγνοία τους.
Ερ: Σας έχουμε ακούσει πολλές φορές να μιλάτε για αγροτικά τμήματα, μέσα στα επιμελητήρια της χώρας. Πότε αναμένεται να γίνει αυτό και τι θα πρέπει να περιμένουν οι αγρότες;
ΑΠ: Ήδη έχω θέσει το θέμα στην Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων Ελλάδας και η κατ' αρχήν αντιμετώπιση είναι θετική. Δεν είναι κάτι που μπορεί να γίνει με το πάτημα ενός κουμπιού. Απαιτείται συζήτηση και προεργασία.
Ωστόσο είμαστε αποφασισμένοι να προχωρήσουμε στην ίδρυση αγροτικών τμημάτων στα Επιμελητήρια, αφού έτσι θα ξεκαθαριστεί ποιοι είναι και ποιοι δεν είναι κατ' επάγγελμα αγρότες, ενώ θα προσφέρουμε κι ένα σημαντικότατο όπλο στους παραγωγούς μας: Τη γνώση.
Οι παραγωγοί θα ενημερώνονται για ευρωπαϊκά προγράμματα και για τα χρηματοδοτικά εργαλεία που έχουν στη διάθεσή τους και θα είναι πιο έτοιμοι να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις και τα προβλήματα του αύριο.
Ερ: Έχετε προαναγγείλει νέο κανονισμό στον ΕΛΓΑ. Πότε αναμένεται η ψήφιση και η εφαρμογή του; Τι αλλαγές θα φέρει;
ΑΠ: Ο σημερινός κανονισμός με τον οποίο λειτουργεί ο ΕΛΓΑ δεν μπορεί πλέον να εξυπηρετήσει τις ανάγκες του αγροτικού κόσμου, ούτε τους νέους, αυξημένους κινδύνους που έχουν προκύψει από την κλιματική κρίση. Ο υπάρχων κανονισμός, χρονολογείται από το 1958. Εκ των πραγμάτων πολλά έχουν αλλάξει από τότε, τόσο σε ό,τι αφορά στις καλλιέργειες όσο και σε ό,τι αφορά στους κινδύνους.
Με βάση τον ισχύοντα κανονισμό, από το 2020 μέχρι σήμερα, ο ΕΛΓΑ έχει καταβάλει σε αποζημιώσεις περισσότερα από 1,2 δις ευρώ.
Και το κυριότερο, η κυβέρνησή μας πέτυχε οι αποζημιώσεις να καταβάλλονται πλέον μέσα σε λίγους μήνες, όταν μέχρι πριν μερικά χρόνια απαιτούντο δύο και τρία χρόνια.
Το ίδιο πράξαμε και με την Κρατική Αρωγή όπου οι διαδικασίες επιταχύνθηκαν μετά από τον ΙΑΝΟ. Να θυμίσω ότι οι αποζημιώσεις για τις πυρκαγιές του 2017, κατεβλήθησαν το 2021.
Η αλλαγή του κανονισμού του ΕΛΓΑ, αποτελεί πρώτη προτεραιότητα του ΥΠΑΑΤ.
Ήδη μελετώνται οι προτάσεις που έχουν συγκεντρωθεί και σύντομα θα ξεκινήσει η διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους φορείς των αγροτών (γεωργών, κτηνοτρόφων, αλιέων).
Θα είναι το πρώτο νομοσχέδιο που θα φέρει σε αυτήν την τετραετία το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Στόχος είναι να δοθεί δυνατότητα κάλυψης νέων κινδύνων που έχουν προκύψει λόγω της κλιματικής κρίσης. Ο νέος κανονισμός θα δημιουργήσει νέους κανόνες και νέα πεδία επιλογής για ασφαλιστική κάλυψη.
Η ασφαλιστική κάλυψη θα λειτουργεί σε τρία επίπεδα. Την υποχρεωτική για όλους, την επιλογή ορισμένων κινδύνων ανάλογα το προϊόν και τη συνεργασία με ιδιωτικές ασφαλιστικές που θα ήθελαν να εισέλθουν σε αυτό το πεδίο ασφαλιστικής κάλυψης. Θέλω επίσης να ξεκαθαρίσω ότι η αλλαγή του κανονισμού δεν θα επηρεάσει το δημόσιο χαρακτήρα του ΕΛΓΑ.
Ερ: Η κλιματική κρίση είναι εδώ. Ήδη η έλλειψη νερού στην περιοχή της Θεσσαλίας έχει κάνει την εμφάνισή της. Ποιες είναι οι πρωτοβουλίες που λαμβάνει το ΥΠΑΑΤ για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης;
ΑΠ: Είναι δεδομένο ότι η φύση αλλάζει. Ο πλανήτης αλλάζει. Τα καιρικά δεδομένα έχουν αλλάξει. Και τα νέα φαινόμενα που πρέπει να αντιμετωπισθούν με πολλαπλές δράσεις. Και μέσα από το νέο κανονισμό του ΕΛΓΑ, κάτι που σήμερα δεν είναι εφικτό και πρέπει να υπάρξει πρόβλεψη στο νέο κανονισμό του Οργανισμού για όσους το επιθυμούν, αλλά και μέσω Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ήδη αναφέρθηκα στο ζήτημα της ακαρπίας στην ελιά.
Όσον αφορά την έλλειψη νερού, η ελληνική κυβέρνηση δρα προληπτικά.
Ήδη έχουμε θέσει σε εφαρμογή το μεγαλύτερο αρδευτικό πρόγραμμα που έχει υπάρξει από τη μεταπολίτευση κι εντεύθεν, με μικρά και μεγάλα αρδευτικά φράγματα, κατασκευή λιμνοδεξαμενών - μια πολιτική που είχε ξεκινήσει ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, αλλά δυστυχώς δεν συνεχίσθηκε- και με την κατασκευή φραγμάτων. Πρόκειται για το πρόγραμμα «Ύδωρ 2.0», προϋπολογισμού άνω των 4 δις ευρώ.
Σε γενικότερο επίπεδο, εκείνο που θέλω να επισημάνω, είναι ότι επειδή πλέον έχουμε εισέλθει στην κλιματική κρίση, οφείλουμε όλοι - πολιτεία, επιστήμονες και παραγωγοί- να αναζητήσουμε λύσεις που θα δίνουν προοπτικές για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής κρίσης σε υπάρχουσες καλλιέργειες, αλλά και να επενδύσουμε σε τρόπους καλλιέργειας - για τα προϊόντα που είναι εφικτό- που θα ελαχιστοποιούν αυτές τις συνέπειες.
Ερ: Τέλος, στις προγραμματικές σας δηλώσεις είπατε ότι θέλετε μέχρι το τέλος της κυβερνητικής θητείας 60.000 νέοι να έχουν επιλέξει συνειδητά να ασχοληθούν στον πρωτογενή τομέα. Με ποια κίνητρα θα γίνει αυτή η προσέλκυση; Αναμένεται καινούργιο πρόγραμμα Νέων Αγροτών;
ΑΠ: Η είσοδος 60.000 νέων στον πρωτογενή τομέα αποτελεί κυβερνητικό στόχο. Και αποδεικνύει τη μεγάλη σημασία που δίνει η παρούσα κυβέρνηση στην αγροτική παραγωγή. Η πρώτη απόφαση που έλαβα ως υπουργός ήταν η ενίσχυση του προγράμματος νέων αγροτών με 77 εκατ. ευρώ προκειμένου να ενταχθούν σε αυτό οι περίπου 2.100 επιλαχόντες.
Εφαρμόζουμε το μεγαλύτερο πρόγραμμα Νέων Αγροτών που έχει ποτέ εφαρμοσθεί στη χώρα συνολικού προϋπολογισμού 602 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, οι νέοι παραγωγοί μπορούν να αξιοποιήσουν τα Σχέδια Βελτίωσης ύψους 230 εκατ. ευρώ, ενώ πολλοί παραγωγοί έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα βιολογικών προϊόντων ύψους 705 εκατ. ευρώ, που επίσης είναι το μεγαλύτερο που έχει εφαρμοσθεί ποτέ στη χώρα μας.
Αυτές είναι πρωτοβουλίες που βρίσκονται σε εξέλιξη, με στόχο να κάνουν το αγροτικό επάγγελμα πιο ελκυστικό. Σκοπεύουμε να αναπτύξουμε κι άλλες.
Στόχος μας είναι οι νέοι να εισέρχονται στο αγροτικό επάγγελμα από επιλογή. Όχι από ανάγκη.
Να μετατρέψουμε την ενασχόληση με τον πρωτογενή τομέα από μικρή οικογενειακή εκμετάλλευση σε επιχείρηση που θα δίνει προοπτική στην ελληνική περιφέρεια. Ήδη επεξεργαζόμαστε διάφορες πρωτοβουλίες που εν καιρώ θα ανακοινωθούν.