Πώς διαμορφώνεται το αγροτικό εισόδημα στην Ε.Ε.;

Το ευρωπαϊκό αγροτικό εισόδημα κατέγραψε συνεχή αύξηση από το 2013 έως και το 2020, όταν ξεκίνησε να μειώνεται ξανά. Το μέσο εισόδημα ανήλθε σε 28.800 ευρώ ανά εργαζόμενο το 2021, το οποίο και είναι υψηλότερο κατά 56% από το 2013 και κατά 13,6% περισσότερο από το προηγούμενο έτος.

Η Βουλγαρία κατέγραψε τη μεγαλύτερη αύξηση μεταξύ 2020-2021 με 46,7% ενώ η Κύπρος αντίθετα σημείωσε μείωση 15,9% στο αγροτικό εισόδημα σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. 

Όπως αναφέρεται στα ίδια στοιχεία, η γενική αύξηση της αξίας παραγωγής είναι αποτέλεσμα της βραδύτερης αύξησης του κόστους αλλά και της μείωσης των γεωργικών παραγωγών.

Το 2021, το κορυφαίο 10% των αγροκτημάτων με το υψηλότερο εισόδημα είχε περισσότερα από 61.500 ευρώ ανά εργαζόμενο, ενώ το χαμηλότερο 10% είχε λιγότερα από 800 ευρώ ανά εργαζόμενο κατά μέσο όρο. 

Υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των χωρών όπως φαίνεται και στον χάρτη. Τα υψηλότερα εισοδήματα βρίσκεται στα βορειοδυτικά της Ε.Ε. (Δανία, Δυτική Γερμανία, Ολλανδία, Βόρεια Γαλλία) ενώ τα χαμηλότερα στην Ανατολική Ευρώπη (Ρουμανία, Σλοβενία, Κροατία και Ανατολική Πολωνία).

Σε σύγκριση με το 2020 όλοι οι αγροτικοί κλάδοι κατέγραψαν αύξηση εισοδήματος εκτός από το χοιρινό και τα πουλερικά (-11,3%). Ο τομέας του χοιρινού κρέατος αντιμετώπισε πτώση των τιμών (που προέκυψε από την αύξηση της παραγωγής, την περιορισμένη εγχώρια ζήτηση και τις μειωμένες ευκαιρίες εξαγωγής στην Κίνα) και υψηλότερο κόστος.

Ωστόσο, το εισόδημα στους χοίρους και τα πουλερικά παρέμεινε το υψηλότερο (43.400 ευρώ ανά εργαζόμενο) σε σύγκριση με άλλους τομείς στη γεωργία. 

Το εισόδημα στους τομείς των θερμοκηπιακών καλλιεργειών, του οίνου και των γαλακτοκομικών προϊόντων υπερέβη επίσης το μέσο όρο της Ε.Ε. το 2021, κυμαινόμενος μεταξύ 31.900 - 34.200 ευρώ ανά εργαζόμενο, όπως και τα προηγούμενα έτη. Ειδικότερα, οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις κατέγραψαν αύξηση της παραγωγής (σε αξία), πολύ μεγαλύτερου από την αύξηση του κόστους εισροών (+21,6% έναντι +7,6%) χάρη στην καλή σοδειά και τις υψηλές τιμές σύμφωνα με την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Οι μεγαλύτερες εκμεταλλεύσεις αντισταθμίζουν το υψηλότερο κόστος ανά εκτάριο με μεγαλύτερη παραγωγή, η οποία μεταφράζεται σε μεγαλύτερα κέρδη. Οι μικρότερες οικονομικές εκμεταλλεύσεις συγκεντρώνονται στην Πολωνία και τη Ρουμανία, ενώ οι μεγαλύτερες – από οικονομικής άποψης – στη Γερμανία και τη Γαλλία, και ειδικεύονται στην παραγωγή χοίρων και πουλερικών.

Επιπλέον το εισόδημα των αγροκτημάτων που διευθύνονται από γυναίκες είναι χαμηλότερο κατά ένα τρίτο από αυτές που διευθύνονται από άνδρες και η κατάσταση αυτή αν και υπάρχει σε όλη τη Ευρωπαϊκή Ένωση, αν και σταδιακά μειώνεται.

Οι εκμεταλλεύσεις που διευθύνονται από παραγωγούς μέσης ηλικίας (μεταξύ 51-60 ετών) έχουν, κατά μέσο όρο, την υψηλότερη κερδοφορία. Οι αγρότες αυτής της ηλικιακής κατηγορίας που διαχειρίζονται τις εκμεταλλεύσεις με το υψηλότερο επίπεδο παραγωγής βρίσκονται κυρίως στην Πολωνία, την Ιταλία και την Ισπανία. 

Τέλος, ένα άλλο σημείο που διερευνά η έκθεση είναι ότι οι άμεσες πληρωμές της ΚΑΠ παρέχουν αναλογικά περισσότερη στήριξη στους γεωργούς με μικρότερες εκμεταλλεύσεις και η στήριξη συμβάλλει πιο ισχυρά στην καθαρή προστιθέμενη αξία των μικρών εκμεταλλεύσεων