Συνάντηση αντιπροσωπείας του Δ.Σ. του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. με την Ειδική Γραμματέα Ζώων Συντροφιάς

Μετά από πρωτοβουλία του Επιμελητηρίου, πραγματοποιήθηκε στις 16/01/2024 στο Υπουργείο Εσωτερικών (ΥΠ.ΕΣ.) συνάντηση αντιπροσωπείας του Δ.Σ. του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. με την Ειδική Γραμματέα για την Προστασία των Ζώων Συντροφιάς του ΥΠ.ΕΣ. κα Μαριάνθη Δημοπούλου. Εκ μέρους του Δ.Σ. του Επιμελητηρίου στη συνάντηση συμμετείχαν ο κ. Μενέλαος Γαρδικιώτης, Γεωπόνος και Πρόεδρος του Δ.Σ., η κα Ηλιάνα Τσολιού, Κτηνίατρος και Γενική Γραμματέας του Δ.Σ. και η κα Βασιλική Ζαφειροπούλου, επίσης Κτηνίατρος, μέλος του Δ.Σ. του ΓΕΩΤ.Ε.Ε..

Η συνάντηση αυτή ήταν η πρώτη μετά την εδώ και τρία περίπου χρόνια δημιουργία της ως άνω Ειδικής Γραμματείας στο ΥΠ.ΕΣ. και την ψήφιση του Ν.4830/2021.

Αρχικά το ΓΕΩΤ.Ε.Ε. επεσήμανε το γεγονός πως, αν και είναι ο θεσμοθετημένος επιστημονικός σύμβουλος του κράτους στα κτηνιατρικά θέματα, δεν προσκλήθηκε ποτέ για να συμμετέχει στις σχετικές συσκέψεις, ούτε και υπήρξε αποδέκτης αλληλογραφίας που να σχετίζεται με το θέμα των ζώων συντροφιάς (εκτός της μοναδικής φοράς που ζητήθηκε από το Επιμελητήριο η δυνατότητα ηλεκτρονικής διασύνδεσης των Μητρώων του ΥΠ.ΕΣ. με το Μητρώο Μελών του ΓΕΩΤ.Ε.Ε., με στόχο την εξακρίβωση των στοιχείων των Κτηνιάτρων προκειμένου να επιτρέπεται η πρόσβασή τους στο Σύστημα). Παρόλα αυτά, η Ειδική Γραμματέας γνώριζε τις διαφορετικές απόψεις του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. όσον αφορά το Μητρώο και την καταγραφή των ζώων συντροφιάς, καθώς αυτές ήταν γνωστές από το 2021.

Στη διάρκεια της συζήτησης η αντιπροσωπεία του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. επανέλαβε τις θέσεις του Επιμελητηρίου για την αδυναμία του Ν.4830/2021 να αντιμετωπίσει ουσιαστικά τη διαχείριση των ζώων συντροφιάς και να εξασφαλίσει την υγεία και την ευζωία τους, σύμφωνα με τους κανόνες της Κτηνιατρικής Επιστήμης.

Συνοπτικά το ΓΕΩΤ.Ε.Ε. επανέλαβε ότι:

• Διαφωνεί με τη μεταφορά αρμοδιοτήτων που σχετίζονται με τα ζώα συντροφιάς και του Εθνικού Μητρώου Ζώων Συντροφιάς (ΕΜΖΣ) από το ΥΠ.Α.Α.Τ. στο Υπουργείο Εσωτερικών, καθώς επέρχεται διάσπαση του κρατικού ελεγκτικού μηχανισμού. Η καταγραφή και η υγεία των ζώων συντροφιάς δεν μπορεί να ανάγεται σε γραφειοκρατικό-τεχνικό θέμα ενώ, παράλληλα, η αποδυνάμωση της δημόσιας κτηνιατρικής επιτήρησης ανεβάζει τα επίπεδα κινδύνου για τη Δημόσια Υγεία. Η ευζωία και η υγεία των ζώων είναι έννοιες αλληλένδετες και δεν μπορούν να διαχωρίζονται με «διοικητικές πράξεις» και να επιτηρούνται από ξεχωριστά υπουργεία.

• Θεωρεί πως ο Ν.4830/2021 προωθεί την εμπλοκή Ν.Π.Ι.Δ. και Μ.Κ.Ο. στην υπογραφή συμβάσεων με τους δήμους για την ανάληψη των προγραμμάτων διαχείρισης των αδέσποτων. Επιπρόσθετα, λείπει το νομικό πλαίσιο για τον έλεγχο και τη λογοδοσία των παραπάνω Μ.Κ.Ο. που θα διαχειριστούν δημόσιους πόρους (κονδύλια και δομές) και θα γίνουν εργοδότες των ιδιωτών - κτηνίατρων χωρίς κανέναν έλεγχο (συνθήκες εργασίας, αμοιβές κ.ο.κ.). Συνεπώς, απαιτείται πλήρες και ασφαλές νομικό πλαίσιο για τη δικαιοδοσία και τον έλεγχο των εν λόγω οργανώσεων, οι οποίες μάλιστα προβλέπεται να «πολλαπλασιαστούν» το επόμενο διάστημα.
• Οι Κτηνίατροι, χρόνια τώρα, μάχονται υπέρ της στείρωσης των ζώων συντροφιάς, επισημαίνοντας τα οφέλη της και υποδεικνύοντας την κατάλληλη ηλικία, λαμβάνοντας πάντα υπόψη πρώτα την υγεία του ζώου. Η αντίθεσή τους σήμερα στο Ν. 4830/2021 έγκειται στην υποχρεωτικότητα των στειρώσεων, ως οριζόντιο μέτρο, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη η ατομική υγεία του ζώου, ο βαθμός επέμβασης σε ένα είδος ζώου κ.ο.κ.
• Η λήψη του γενετικού υλικού (ως αντίμετρο για την υποχρεωτική στείρωση) και η αποστολή του σε τράπεζα γενετικού υλικού όχι μόνο δε θα έχει αποτέλεσμα (καθώς δεν υπάρχει ανάλογο διεθνές-αποτελεσματικό προηγούμενο) αλλά ως διαδικασία ρίχνει όλη την ευθύνη στους κτηνίατρους, αποζημιώνοντάς τους με μια πενιχρή αμοιβή. Αντ’ αυτού, το ΓΕΩΤ.Ε.Ε. είχε προτείνει τη θεσμοθέτηση κινήτρων για την στείρωση των δεσποζόμενων ζώων και την πανελλαδική, συντονισμένη πληροφόρηση των ιδιοκτητών τους για την αναγκαιότητα και τα οφέλη που προκύπτουν από αυτή.
• Η λειτουργία της Τράπεζας γενετικού υλικού στην Ακαδημία Αθηνών και ο παραγκωνισμός των δυο Κτηνιατρικών Σχολών της χώρας, καθώς και το υψηλό κόστος δημιουργίας της σε καιρούς που η «δημόσια επιστημονική έρευνα» υποχρηματοδοτείται, ήταν άλλη μια πτυχή που έθιξε το ΓΕΩΤ.Ε.Ε.. Διότι, αν η πραγματική αιτία λειτουργίας της τράπεζας γενετικού υλικού δεν είναι ο έλεγχος του αριθμού των αδέσποτων αλλά «η επιστημονική έρευνα των ολίγων», τότε η επιστημονική δεοντολογία απαιτεί την «συναίνεση των πολλών κτηνιάτρων του πεδίου» και δεν πρέπει να επιβάλλεται δια νόμου η συμμετοχή τους.
• Όλα τα ζώα συντροφιάς πρέπει να σημαίνονται με ευθύνη του ιδιοκτήτη. Οι κτηνίατροι ενημέρωναν και εξακολουθούν να ενημερώνουν για την υποχρεωτικότητα της σήμανσης, αλλά δεν μπορούν να καταστούν «νομικά υπόλογοι». Κάθε ζώο έχει δικαίωμα στην κτηνιατρική περίθαλψη και φροντίδα, ανεξάρτητα αν έχει σημανθεί ή όχι και ο κτηνίατρος είναι υποχρεωμένος να την παρέχει, χωρίς να διώκεται με πρόστιμο.
• Στα τεχνικά θέματα του ΕΜΖΣ, επισημάνθηκε από πλευράς του Επιμελητηρίου πως ένα μήνα μετά την λειτουργία του και η Ειδική Γραμματεία δεν έχει παρουσιάσει (ανεπίσημα ή επίσημα) την πλατφόρμα στο ΓΕΩΤ.Ε.Ε.. Εντούτοις, το Επιμελητήριο γίνεται καθημερινά αποδέκτης της δυσαρέσκειας και αγανάκτησης των κτηνιάτρων μελών του, τα οποία τονίζουν την αύξηση της γραφειοκρατίας, τον ελλιπή σχεδιασμό της (π.χ. αρχική απουσία πεδίων βασικών εμβολισμών) κ.α.
• Η αρχική θέση του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. να μην καταργηθεί πλήρως το έντυπο Βιβλιάριο Υγείας του Ζώου από το ηλεκτρονικό, επιβεβαιώνεται σήμερα από τις αντιδράσεις των κτηνιάτρων. Στο ηλεκτρονικό βιβλιάριο πρέπει να καταγράφονται μόνο τα υποχρεωτικά και εκ του νόμου προβλεπόμενα νοσήματα, αλλά με το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο δεν καλύπτεται η ανάγκη συνύπαρξης και του ηλεκτρονικού και του έντυπου βιβλιαρίου, ως διευκόλυνση σε όσους δεν έχουν άμεση πρόσβαση στην ψηφιακή βάση (π.χ. τον ιδιοκτήτη, ελεγκτικά όργανα στο πεδίο κ.λπ.).

Περαιτέρω, το ΓΕΩΤ.Ε.Ε. διευκρίνισε πως, εκ του νόμου, δίνει άδειες άσκησης επαγγέλματος σε όλους τους Κτηνίατρους που πληρούν τις νόμιμες προϋποθέσεις και κατοικούν στην Ελλάδα. Υπάρχουν όμως και οι περιπτώσεις που η ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία επιτρέπει σε Κτηνιάτρους υπηκόους χωρών-μελών της Ε.Ε. να αιτούνται «βεβαίωσης προσωρινής παροχής κτηνιατρικών υπηρεσιών», ως εθελοντές, χωρίς να επιβάλλεται σε αυτούς η έναρξη άσκησης επαγγέλματος στην Εφορία και η απόκτηση ελληνικού Αριθμού Φορολογικού Μητρώου. Μέχρι τώρα οι αιτήσεις αυτές είναι αριθμητικά ελάχιστες και αφορούν κυρίως περιπτώσεις σε απομακρυσμένους νομούς και νησιά, όπου Δήμοι και ΜΚΟ καλούσαν «εθελοντές κτηνιάτρους» από το εξωτερικό. Οι αιτήσεις αυτές εξετάζονται από το ΓΕΩΤ.Ε.Ε., το οποίο γνωμοδοτεί θετικά μόνο μετά από ενδελεχή έλεγχο των διοικητικών εγγράφων (πτυχίων, μεταφράσεων) και μόνο εφόσον βεβαιώνεται από τις αρμόδιες αρχές η καταλληλότητα των χώρων που θα ασκηθεί η κτηνιατρική πράξη. Σημειώνεται ότι η «προσωρινή άδεια άσκησης επαγγέλματος» που χορηγείται στους εθελοντές Κτηνιάτρους έχει περιορισμένη χρονική ισχύ. Οι σχετικές αποφάσεις είναι δημόσια προσβάσιμες και αναρτώνται στην ιστοσελίδα του Επιμελητηρίου. Εντούτοις, το ΓΕΩΤ.Ε.Ε. θεωρεί πως ο Ν.4830/2021 θα «πολλαπλασιάσει» τις αιτήσεις για χορήγηση «προσωρινής άδειας άσκησης επαγγέλματος» σε «εθελοντές Κτηνιάτρους», δημιουργώντας έτσι καταστάσεις αθέμιτου ανταγωνισμού με τους Κτηνιάτρους που διατηρούν ή εργάζονται σε κτηνιατρεία μικρών ζώων και φορολογούνται νόμιμα στη χώρα. Η πολιτεία οφείλει να εξετάσει, να ορίσει και να αποσαφηνίσει το νομικό πλαίσιο του «εθελοντισμού» και της «εργατικής νομοθεσίας» έτσι ώστε, από τη μια πλευρά, να μην υπάρχει υποψία «μαύρης εργασίας», «ανασφάλιστης εργασίας» και «φοροδιαφυγής» και από την άλλη να εξασφαλίζεται η ισονομία των πολιτών, οι συνθήκες εργασίας, αλλά και η προστασία των ζώων καθώς και ισότιμος ανταγωνισμός στην άσκηση του Κτηνιατρικού επαγγέλματος.

Το ΓΕΩΤ.Ε.Ε. έθιξε ακόμη το ζήτημα της καταλληλότητας και ορθής λειτουργίας των δημοτικών και ιδιωτικών καταφυγίων ζώων συντροφιάς. Μεταξύ άλλων, θα πρέπει να γίνει καταγραφή όλων, έλεγχος της νομιμότητας, της δυναμικότητας και των εγκαταστάσεων και τα στοιχεία να είναι προσβάσιμα σε όλους τους ελεγκτικούς οργανισμούς. Σημειώνουμε ότι υπήρξε τροποποίηση της σχετικής νομοθεσίας χωρίς πάλι να υπάρξει ενημέρωση του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. προκειμένου να καταθέσει τις σχετικές προτάσεις και παρατηρήσεις του. Επιπρόσθετα, το Επιμελητήριο ανέφερε την ανάγκη ίδρυσης περισσότερων δημοτικών καταφυγίων και την πρόσληψη ικανού αριθμού Κτηνιάτρων σε δήμους και περιφέρειες της χώρας για τη λειτουργία τους.

Τέλος, κατά τη συνάντηση το ΓΕΩΤ.Ε.Ε. επεσήμανε το υψηλό επίπεδο της επιστημονικής κατάρτισης και ευσυνειδησίας των Κτηνιάτρων της χώρας. Τόνισε πως η πρόοδος της υγείας και της ευζωίας των ζώων, τόσο σε επίπεδο ζώων συντροφιάς αλλά και παραγωγικών ζώων, οφείλεται κυρίως στην πλήρη και σταθερή υποστήριξη και συμβολή των Κτηνιάτρων. Η αύξηση των δεσποζόμενων ζώων, η σταδιακή εκπαίδευση των κηδεμόνων των ζώων συντροφιάς και της συνειδητοποίησης των υποχρεώσεων τους, η διάδοση της φιλοζωίας και η αναγνώριση των δικαιωμάτων των ζώων είναι αποτέλεσμα της διαχρονικής δουλειάς και καθημερινής προσπάθειας των κτηνιάτρων της χώρας και κανείς δεν έχει το δικαίωμα να θέτει υπό αμφισβήτηση την συμβολή τους, τα επιστημονικά προσόντα και το επίπεδο επαγγελματισμού τους. Η πολιτεία έχει χρέος να εξασφαλίζει την ορθή και απρόσκοπτη άσκηση του Κτηνιατρικού επαγγέλματος και να αντιμετωπίζει με σεβασμό τις συγκροτημένες απόψεις της κτηνιατρικής επιστημονικής κοινότητας.