Η κτηνοτροφία στην Ελλάδα και τη Γερμανία βρίσκεται σε ύφεση, με τα κοπάδια να μειώνονται και τους κτηνοτρόφους να εγκαταλείπουν το επάγγελμα.
Στη Γερμανία, ο πληθυσμός των βοοειδών μειώνεται ελαφρά, ενώ ο αριθμός των προβάτων αυξάνεται. Ο αριθμός των βοοειδών που διατηρούνται στη Γερμανία μειώθηκε πρόσφατα, σύμφωνα με τον Destatis. Από τις 3 Νοεμβρίου 2023, 10,8 εκατομμύρια βοοειδή διατηρούνταν στη Γερμανία, συμπεριλαμβανομένων 3,7 εκατομμυρίων αγελάδων γαλακτοπαραγωγής. Αυτό ήταν 0,9% ή 100.600 βοοειδή και 1,7% ή 62.400 γαλακτοπαραγωγικές αγελάδες λιγότερες από ό,τι τον Μάιο του 2023.
Σε σύγκριση με τον Νοέμβριο του 2022, ο πληθυσμός των βοοειδών μειώθηκε κατά 1,5% (-160.800 ζώα) και κατά 14,3 εκατομμύρια ζώα (σε σύγκριση με 201 εκατομμύρια ζώα) σε σύγκριση με τον Νοέμβριο του 2022.
Ο πληθυσμός των αγελάδων γαλακτοπαραγωγής μειώθηκε κατά 2,5% μέσα σε ένα χρόνο (-96.900 ζώα) και κατά 13% (-554.800 ζώα) σε σύγκριση δέκα ετών.
Η μακροπρόθεσμη πτωτική τάση στην εκτροφή αγελάδων γαλακτοπαραγωγής συνεχίστηκε. Σε σύγκριση με τον Μάιο του 2023, ο αριθμός των θέσεων μειώθηκε κατά 2,1% (-1.100 θέσεις) σε 50.600. σε σύγκριση με τον Νοέμβριο του 2022, υποχώρησε κατά 4,4% (-2.300 θέσεις). Από το 2013, ο αριθμός των εκμεταλλεύσεων αγελάδων γαλακτοπαραγωγής μειώθηκε κατά 36,4% (-29.000 εκμεταλλεύσεις).
Ο αριθμός των προβάτων αυξάνεται.
Σύμφωνα με στοιχεία 1,6 εκατομμύρια πρόβατα διατηρούνταν στη Γερμανία. Αυτό ήταν 2,8% ή 42.200 ζώα περισσότερα από ένα χρόνο νωρίτερα (3 Νοεμβρίου 2022). Σε σύγκριση δύο ετών, ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά 3,4% ή 51.000 ζώα. σε σύγκριση δέκα ετών μειώθηκε κατά 0,7% ή 10.900 ζώα.
Τα «λουκέτα» και οι απώλειες στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, η εικόνα των «λουκέτων» σε κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις και φάρμες γαλακτοπαραγωγής, η μείωση των κοπαδιών ή ακόμα και η εγκατάλειψη του επαγγέλματος, φέρνουν στην επιφάνεια εκτιμήσεις ότι «στο μέλλον, εάν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, στην Ελλάδα δεν θα υπάρχουν ούτε γάλα, ούτε κρέας, ούτε άλλα βασικά αγροτικά προϊόντα».
Αν χαθεί και άλλο παραγωγικό ζωικό κεφάλαιο, όπως επανειλημμένα προειδοποιούν οι κτηνοτροφικές οργανώσεις, θα αυξηθούν οι εισαγωγές σε γαλακτοκομικά προϊόντα, θα χαθούν θέσεις εργασίας πέραν των κτηνοτρόφων και από την μεταποίηση, ενώ ο τελικός αποδέκτης, ο καταναλωτής δεν θα έχει πρόσβαση σε φθηνά, αγνά, ελληνικά ποιοτικά προϊόντα.
Άλλωστε όπως χαρακτηριστικά λένε οι κτηνοτρόφοι «όταν χάνεται ένα κοπάδι, ερημώνει η ύπαιθρος», ενώ η απώλεια του ζωικού πληθυσμού της χώρας μας δύσκολα θα αναπληρωθεί.
Μία ανάγνωση των επίσημων στοιχείων που βλέπουν το φως της δημοσιότητας κατά καιρούς είτε αυτά προέρχονται από οργανισμούς της χώρας μας είτε από ευρωπαϊκούς, ή ακόμα και από κτηνοτροφικούς φορείς αρκεί για να διαπιστώσει κανείς πως ο αφανισμός του κλάδου της κτηνοτροφίας στην Ελλάδα και τη Γερμανία είναι μια πραγματικότητα που απειλεί την εθνική και ευρωπαϊκή ασφάλεια, αλλά και την εγκατάλειψη της υπαίθρου.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ από το 2009 έως το 2020 οι αμιγώς κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις μειώθηκαν κατά 20% και από 16.210 έφτασαν να λειτουργούν οι 12.974.
Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία για την μείωση των κτηνοτροφικών από το 2009 έως το 2020, με τις μεγαλύτερες απώλειες να καταγράφονται σε αυτά με τους χοίρους και τα πουλερικά. Ειδικότερα, μειωμένες κατά 69,4% είναι οι χοιροτροφικές εκμεταλλεύσεις, κατά 66,3% οι πτηνοτροφικές, κατά 48,3% οι εκμεταλλεύσεις με αίγες, κατά 38,3% με πρόβατα και κατά 34,9% με βοοειδή.
Αντίστοιχα, λιγότερα είναι και τα ζώα κατά είδος την τελευταία 10ετία. Η μεγαλύτερη μείωση καταγράφεται στα πουλερικά κατά 26,7% και ακολουθούν οι αίγες κατά 25,3%. Στο 21,6% είναι οι απώλειες στους χοίρους, στο 15,7% στα προβατοειδή και στο 3,7% στα βοοειδή.
Σύμφωνα με την έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού, η ελληνική αγορά αγελαδινού γάλακτος παρουσιάζει τα εξής χαρακτηριστικά:
- Σταδιακή μείωση του αριθμού παραγωγών και ζωικού κεφαλαίου. Το 2022 ο αριθμός των παραγωγών μειώθηκε κατά 5,7% και η παραδοθείσα ποσότητα κατά 3,6%.
- Αύξηση της τιμής παραγωγού. Η τιμή του αγελαδινού γάλακτος που έλαβαν οι κτηνοτρόφοι αυξήθηκε από 0,39 €/kg το 2021 σε 0,53 €/kg το 2022.
- Αύξηση του κόστους παραγωγής. Το κόστος ζωοτροφών αυξήθηκε κατά 19,2% το 2022, το κόστος ενέργειας κατά 40% και το κόστος εργασίας κατά 17%.
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού εκτιμά ότι η αύξηση της συμμετοχής του παραγωγού στην τελική τιμή οφείλεται κυρίως στην αύξηση του κόστους παραγωγής.
Οι λόγοι που οδήγησαν σε αυτή την κατάσταση είναι πολλοί και ποικίλοι όπως αναφέρουν κτηνοτρόφοι στο Agrocapital. Μεταξύ αυτών είναι
- Η αύξηση του κόστους παραγωγής, λόγω της αύξησης του κόστους των ζωοτροφών, της ενέργειας και των αγροτικών εφοδίων.
- Η μείωση των τιμών στο γάλα αντί να παραμείνουν οι τιμές σε περσινά επίπεδα αντίθετα μειώθηκαν κατά 20 λεπτά μέσο όρο.
- Η γήρανση του κτηνοτροφικού πληθυσμού και η έλλειψη νέων ανθρώπων που να θέλουν να ασχοληθούν με το επάγγελμα.
Οι επιπτώσεις της μείωσης της κτηνοτροφίας είναι σημαντικές και αφορούν τόσο την εθνική και ευρωπαϊκή ασφάλεια, όσο και την εγκατάλειψη της υπαίθρου.
Σε ό,τι αφορά την εθνική και ευρωπαϊκή ασφάλεια, η κτηνοτροφία είναι ένας σημαντικός τομέας της οικονομίας που συμβάλλει στην επισιτιστική ασφάλεια. Η μείωση της κτηνοτροφίας σημαίνει ότι η χώρα μας και η Ευρώπη θα είναι αναγκασμένες να αυξήσουν τις εισαγωγές ζωικών προϊόντων, γεγονός που μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην εθνική μας κυριαρχία και την ασφάλεια εφοδιασμού.
Σε ό,τι αφορά την εγκατάλειψη της υπαίθρου, η κτηνοτροφία είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες της αγροτικής οικονομίας. Η μείωση της κτηνοτροφίας σημαίνει ότι θα μειωθεί η ζήτηση για αγροτική γη και νερό, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει στην εγκατάλειψη της υπαίθρου και στην ερημοποίηση ή στην αγορά από funds.
Τι προτείνουν οι κτηνοτρόφοι μιλώντας στο Agrocapital
Για να αντιμετωπιστεί η μείωση της κτηνοτροφίας είναι απαραίτητη η λήψη μέτρων από την πολιτεία και τους παραγωγούς. Μεταξύ των μέτρων που μπορούν να ληφθούν είναι:
- Η στήριξη των κτηνοτρόφων για την αντιμετώπιση του αυξημένου κόστους παραγωγής.
- Η διασφάλιση δίκαιων τιμών για τα κτηνοτροφικά προϊόντα.
- Η προώθηση της κτηνοτροφίας ως βιώσιμης και ανθεκτικής οικονομικής δραστηριότητας.
Η αντιμετώπιση της μείωσης της κτηνοτροφίας αποτελεί μια πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα. Η απώλεια του κλάδου θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στην εθνική και ευρωπαϊκή ασφάλεια, αλλά και την εγκατάλειψη της υπαίθρου αναφέρουν κτηνοτρόφοι.