Ποιές είναι οι αλλαγές στο νέο πρόγραμμα των Νέων Αγροτών

Σημαντικές είναι οι αλλαγές αλλά και τα κίνητρα στη νέα πρόσκληση για το επερχόμενο πρόγραμμα των «Νέων Αγροτών». 

Ο προϋπολογισμός του προγράμματος αναμένεται να είναι περί τα 590 εκατ. ευρώ, με τους αρμόδιους να έχουν καταβάλλει αρκετή προσπάθεια ώστε να απλοποιηθούν οι διαδικασίες και των εγγραφών για τους ενδιαφερόμενους που θέλουν να συμμετάσχουν στο μέτρο.

Η ενίσχυση που θα λάβουν οι νεοεισερχόμενοι στο πρόγραμμα ξεκινά από τις 30.000 ευρώ (για εκμετάλλευση με προσανατολισμό στη φυτική παραγωγή ή/και τη μελισσοκομία) και φτάνει έως και τις 42.500 ευρώ (για εκμετάλλευση με προσανατολισμό στη ζωική παραγωγή), για όσους ενταχθούν στο νέο πρόγραμμα. To 70% του ποσού στήριξης θα δοθεί με την ένταξή του στο μέτρο και το 30% μετά την πιστοποίηση της ορθής ολοκλήρωσης του επιχειρηματικού σχεδίου. 

Όπως δήλωσε στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρης Αυγενάκης «με τα προγράμματα Νέων Αγροτών πάντα στοχεύαμε, στην εγκατάσταση όσο το δυνατόν περισσοτέρων νέων στην  ύπαιθρο, μέσα από την παροχή οικονομικών κινήτρων. Δεν, όμως, είναι λίγες οι περιπτώσεις που κάποιοι εκμεταλλεύθηκαν τα συγκεκριμένα, γενναία, κίνητρα για μια περιστασιακή παρουσία στον χώρο» προσθέτοντας «με αυτό το δεδομένο αλλά και με στόχο την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ηλικιακή ανανέωση του δυναμικού του πρωτογενούς τομέα αλλά και τη στήριξη όσων πραγματικά θέλουν να μείνουν και να προκόψουν στον αγροτικό τομέα, μελετούμε την αλλαγή σε μια σειρά προϋποθέσεων για τη συμμετοχή στα Προγράμματα Νέων Αγροτών».

«Επενδύουμε στους νέους αγρότες» υπογράμμισε «γιατί μέσω αυτών και των δυνατοτήτων που έχουν, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις των καιρών και κυρίως να συμβαδίσουμε με τη μετεξέλιξη του πρωτογενούς τομέα, σε μια παραγωγική δραστηριότητα που θα ενσωματώνει τις νέες τεχνολογίες, θα αποτελεί πυλώνα οικονομικής ανάπτυξης και θα διασφαλίζει την επισιτιστική επάρκεια στη χώρα».

Σύμφωνα με τον αρμόδιο υπουργό «Επιδίωξή μας είναι όλο και περισσότεροι νέοι να ασχοληθούν με τον πρωτογενή τομέα από επιλογή και όχι από ανάγκη επιβίωσης».

«Με το πρόγραμμα Νέων Αγροτών, στοχεύουμε να ενισχύσουμε την ελληνική ύπαιθρο. Ο πρωτογενής τομέας, με αιχμή του δόρατος τους νέους αγρότες, αποτελεί το θεμέλιο για την ενίσχυση της ελληνικής περιφέρειας. Γιατί δεν μπορεί να υπάρξει ισχυρή Ελλάδα, χωρίς ισχυρή ελληνική περιφέρεια» είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Αυγενάκης. 

Η βαθμολογία 

Σε ό,τι έχει να κάνει με τα χαρακτηριστικά της νέας βαθμολογίας, αρκετές είναι οι διαφορές συγκριτικά με τα αντίστοιχα προηγούμενων προσκλήσεων. Συγκεκριμένα:

1.    Το 35% της βαθμολογίας (29% στην προηγούμενη πρόσκληση) καθορίζεται πλέον από τις Περιφέρειες υπό τη μορφή καθορισμού προτεραιότητας μεταξύ των διαφόρων εκτροφών και καλλιεργειών. Στις παλαιότερες προσκλήσεις ένα μέρος αυτής της βαθμολογίας αποδιδόταν από το ΥΠΑΑΤ, ωστόσο κρίθηκε προσφορότερο το σύνολο της βαθμολογίας προωθούμενων καλλιεργειών και εκτροφών να καθορίζεται από τις 13 Περιφέρειες της Χώρας. 

2.    Αυξήθηκε από τους 11 στους 20 βαθμούς η βαθμολογία που μπορεί να αποδοθεί λόγω της ιδιοκτησίας ζωικού κεφαλαίου και της ιδιοκτησίας / μακροχρόνιας μίσθωσης γης. Σύμφωνα με την ανάλυση των δεδομένων των προσκλήσεων από το 2016 και μετά, το 26% των υποψηφίων αξιοποιούν τουλάχιστον ένα ιδιόκτητο αγροτεμάχιο ενώ το 31% κατέχουν ζωικό κεφάλαιο και μελισσοσμήνη. Καθώς έχει διαπιστωθεί ότι οι νέοι κτηνοτρόφοι και οι νέοι γεωργοί με ιδιοκτησία παραμένουν στον τομέα σε μεγαλύτερο ποσοστό σε σχέση με τους υπόλοιπους, κρίθηκε σκόπιμη η βαθμολογική τους ενίσχυση ώστε να έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να προταχθούν έναντι όσων εισέρχονται στο μέτρο χωρίς ιδιοκτησία ή μακροχρόνιες μισθώσεις.  

3.    Αυξήθηκε από τους 9 στους 10 βαθμούς η βαθμολογία που μπορεί κάποιος να λάβει από το μέγεθος της εκμετάλλευσής του. Αυτό συνέβη διότι το μέγεθος της εκμετάλλευσης συνδέεται θετικά με την πιθανότητα παραμονής στον τομέα και μετά την περίοδο δέσμευσης. Επιπλέον καθώς το μέσο αρχικό μέγεθος της εκμετάλλευσης των υποψηφίων κατά την πρόσκληση του 2021 ήταν ήδη στα 19.200 ευρώ (ως τυπική απόδοση) και οι νέες τυπικές αποδόσεις που πλέον ισχύουν έχουν αυξηθεί κατά περίπου 10%, αυξήθηκε το μέγεθος της εκμετάλλευσης που λαμβάνει τη μέγιστη βαθμολογία από τα 20.000 στα 22.000 ευρώ. 

4.    Ταυτόχρονα, διευκρινίζεται σε σχέση με το κείμενο της διαβούλευσης ότι απλοποιείται το κριτήριο βαθμολογίας της ιδιοκτησίας καθώς και της νόμιμης κατοχής εκτάσεων, όπου γίνονται πλέον αποδεκτές και οι απλές μισθώσεις διάρκειας άνω των 8 ετών αντί για τις συμβολαιογραφικές μισθώσεις διάρκειας 10 ετών, με την προϋπόθεση τα μισθωμένα αγροτεμάχια να δηλώνονται στο ΟΣΔΕ μέχρι και την ολοκλήρωση των μακροχρονίων υποχρεώσεων.  

5.    Προκειμένου να προωθηθεί η συμμετοχή των νέων αγροτών σε συλλογικά σχήματα, αυξάνεται η σχετική βαθμολογία από τους 2 στους 3 βαθμούς ενώ βαθμολογείται πλέον και η συμμετοχή σε αγροτικούς συνεταιρισμούς. 

6.    Με στόχο την επιλογή νέων γεωργών με επαγγελματικά προσόντα, αυξάνεται η μέγιστη βαθμολογία από τους 6 στους 7 βαθμούς ενώ για πρώτη φορά βαθμολογείται και η κατοχή οποιουδήποτε πτυχίου.

7.    Έμφαση δίνεται επίσης στην στήριξη της κοινωνικής συνοχής και της πληθυσμιακής αναζωογόνησης των αγροτικών μας περιοχών, με προτεραιοποίηση υποψηφίων που διαμένουν σε ορεινές, μειονεκτικές και νησιωτικές περιοχές με λιγότερους από 3.100 κατοίκους. Ταυτόχρονα, επειδή σημαντικός αριθμός γεωργών διαμένει πλέον σε μεσαίες πόλεις, χωρίς αυτό να δυσχεραίνει την πρόσβασή τους στην γεωργική εκμετάλλευση και άρα την ενασχόλησή τους με τη Γεωργία, οι υποψήφιοι βαθμολογούνται εφόσον έχουν μόνιμη κατοικία σε δημοτική κοινότητα έως 10.000 κατοίκους. Το σχετικό όριο σε παλαιότερες προσκλήσεις ήταν 5.000 κάτοικοι. 

8.    Στα βαθμολογούμενα προϊόντα ποιότητας, πέρα από τα βιολογικά και τα πιστοποιημένα ολοκληρωμένης διαχείρισης, προστέθηκαν και τα προϊόντα ΠΟΠ / ΠΓΕ.

9.    Γίνεται ευκολότερη η επίτευξη των 9 βαθμών που μπορεί κάποιος να λάβει από την πραγματοποίηση επενδύσεων καθώς πλέον η μέγιστη βαθμολογία του κριτηρίου μπορεί να επιτευχθεί με επένδυση ύψους 7.500 ευρώ ενώ στην προηγούμενη πρόσκληση η βαθμολογία κλιμακωνόταν από τους 5 έως και τους 10 βαθμούς όταν πραγματοποιούνταν επενδύσεις από 10.000 έως 17.500 ευρώ. 

10.    Δεν βαθμολογείται πλέον το χαμηλό οικογενειακό εισόδημα και η ιδιότητα του ανέργου καθώς δεν θεωρούνται κριτήρια τα οποία σχετίζονται με την επιτυχή έκβαση του επιχειρηματικού σχεδίου του υποψηφίου. 

11.    Προτεραιότητα επίσης δίδεται για πρώτη φορά και στις περιοχές απολιγνιτοποίησης, όπως και στις περιοχές που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές.

12.    Τέλος, η βαθμολογική βάση θα είναι στα 45 μόρια για το σύνολο των ηπειρωτικών περιοχών της χώρας και την Κρήτη, και στα 40 μόρια για τις νησιωτικές Περιφέρειες Βορείου Αιγαίου, Νοτίου Αιγαίου και Ιονίων Νήσων.

Οι Προϋποθέσεις

Για να ενταχθεί κάποιος στο πρόγραμμα των Νέων Αγροτών δεν θα πρέπει αν είναι μεγαλύτερος των 40 ετών, να είναι νόμιμος κάτοχος οικονομικά αυτόνομης γεωργικής – κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης Εφόσον υπάρχει ζωικό κεφάλαιο, αυτό πρέπει να είναι ιδιόκτητο.

Επιπλέον, θα πρέπει να υποβάλλουν παραδεκτή δήλωση ΟΣΔΕ το έτος 2024 με τυπική απόδοση που υπερβαίνει τα 12.000 ευρώ στην ηπειρωτική χώρα, την Κρήτη και την Εύβοια, τα 10.000 ευρώ στα νησιά με πληθυσμό μεγαλύτερο των 3.100 κατοίκων και τα 8.000 ευρώ στα νησιά με πληθυσμό μικρότερο ή ίσο των 3.100 κατοίκων ή να έχουν δηλώσει τουλάχιστον 103 κυψέλες στην ηπειρωτική Χώρα, την Κρήτη και την Εύβοια, 74 στα νησιά της Χώρας με λιγότερους από 3.100 κατοίκους και 92 στα υπόλοιπα νησιά της Χώρας.

Όπως σημειώνεται κατά την υποβολή της αίτησης στήριξης οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να χαρακτηρίζονται από το Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων ως νεοεισερχόμενοι στον αγροτικό τομέα.

Κατά τα έτη 2019 έως 2022, να μην έχουν υποβάλει δήλωση ΟΣΔΕ με μέσο όρο τυπικής απόδοσης που υπερβαίνει τα 12.000 ευρώ στην ηπειρωτική χώρα, την Κρήτη και την Εύβοια και τα 10.000 ευρώ στα νησιά πλην Κρήτης και Εύβοιας ή τα 16.000 ευρώ σε οποιοδήποτε από αυτά τα έτη.  

Τέλος, θα πρέπει να υποβάλλουν εμπρόθεσμη αίτηση στήριξης και τυποποιημένο επιχειρηματικό σχέδιο ανάπτυξης της γεωργικής τους εκμετάλλευσης εντός των προθεσμιών που θα οριστούν στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος.