Ανακάμπτει η παραγωγή σιτηρών σε Βουλγαρία και Ρουμανία

Καθώς η φετινή συγκομιδή των χειμερινών καλλιεργειών στη νότια Ευρώπη αυξάνεται, η παραγωγή στα βαλκανικά κράτη της Μαύρης Θάλασσας, Βουλγαρία και Ρουμανία, αναμένεται να αυξηθεί το 2024, κυρίως λόγω των ευνοϊκών καιρικών συνθηκών της καλλιεργητικής περιόδου. 

Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την τύχη της ρωσικής σοδειάς στην απέναντι πλευρά της Μαύρης Θάλασσας, η οποία υπέστη μεγάλη ζημιά από τον εξαιρετικά ζεστό και ξηρό ανοιξιάτικο καιρό.

Η Βουλγαρία έχει απολαύσει ευνοϊκές συνθήκες καλλιέργειας μέχρι στιγμής αυτή την περίοδο, με την καλλιέργεια να φυτεύεται εγκαίρως στις περισσότερες περιοχές, παρά την τοπική ξηρότητα του εδάφους. Ένας σχετικά ήπιος χειμώνας ακολουθήθηκε από μια ασυνήθιστα θερμή περίοδο στις αρχές Απριλίου. 

Ωστόσο, οι συνεχείς βροχοπτώσεις και οι ψυχρότερες του μέσου όρου συνθήκες της άνοιξης επικράτησαν κατά το δεύτερο μισό του Απριλίου και κατά τη διάρκεια του Μαΐου, υποστηρίζοντας την ανάπτυξη της καλλιέργειας.

Τα αποθέματα εδαφικής υγρασίας ήταν βέλτιστα στις περισσότερες περιοχές κατά τη διάρκεια των περιόδων ανθοφορίας και πλήρωσης των κόκκων, ενώ οι δορυφορικές εικόνες υποδεικνύουν συσσώρευση βιομάζας άνω του μέσου όρου στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Ο δείκτης βλάστησης (NDVI) υποδεικνύει καλύτερη ανάπτυξη της καλλιέργειας σε σχέση με πέρυσι και οι προσδοκίες απόδοσης παραμένουν αισιόδοξες. Παρ' όλα αυτά, οι καλλιέργειες έχουν προχωρήσει σημαντικά έως και 2-3 εβδομάδες και η φετινή συγκομιδή έχει ξεκινήσει νωρίς.

Η έκταση που καλλιεργήθηκε με σιτάρι μειώθηκε ελαφρώς σε σχέση με την εποχή από 1,2 σε 1,15 εκατομμύρια εκτάρια (Mha), αφού ο ξηρός και ζεστός φθινοπωρινός καιρός εμπόδισε την εκστρατεία σποράς σε μεμονωμένους θύλακες. Σύμφωνα με την Εξωτερική Γεωργική Υπηρεσία του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ που εδρεύει στη Σόφια, η φετινή σοδειά σιταριού αναμένεται να ανέλθει σε 6,9 εκατομμύρια τόνους (Mt), με την απόδοση να διαμορφώνεται στους 6 τόνους ανά εκτάριο (t/ha). Αυτό είναι στο υψηλότερο σημείο των προσδοκιών του κλάδου, 9,5 % πάνω από την πρόβλεψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του Μαΐου για 6,3 εκατ. τόνους, αντανακλώντας τις ευνοϊκές ανοιξιάτικες καιρικές συνθήκες στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας κατά την περίοδο πλήρωσης των σιτηρών.

Η παραγωγή κριθαριού στη Βουλγαρία αναμένεται να αυξηθεί κατά 11,7% σε σύγκριση με την περίοδο 2023-24 σε 850.000 τόνους, που είναι στα ίδια επίπεδα με την πρόβλεψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του Μαΐου. Η φυτεμένη έκταση των 165.000 εκταρίων τοποθετεί τη μέση απόδοση στους 5,2 τόνους/εκτάριο, αυξημένη κατά 10,7% και 1,8% αντίστοιχα.

Το καλαμπόκι είναι η κύρια θερινή καλλιέργεια της Βουλγαρίας και η δεύτερη μεγαλύτερη συγκομιδή δημητριακών κάθε χρόνο. Η εκστρατεία φύτευσης ξεκίνησε νωρίς κάτω από ευνοϊκές καιρικές συνθήκες και συνθήκες υγρασίας του εδάφους. Προχώρησε γρήγορα στα πρώτα στάδια, αλλά το τελευταίο μέρος του προγράμματος παρεμποδίστηκε από τις ασυνήθιστα έντονες βροχοπτώσεις στις αρχές και τα μέσα Μαΐου.

Σύμφωνα με τη FAS-Sofia, οι αγρότες της Βουλγαρίας είναι ανένδοτοι ότι οι επενδύσεις στην άρδευση είναι απαραίτητες, λόγω των ζητημάτων της κλιματικής αλλαγής που σχετίζονται με την πολύ μικρότερη χιονοκάλυψη το χειμώνα και τις συχνότερες και μεγαλύτερες καλοκαιρινές ξηρασίες. Επιπλέον, οι αγρότες πιστεύουν ότι οι κλιματικές αλλαγές έχουν οδηγήσει σε μεγαλύτερη επιβάρυνση από παράσιτα και ασθένειες, ενώ η επιλογή εγκεκριμένων φυτοφαρμάκων και ζιζανιοκτόνων περιορίζεται όλο και περισσότερο λόγω των αυστηρών κανονισμών της ΕΚ.

Η τρέχουσα εκτίμηση της FAS-Sofia για την παραγωγή είναι 2,8 εκατ. τόνοι από μια εκτιμώμενη φυτεμένη έκταση 520.000 εκταρίων. Ωστόσο, αυτή η εκτίμηση θα υπόκειται σε αναθεώρηση προς τα πάνω ή προς τα κάτω, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες του Ιουλίου και του Αυγούστου, αφού η ξηρασία επηρέασε αρνητικά την παραγωγή σε καθεμία από τις δύο τελευταίες συγκομιδές. 

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι πολύ πιο αισιόδοξη, αναφέροντας ότι η σοδειά θα είναι 3,7 εκατ. τόνους από μια υψηλότερη φυτεμένη έκταση 560.000 εκταρίων.

Οι εργασίες φύτευσης στη Ρουμανία καθυστέρησαν το φθινόπωρο λόγω της ασυνήθιστης ξηρασίας σε ορισμένες περιοχές και των άφθονων βροχών σε άλλες. Άφθονες βροχοπτώσεις σημειώθηκαν στα δυτικά της χώρας, ενώ περιορισμένες ήταν οι βροχοπτώσεις στα νότια και νοτιοανατολικά της χώρας. 

Κάποιες καθυστερημένες φυτεύσεις πραγματοποιήθηκαν τον Δεκέμβριο, καθώς το προφίλ της εδαφικής υγρασίας σε ορισμένες από τις ξηρότερες περιοχές βελτιώθηκε και οι εξαιρετικά υγρές περιοχές στέγνωσαν αρκετά ώστε να προχωρήσουν οι εργασίες πεδίου. 

Οι Ρουμάνοι αγρότες φέρονται να προτιμούν περισσότερο τις χειμερινές καλλιέργειες, όπως το σιτάρι και το κριθάρι, σε βάρος του καλαμποκιού, ενώ σε ορισμένες περιοχές δεν φυτεύτηκε το 30 % της έκτασης της φετινής ελαιοκράμβης λόγω των ξηρών εδαφών.

Πρόσφατοι χάρτες εδαφικής υγρασίας δείχνουν ένα ήπιο έλλειμμα στις ανατολικές περιοχές που συνορεύουν με τη Μαύρη Θάλασσα, αλλά δείχνουν πιο ευνοϊκά αποθέματα εδαφικής υγρασίας στις δυτικές, κεντρικές και νότιες περιοχές. Οι παρατηρήσεις με τηλεπισκόπηση είναι συνολικά θετικές, με την καλλιέργεια να επωφελείται από την πρώιμη ανοιξιάτικη ανάπτυξη στις περισσότερες περιοχές. Οι θερμοκρασίες άνω του μέσου όρου σε συνδυασμό με τις ευνοϊκές βροχοπτώσεις του Απριλίου και του Μαΐου επιτάχυναν τη φαινολογική ανάπτυξη και την ωρίμανση της καλλιέργειας στις περισσότερες περιοχές.

Οι βελτιωμένες αποδόσεις στη Ρουμανία, τον τέταρτο μεγαλύτερο παραγωγό σιτηρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναμένεται ευρέως να οδηγήσουν σε ρεκόρ παραγωγής σιταριού 10,5 εκατ. τόνων το 2024-25, ξεπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ των 10,3 εκατ. τόνων που σημειώθηκε την περίοδο 2021-22. Αυτό συγκρίνεται με την παραγωγή του 2023-24 ύψους 10,1 εκατ. τόνων και είναι 1 εκατ. τόνων υψηλότερο από την πρόβλεψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του Μαΐου. Οι υψηλότερες προοπτικές παραγωγής σε ετήσια βάση φέρεται να προκύπτουν από μια μικρή αύξηση της έκτασης σε 2,27 εκατ. εκτάρια, την υψηλότερη από το 2005-06, και μια αύξηση της απόδοσης από 4,46 σε 4,6 τόνους/εκτάριο. Οι αποδόσεις της πρώιμης συγκομιδής σιταριού φέρεται να είναι μικτές, αλλά είναι ακόμη νωρίς και οι τοπικοί έμποροι παραμένουν αισιόδοξοι.

Η δεύτερη μεγαλύτερη καλλιέργεια χειμερινών σιτηρών στη Ρουμανία είναι το κριθάρι, το οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσδιόρισε σε 2,2 εκατ. τόνους στην επικαιροποίηση του Μαΐου. Αυτό είναι μειωμένο από το ρεκόρ των 2,3 εκατ. τόνων το 2023-24, με τη φυτεμένη έκταση να αυξάνεται και την προβλεπόμενη απόδοση να μειώνεται ελάχιστα σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο.

Η ρουμανική σοδειά ελαιοκράμβης αναμένεται να ανέλθει σε 1,6 εκατ. τόνους, μειωμένη κατά 9,3 % σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Με ένα εξαιρετικά ξηρό σπορείο κατά τη σπορά, ορισμένοι αγρότες στράφηκαν σε εναλλασσόμενες επιλογές χειμερινής και εαρινής καλλιέργειας, ωθώντας τη σπαρμένη έκταση να μειωθεί κατά 13,4 % σε 590.000 εκτάρια σε σύγκριση με το 2023-24. Η τρέχουσα πρόβλεψη απόδοσης είναι κατά 5,7pc χαμηλότερη.

Το καλαμπόκι είναι η κύρια θερινή καλλιέργεια της Ρουμανίας και συνήθως η μεγαλύτερη συγκομιδή σιτηρών κάθε σεζόν. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει επί του παρόντος αύξηση της ετήσιας παραγωγής κατά 13,3pc σε 12,3 εκατ. τόνους, με τη φυτεμένη έκταση να αυξάνεται κατά 7,9pc σε 2,5 εκατ. εκτάρια και την προβλεπόμενη απόδοση κατά 5pc υψηλότερη σε 4,91t/ha.

Με την παραγωγή σιταριού νέας καλλιέργειας στις χώρες της Μαύρης Θάλασσας, Ρωσία και Ουκρανία, να μειώνεται κατά 20 εκατ. τόνους συνολικά από το 2023-24, οι παγκόσμιοι καταναλωτές που βασίζονται στις εξαγωγές της Μαύρης Θάλασσας και της Ευρώπης θα αναζητήσουν χώρες όπως η Βουλγαρία και η Ρουμανία για να καλύψουν το κενό. Η προθυμία τους να συμμετάσχουν αποδείχθηκε στον τελευταίο αιγυπτιακό διαγωνισμό, με τα δύο βαλκανικά κράτη να διεκδικούν το 70 % των 400.000 τόνων που αγοράστηκαν.