EFSA: Μείωση των κρουσμάτων γρίπης των πτηνών στην Ευρώπη

Η Ευρώπη κατέγραψε τον χαμηλότερο αριθμό κρουσμάτων γρίπης των πτηνών υψηλής παθογονικότητας σε πουλερικά και άγρια πτηνά από το 2019/2020.

Αυτά είναι τα κύρια ευρήματα της τελευταίας έκθεσης για τη γρίπη των πτηνών της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) και του εργαστηρίου αναφοράς της ΕΕ (EURL), με βάση τα στοιχεία που αναφέρθηκαν μεταξύ 16 Μαρτίου και 14 Ιουνίου 2024. Στην έκθεση σημειώνεται επίσης ότι ο κίνδυνος για το ευρύ κοινό παραμένει χαμηλός.

Η βελτίωση της κατάστασης όσον αφορά τον αριθμό των κρουσμάτων της γρίπης των πτηνών στην Ευρώπη θα μπορούσε να συνδεθεί με διάφορους παράγοντες, οι οποίοι θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την ανοσία του σμήνους που αποκτήθηκε από ορισμένα είδη άγριων πτηνών, την ελάττωση ορισμένων πληθυσμών άγριων πτηνών, τη μειωμένη ιογενή μόλυνση του περιβάλλοντος, την αλλαγή της σύνθεσης των κυκλοφορούντων γονότυπων του ιού HPAI και τη μειωμένη ανίχνευση νεκρών άγριων πτηνών.

Μεταξύ 16 Μαρτίου και 14 Ιουνίου 2024, αναφέρθηκαν 15 κρούσματα HPAI σε πουλερικά από 2 χώρες της Ευρώπης: 8 A(H5N1) από την Ουγγαρία και 7 A(H5Nx) από τη Βουλγαρία. Αυτό συγκρίνεται με το σύνολο των 173 κρουσμάτων A(H5) κατά την ίδια περίοδο του προηγούμενου επιδημιολογικού έτους και είναι ο χαμηλότερος αριθμός που έχει καταγραφεί για τη συγκεκριμένη περίοδο από το 2019.

Από αυτά τα κρούσματα, 11 αναφέρθηκαν ως πρωτογενή και 4 ως δευτερογενή. Για 10 από αυτά τα κρούσματα, η έμμεση επαφή με άγρια πτηνά θεωρήθηκε η πιο πιθανή πηγή εισαγωγής, αν και και για τις δύο χώρες ο αριθμός των ανιχνεύσεων του ιού HPAI σε άγρια πτηνά ήταν πολύ περιορισμένος (1 στη Βουλγαρία και 0 στην Ουγγαρία). Συνολικά, περίπου 1 εκατομμύριο πτηνά πέθαναν ή θανατώθηκαν στις εγκαταστάσεις πουλερικών που επλήγησαν από την ΓΠΧΠ.

Κατά τη χρονική περίοδο από τις 16 Μαρτίου έως τις 14 Ιουνίου 2024, αναφέρθηκαν συνολικά 24 ανιχνεύσεις του ιού A(H5N1), 1 A(H5N5) και 2 A(H5Nx) από τη Γερμανία (13), την Πολωνία (3), το Ηνωμένο Βασίλειο (2) και από 1 από τη Βουλγαρία, τη Δανία, τη Γαλλία, τη Λετονία, τη Μολδαβία, τη Νορβηγία, τη Ρουμανία, τη Σλοβενία και την Ισπανία. Ο συνολικός αριθμός των ανιχνεύσεων του ιού HPAI σε άγρια πτηνά (27) ήταν περίπου 16 φορές μικρότερος από ό,τι κατά την προηγούμενη περίοδο αναφοράς (2 Δεκεμβρίου 2023 έως 15 Μαρτίου 2024). Αξίζει να σημειωθεί ότι ανιχνεύσεις του ιού HPAI καταγράφηκαν μόνο σε 3 θαλάσσια πτηνά που αναπαράγονται σε αποικίες: έναν ευρωπαϊκό γλάρο ρέγγας στη Γαλλία (A(H5Nx)), ένα γλαρόνι σάντουιτς στην Ισπανία (A(H5N1)) και έναν άλλο ευρωπαϊκό γλάρο ρέγγας στο Ηνωμένο Βασίλειο (A(H5N5)).

Συνολικά, τα δεδομένα υποδηλώνουν ότι οι ιοί HPAI κυκλοφορούσαν μόνο σε χαμηλό επίπεδο, αν κυκλοφορούσαν καθόλου, χωρίς να προκαλούν μαζική θνησιμότητα σε πληθυσμούς άγριων πτηνών στην Ευρώπη κατά την τρέχουσα περίοδο αναφοράς.

Τα περισσότερα από τα κρούσματα της ΓΠΥΠ που αναφέρθηκαν σε πουλερικά παγκοσμίως συνέχισαν να συγκεντρώνονται στη Βόρεια Αμερική, ιδίως στις ΗΠΑ. Στην Ασία, η κατάσταση της ΓΠΥΠ σε οικόσιτα και άγρια πτηνά εντάθηκε κατά την παρούσα περίοδο αναφοράς.

Εκτός από τις χώρες που είχαν προσβληθεί προηγουμένως, όπως η Ιαπωνία, η Κορέα και η Ταϊβάν, τώρα και η Ινδία και το Ιράκ ανέφεραν επίσημα την ανίχνευση του ιού σε οικόσιτα και άγρια πτηνά, αντίστοιχα. Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλούν οι ανιχνεύσεις του ιού HPAI σε άγρια πτηνά στην Κίνα λόγω της επερχόμενης φθινοπωρινής μετανάστευσης προς την Ευρώπη. Οι ιοί HPAI αναμένεται να συνεχίσουν να εξαπλώνονται στην περιοχή της Ανταρκτικής.

Για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, η Αυστραλία προσβλήθηκε από 3 διαφορετικούς υποτύπους του ιού HPAI κατά την τρέχουσα περίοδο αναφοράς, γεγονός που πιθανότατα αντιπροσωπεύει ένα ξεχωριστό γεγονός από τον υπόλοιπο κόσμο: A(H7N3), A(H7N8) και A(H7N9).

Κατά την τρέχουσα περίοδο αναφοράς, οι πρώτες φυσικές ανιχνεύσεις του ιού HPAI επιβεβαιώθηκαν στα ακόλουθα είδη θηλαστικών: αλπάκα (ΗΠΑ), βοοειδή (ΗΠΑ) και θαλάσσιος ίππος (Νορβηγία). Στην Ευρώπη, συνέχισαν να προσβάλλονται σε χαμηλούς αριθμούς κυρίως σαρκοφάγα ή πτωματοφάγα είδη θηλαστικών (δηλ. γάτα, ευρασιατική βίδρα, ρακούν και κόκκινη αλεπού).

Εκτός Ευρώπης, όλες οι ανιχνεύσεις του ιού HPAI σε θηλαστικά κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου αναφοράς αναφέρθηκαν από τη Βόρεια Αμερική: περισσότερα από 5 διαφορετικά είδη θηλαστικών, συμπεριλαμβανομένων των κατοικίδιων και περι-οικιακών θηλαστικών που έρχονται σε στενή επαφή με τον άνθρωπο (αλπάκα, γάτα, βοοειδή και ποντίκια σπιτιού). Στις περισσότερες από αυτές τις ανιχνεύσεις ταυτοποιήθηκε ο νέος γονότυπος B3.13 του ιού A(H5N1).

Εκτεταμένη εξάπλωση του γονότυπου B3.13 του ιού A (H5N1) παρατηρήθηκε σε περισσότερες από 130 γαλακτοπαραγωγικές εκμεταλλεύσεις σε 12 πολιτείες των ΗΠΑ. Ενώ η μετάδοση εντός της φάρμας χαρακτηρίστηκε ότι έγινε κυρίως μέσω του εξοπλισμού αρμέγματος κατά τη διαδικασία αρμέγματος, η εξάπλωση μεταξύ των εκμεταλλεύσεων οφείλεται πιθανότατα στη μετακίνηση ζώων, ανθρώπων, οχημάτων, εξοπλισμού και φυτών. Έχει αποδειχθεί περαιτέρω μετάδοση από τα βοοειδή σε άλλες κατηγορίες ειδών (δηλ. οικόσιτα και άγρια θηλαστικά, οικόσιτα και άγρια πτηνά και άνθρωποι).

Σποραδικά κρούσματα της ζωονοσογόνου γρίπης των πτηνών A(H5N1), A(H5N6) και A(H9N2) συνέχισαν να αναφέρονται εκτός Ευρώπης κατά την περίοδο Μάρτιος-Ιούνιος 2024. Επιπλέον, υπήρξε ένα τρίτο ανθρώπινο κρούσμα λοίμωξης από τον ιό της γρίπης των πτηνών A(H10N3) και αναφέρθηκε η πρώτη εργαστηριακά επιβεβαιωμένη ανθρώπινη λοίμωξη από τον ιό A(H5N2).

Οι εμπειρογνώμονες τόνισαν τη σύστασή τους να ενισχυθεί η επιτήρηση της γρίπης των πτηνών ενόψει της επόμενης περιόδου γρίπης.